Par. 5.1 Industrie en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Leerdoelen opschrijven

1. Wat veranderde vanaf 1870 in de industrie?
2. Wat veranderde in de samenleving?

4 minuten

Eerder klaar? Lees "Veranderingen in de industrie" op blz. 90

1. Wat veranderde in de 19e eeuw in het leven van de mensen?
2. Hoe en waardoor nam de productie toe?

Burgers en stoommachines

De opkomst van de machines

Planning 2hv1

03/04 par. 5.1 Industrie en samenleving

04/04 par. 5.1 Industrie en samenleving

Tweede Paasdag

11/04 par. 5.2 Democratie in Nederland

17/04 par. 5.2 Democratie in Nederland

18/04 par. 5.3 De sociale kwestie

 Meivakantie

08/05 par. 5.3 De sociale kwestie

09/05 par. 5.4 Politiek en samenleving

15/05 par. 5.4 Politiek en samenleving

16/05 par. 6.1 Europa na Napoleon

22/05 par. 6.1 Europa na Napoleon

23/05 par. 6.3 Westerse Wereldrijken

Tweede Pinksterdag

TOETSWEEK P4

 par. 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1 en 6.3

30/05 par. 6.3 Westerse Wereldrijken

05/06 PO

06/06 PO

12/06 TOETWEEK

Planning 2hv2

04/04 par. 5.1 Industrie en samenleving

06/04 par. 5.1 Industrie en samenleving

Tweede Paasdag

11/04 par. 5.2 Democratie in Nederland

13/04 par. 5.2 Democratie in Nederland

18/04 par. 5.3 De sociale kwestie

20/04 par. 5.3 De sociale kwestie 

Meivakantie

09/05 par. 5.4 Politiek en samenleving

11/05  par. 5.4 Politiek en samenleving

16/05 par. 6.1 Europa na Napoleon

Hemelvaart

23/05 par. 6.1 Europa na Napoleon

25/05 par. 6.3 Westerse Wereldrijken

Tweede Pinksterdag

TOETSWEEK P4

 par. 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1 en 6.3

30/05 par. 6.3 Westerse Wereldrijken

01/06  PO

06/06 PO

08/06 Voorbereiden toetsweek

12/06 TOETWEEK

Programma

1. Uitleg par. 5.1

2. Leerdoelen antwoorden

3. Opdrachten maken en bespreken

4. Afsluiten

Napoleon is verslagen.

Tijdens het Congres van Wenen (1815) maken de grootmachten een nieuwe indeling van Europa

Moderne tijd

1800 - heden

Het leven van Europeanen veranderde veel meer dan de eeuwen daarvoor.

Hoe worden producten gemaakt voor 1800 (in Europa)?

Grote veranderingen

• Tussen 1800 en 1900 brak een nieuwe tijd aan in Europa: de Moderne Tijd.
• In deze tijd veranderde Europa enorm door de industriële revolutie.
• Tussen 1800 en 1900 werden er uitvindingen gedaan zoals de stoommachine, de (stoom)trein, gloeilamp.
• Er worden enorme fabrieken gebouwd waar producten worden gemaakt (industrie), in plaats van dat ze met de hand worden gemaakt.
• Er worden meer en sneller producten gemaakt maar het milieu raakt vervuild.

Engeland rond 1800

• Machtig land met een enorm groot rijk dat zich over de hele wereld uitstrekte.
• De bevolking van Engeland groeit, hierdoor is er meer grondstoffen en producten nodig. 
• Er worden kanalen en spoorwegen aangelegd. 
• Handnijverheid en werktuigen. 

Foto: Liverpool rond 1800.

Het Britse Rijk omstreeks 1700

Tot 1800:  kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid.

Vanaf 1800: grootschalige machinale productie in fabrieken.

Engeland vanaf 1900

De meeste mensen werken in de industrie (productie in de fabrieken).

Industriële Revolutie

1750-1900

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• De verandering noemen we de Industriële Revolutie

Mensen reisden met de trem of het stoomschip en woonden en werkten in de stad. Er waren veel nieuwe producten gekomen, zoals de lamp, blikvoedsel en lucifers. 

Uitvinding van de  stoommachine

Eerste stoommachine werd uitgevonden door Thomas Newcomen, om water uit mijnen te pompen. 

