Les 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H2: Bronnen van energie

Huygens College - 3TL

Programma

Binnenkomst + absentie (5 min)

Introductie (10 min)

Leerdoelen (5 min)

Fossiele brandstoffen -> uitleg (15 min)

Fossiele brandstoffen -> verwerking (15 min)

Afsluiting (10 min)

Werkblad: fossiel vs duurzaam

Wat: Maak de tabel op je werkblad compleet door de woorden op de juiste plaats te zetten.

Hoe: Gebruik paragraaf 1 + 2 van je tekstboek. Kom je er niet uit, overleg dan zachtjes met je buur. Lukt het echt niet, roep dan de docent!

Tijd: 5 minuten

Klaar? Maak vraag 1abd op bladzijde 54 van je werkboek.

Indeling 1: Duurzaam vs niet duurzaam

Indeling 2: Hernieuwbaar vs niet-hernieuwbaar

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

1.  vier verschillende fossiele brandstoffen noemen;

2. uitleggen hoe steenkool is ontstaan;

3. voor- en nadelen van fossiele brandstoffen noemen;

4. fossiele brandstoffen rangschikken op basis van vervuiling.

Fossiele brandstoffen???

Fossiele brandstoffen zijn brandstoffen die heel lang geleden zijn ontstaan uit de resten van dieren en planten.

Fossiele brandstoffen zijn eindig -> door ze te gebruiken raken ze op. En: op is ook echt op. Ze zijn niet aan te vullen!

Voorbeelden van fossiele brandstoffen zijn (in volgorde van meest naar minst vervuilend):

1. Bruinkool

2. Steenkool

3. Aardolie

4. Aardgas

Hoe is steenkool ontstaan? Zet de teksten bij de juiste afbeeldingen.

Op de plantenresten werd een dikke laag zand afgezet.

Planten stierven af en de resten vielen op de bodem van een tropische zee.

De dikke lagen zand drukten zwaar op de plantenresten en door de druk en warmte veranderden de plantenresten uiteindelijk  in gesteente: steenkool.

Door de laag zand kwam er geen zuurstof meer bij de planten en daardoor ging de verrotting heel langzaam.

Het ontstaan van steenkool

Heel heel lang geleden lag Nederland op een hele andere plek op aarde dan nu.

Nederland lag op het zuidelijk halfrond en had een warm, tropisch klimaat.

Het zuiden van Nederland (Limburg) bestond uit een tropische zee waar lang planten groeiden.

Als die planten dood gingen vielen de resten in die tropische zee.

Over die plantenresten werd in de loop van de tijd een dikke laag zand en klei afgezet.

Door die dikke laag zand en klei kwam er geen zuurstof meer bij de plantenresten en ging de verrotting heel langzaam.

Door de druk van de dikke laag zand en klei en de hoge temperaturen die daaronder ontstonden, veranderden de plantenresten.

De plantenresten veranderden in gesteente. En dat gesteente, steenkool, bleek een hele goede brandstof te zijn!

Het ontstaan van aardolie

Aardolie is op een soortgelijke manier ontstaan, 

maar dan uit de resten van zeedieren.

Toen de dieren die in de tropische zeeën op aarde woonden, 

dood gingen, zonken hun skeletten en schelpen naar de bodem.

Over die skeletten en schelpen resten werd in de loop van de tijd 

een dikke laag zand en klei afgezet.

Door de druk van de dikke laag zand en klei en de hoge temperaturen 

die daaronder ontstonden, veranderden de dierenresten.

De dierenresten veranderden in aardolie. En die aardolie bleek een hele goede brandstof te zijn!

In Nederland zit geen aardolie in de grond. In het Midden-Oosten en voor de kust van Brazilië liggen wel enorme aardolievelden.

Hoe waren fossiele brandstoffen de laatste 2 maanden in het nieuws?

Voor- en nadelen van fossiele brandstoffen

Voordelen van fossiele brandstoffen

1. Ze zijn heel krachtig

2. Ze zijn goedkoop

Nadelen van fossiele brandstoffen

A.  Ze zijn eindig/ uitputtelijk

B.  Ze zijn vervuilend -> klimaatverandering

Aan het werk

Wat?

Tektboek bladzijde 46 + 47

Werkboek bladzijde 54 + 55

Maken vraag 1abd + 2 + 3 + 5

Hoe: In viertallen maken jullie de opdrachten hierboven. 

Hulp: Komen jullie er onderling niet uit dan kijk je eerst in je boek. Lukt het echt niet, dan roep je de juf!

Tijd: 10 minuten

Klaar? Maak ook vraag 7 (dit is de controlevraag om te checken of je de stof goed begrepen hebt!) 

Let op: Vraag 1 + 2 + 5  gaan we vandaag nog nakijken en moeten dus af zijn!

Afronding

Wat hebben we geleerd?

Hoe hebben we meegedaan?

Huiswerk

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

1.  vier verschillende fossiele brandstoffen noemen;

2. uitleggen hoe steenkool is ontstaan;

3. voor- en nadelen van fossiele brandstoffen noemen;

4. fossiele brandstoffen rangschikken op basis van vervuiling.

Wat heb ik deze les geleerd?

Dat was het!

Ga nu voor jezelf na of je alles begrepen hebt.

Rechts zie je de onderwerpen die in deze les behandeld zijn. Heb je alles begrepen, of heb je nog hulp bij nodig? Sleep de leerdoelen naar de vakjes hieronder.

NEE!

Ik begrijp dit

echt niet

Ik vind dit nog steeds
heel moeilijk

Ik begin het

te snappen!

Volgens mij begrijp

ik dit!

JA!

Ik begrijp dit helemaal!

Ik kan (tenminste) drie verschillende fossiele brandstoffen noemen.

Ik kan 2 voordelen en 2 nadelen van fossiele brandstoffen noemen en deze uitleggen.

Ik kan uitleggen hoe steenkool is ontstaan.

Ik kan fossiele brandstoffen rangschikken van meest naar minst vervuilend.

Hoe heb ik deze les meegedaan?

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk

Zorg dat je kunt uitleggen hoe steenkool is ontstaan -> 4 stappen