Havo 3 H9 §3 & 4 Goede tijden, slechte tijden

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 9 

§3 & 4 Goede tijden, slechte tijden

Programma

Paragraaf 3: Goede tijden, slechte tijden

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat laagconjunctuur en hoogconjunctuur is

Lees het volgende bericht.

Wat is de lage-inkomensgrens voor 1 ouder met 2 minderjarige kinderen?

Lage-inkomensgrens voor 1 ouder
met 2 minderjarige kinderen?

Lees het volgende bericht.

1 op hoeveel kinderen in Nederland leefde in 2019 onder de armoedegrens? En in 2013?

Wanneer is het aantal kinderen in armoede groter (volgens het bericht)?

1 op hoeveel kinderen
onder armoedegrens in 2019? En 2013?

Wanneer is het aantal Nederlandse
'kinderen in armoede' groter?

Waarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten in een jaar

Wat is het
bruto binnenlands product (BBP)?

Nominale economische groei: de groei van het BBP. Reële economische groei: wat er 'echt' meer geproduceerd is. 

Wat is het verschil tussen nominale en reële economische groei?

Conjunctuur in economie: de schommelingen in de reële economische groei. 

Waar denk je aan bij het woord 'conjunctuur'?

Opdracht jouw kennisontwikkeling

• Neem leeg vel papier, verdeel het in 3 gelijke delen.
• Teken bovenin een assenstelsel, met 
• .. op x-as: jaren vanaf basisschool tot nu
• .. op y-as: scores van 0 tot 50 (stappen van 10).
• Die scores geven jouw kennisontwikkeling aan.
• Teken een lijn die de ontwikkeling van jouw kennis aangeeft.

Trendmatige ontwikkeling: gemiddelde groei over de afgelopen jaren

Opdracht jouw kennisontwikkeling

• Teken (onder) nog een assenstelsel, met 
  
• .. op x-as: het jaar 2022 in maanden
• .. op y-as: kennisscores van 0 tot 50.
• Teken een lijn waaruit gedetailleerder blijkt ..
• in welke weken jouw kennis zich meer of minder ontwikkelt.

Feitelijke ontwikkeling: onregelmatige slingerbeweging. In economie: conjunctuur. Goede tijden => hoogconjunctuur. Slechte tijden => laagconjunctuur.

Conjunctuurbeweging

Reële economische groei => 

• BBP (volume, geen groei door prijsstijgingen veroorzaakt) 
• Trend (gemiddelde 10 jaar) en conjunctuur (schommelingen)
• Hoogconjunctuur, periode boven de trend
• Laagconjunctuur, periode onder de trend

Welke 'indicatoren' voor economische groei kun je bedenken?

Conjunctuur-indicatoren CBS

• Consumentenvertrouwen
• Consumptie
• Producentenvertrouwen
• Investeringen
• Werkloosheid
• Vacatures 

Wat zijn tekenen dat het
slecht gaat met de economie?

Slechte tijden

Soms gaat het goed met 'de economie', soms slecht.

• 'Slecht': weinig vraag naar goederen en diensten => weinig productie (bbp) => weinig inkomen => weinig te besteden.
• Laagconjunctuur: de groei van het bbp lager dan gemiddeld
• Recessie => bbp krimpt twee kwartalen (wordt lager)
• Depressie => de krimp duurt langer dan twee kwartalen

Goede tijden

Soms gaat het goed met 'de economie', soms slecht.

• 'Goed': consumentenvertrouwen hoog => veel vraag naar goederen en diensten => veel productie (bbp) => veel werkgelegenheid en inkomen => veel te besteden
• Hoogconjunctuur: groei van het bbp hoger dan gemiddeld

Wanneer zijn de lonen het hoogst?

1. Laagconjunctuur
2. Hoogconjunctuur

Als de lonen omhoog gaan,
gaan de verkoopprijzen van producten

1. Ook omhoog
2. Omlaag

Als de lonen omhoog gaan,
gaat de vraag naar producten

1. Ook omhoog
2. Omlaag

Hogere prijzen betekenen:

1. Meer inflatie
2. Minder inflatie

Goede tijden

Hoogconjunctuur => meer inflatie

• Meer vraag naar producten => prijzen stijgen =>
• Bestedingsinflatie (inflatie door meer bestedingen)
• Meer vraag naar producten => meer productie => meer werknemers nodig => loonkosten stijgen =>
• Kosteninflatie (inflatie door hogere kosten voor bedrijven)

Goede tijden, slechte tijden

Hoogconjunctuur en laagconjunctuur wisselen elkaar af =>

conjunctuurgolf

• Te veel schommeling => niet prettig => overheid probeert bij te sturen => conjunctuurbeleid
• Bijvoorbeeld via belastingen.

Als het hoogconjunctuur is, worden de belastingen eerder

1. Verhoogd
2. Verlaagd

Huiswerk

Paragraaf 3 en 4 bestuderen.

Opgaven 1 t/m 7 (par 3).