James Watt ontwikkelde in 1765 betere machines, die meer stoom opleveren en bruikbaar zijn buiten de mijnen. 

Textielnijverheid

• Eeuwenoude werkmachines werden in 1750 vervangen door eerst machine die door water werden aangedreven, later (vanaf 1800) door stoommachines.
• Het ontstaan van fabrieken. 
• Toenamen van ijzer- en machinefabrieken. 

Meer katon? Slavernij nam toe, want er zijn veel meer slaven nodig om de katoen te plukken...

Niet alleen de manier van produceren verandert enorm: ook de komst van stoomtreinen brengt grote veranderingen in het vervoer van mensen en goederen.

- In 1830 werd de eerst spoorlijn ter wereld tussen Liverpool en Manchester in gebruik genomen. 

- In Nederland startte de eerst spoorlijn in 1839, tussen Amsterdam en Haarlem. 

Vanaf 1830: Industrialisatie (uitbreiding van de industrie) 

Voor de bouw van stoomtreinen, spoorwegen, stoomschip waren er meer steenkoolmijnen, ijzer- en machinefabrieken nodig.  

Groot-Brittannië was rond 1850 de "werkplaats van de wereld": producten werden naar de hele wereld geëxporteerd. 

De bourgeoisie

• Rijke burgers (hogere burgerij) hadden vaak een bedrijf (fabriek). Ze waren ondernemers. 
• Ook  artsen en professoren behoorden tot de bourgeoisie.
•  Ze hadden steeds meer invloed op de samenleving.
• Ondernemers willen zo veel mogelijk winst maken. 

Toetsweektoets bespreken

Industrialisatie (uitbreiding van de industrie) 

Vanaf 1870 vonden er veel economische veranderingen plaats, zoals:

1. Naast steenkool kwam aardolie op als energiebron

2. Er werd vaker staal gebruikt i.p.v. ijzer

3. Er ontstonden allerlei nieuwe industrieën, zoals de chemische 

industrie en de voedingsmiddelenindustrie (kunstmest, plastic

 en margarine).  

Een belangrijke uitvinding was de gloeilamp (Thomas Edison)

Gerard Philips begon zijn eigen gloeilampenfabriek in Eindhoven!

• De eerste uitvindingen waren het werk van individuele ontdekkers. Later gingen bedrijven nieuwe producten produceren.  

De Philips gloeilamp

De industriële samenleving 

Meer dan de helft van de bevolking wonen in steden en veel mensen werken in de industrie en diensten

                

                             sectoren

De economie heeft verschillende sectoren (delen), zoals de landbouwsector, industriesector en de dienstsector.

Bijvoorbeeld Engeland

• In 1900 werkte meer dan 50% van de Britten in de industriesector en 9% in de landbouwsector.

 

• Door de uitbreiding van handel en transport groeide ook de dienstsector.

• Door de grotere voedselproductie groeide de bevolking snel en breidden steden zich snel uit.

• London groeide van 900.000 naar 6,5 miljoen inwoners. 

• In Nederland: Amsterdam en Rotterdam groeide erg snel. Er kwamen ook nieuwe industriesteden zoals Eindhoven, Tilburg en Enschede. 

Er waren wel nadelen...

De steden groeien snel doordat daar veel industrie en handel was. 

• Luchtvervuiling (CO2)
• Afval werd in het water gedumpt.
• Lawaai
• Slechte werk- en woonomstandigheden. 

Industrieel kapitalisme

Kapitalisme waarin ondernemers in de industrie (fabrikanten) de leiding hebben. 

• De relatie tussen werkgevers en werknemers werd onpersoonlijk.
• Bedrijven probeerde zo veel mogelijk winst te maken en een groot deel van de markt te veroveren. 
• Daarom waren de lonen van werknemers zo laag mogelijk en ze konden makkelijk ontslagen worden.   

Wat is kapitalisme?

Een economisch systeem dat is gebaseerd op investeringen van geld in de verwachting winst te maken.

Opdrachten maken en bespreken

Opdracht par. 5.1 blz. 119 opdracht 3

Blz. 120-121 opdracht 6 en 7

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen!

Leerdoelen beantwoorden

1. Wat veranderde in de 19e eeuw in het leven van de mensen?
   
2. Hoe en waardoor nam de productie toe?