5.1 Prikkels en signalen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

5.1 Prikkels en signalen

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat gedrag door inwendige en uitwendige prikkels ontstaat.
• Je kunt uitleggen welke prikkels altijd dezelfde reactie geven en hoe dit bijdraagt aan verzorggedrag.
• Je kunt voorbeelden geven van hoe dieren en mensen met lichaamstaal communiceren.
• Je kunt toepassingen van signalen in reclame, cartoons en kledingstijl herkennen.

Gedrag

is alles wat een mens of dier doet

Welk gedrag heb jij vandaag vertoont?

Wat zijn de flamingo's hier volgens jou aan het doen? En waarom?

Waarom?

1. Welke functie heeft gedrag in de natuur?
   
2. Wat is de directe aanleiding voor gedrag?
   
3. Hoe ontstaat gedrag tijdens de ontwikkeling van een dier?

Daarom!

1. Succesvol gedrag leidt tot overleving, groei en voortplanting
   
2. Gedrag ontstaat als reactie op inwendige en uitwendige prikkels
   
3. Succesvol gedrag wordt geleerd door: inprenting, gewenning, imitatie, oefening, operant- en klassiek conditioneren en inzicht.

Flamingo's

Functie?

Aanleiding?

Aangeleerd?

Rustgedrag: slapen

Slaap verbetert:

• Geheugen
  
• Concentratievermogen
  
• Gezond eetgedrag
  
• Reactietijd
  
• Humeur
  
• Uithoudingsvermogen
  
• Spierherstel
  

In welke situatie ga jij het snelst naar bed?

1. situatie A
2. situatie B
3. situatie C
4. situatie D

Waarom slapen we niet genoeg?

Prikkels: veranderingen waarop je kunt reageren

• Inwendige prikkels: komen van binnen (hormoonstelsel en zenuwstelsel)

• Uitwendige prikkels: waargenomen met uitwendige zintuigen (hfst 4)

Doorslaggevende factoren:

• Drempelwaarde: de minimale sterkte die nodig is voor een zintuig om een impuls naar de hersenen te sturen
• Motivatie: de wil om te reageren (alle prikkels opgeteld)
  

De jonge pimpelmeesjes sperren. Op welke inwendige en uitwendige prikkels reageren de vogels?

Motivatie

• Wat kost het vangen (tijd, energie, risico)
• Wat levert het op (hoe groot is de prooi)
• Hoe hard heb ik het nodig?

Motivatie

• Als de optelsom boven de drempelwaarde komt, is de motivatie groot genoeg om bepaald gedrag te vertonen.

Sleutelprikkel

Een uitwendige prikkel die vrijwel altijd lijdt tot dezelfde reactie van een dier.

Sleutelprikkel

Een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van bepaald gedrag (door sterkere motivatie)

Wat zal er nu gebeuren???

Supranormale prikkel

Een overdreven sleutelprikkel -> geeft een extra sterke respons

Je moet het slim spelen...

Je moet het slim spelen...

De functie van succesvol gedrag is vrijwel altijd

De opdrachten

Bestudeer blz. 94 t/m 106.

Sta je gemiddeld op je eindlijst een 6.5 of hoger

Maken + nakijken opdr. 6, 8, 10, 11, 13, 14, 17, 22, 25, 26

Sta je gemiddeld op je eindlijst lager dan een 6.5

Maken + nakijken opdr. 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 17, 19, 22, 25