Les 3: Periodiek Systeem, Atoombouw en Rekenen met de atoommassa

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Het geheim van het atoom

3.5

3.6

3.7

Het periodiek systeem bestaat uit twee soorten elementen, de metalen (G) en de niet metalen (B)

3.5 Periodiek systeem

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 1: alkalimetalen, zeer reactief en reageren heftig met water.
• Bij reactie met water ontstaat waterstof, dat kan spontaan ontbranden en maakt de reactie heftiger.

3.5 Periodiek systeem

Groepen:

• Groep 17: halogenen (zoutvormers), zeer reactief.
• Halogenen vormen gemakkelijk verbindingen met metalen, bijvoorbeeld natrium en chloor wordt keukenzout.

3.5 Periodiek systeem

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 18: edelgassen reageren niet met andere elementen en vormen dus geen verbindingen.

3.5 Periodiek systeem

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Eigenschappen van metalen

• Ze geleiden elektrische stroom.
• Ze zijn goede warmtegeleiders.
• Ze hebben in het algemeen een hoog smeltpunt (uitgezonderd kwik).
• Ze zijn makkelijk te vormen door smeden en walsen.
• Ze hebben van nature een glanzend uiterlijk.

3.5 Periodiek systeem

Eigenschappen van metalen

• Ze geleiden elektrische stroom.
• Ze zijn goede warmtegeleiders.
• Ze hebben in het algemeen een hoog smeltpunt (uitgezonderd kwik).
• Ze zijn makkelijk te vormen door smeden en walsen.
• Ze hebben van nature een glanzend uiterlijk.

3.5 Periodiek systeem

Bij de niet-metalen zijn er nauwelijks gemeenschappelijke kenmerken.

3.6 Atoombouw

3.6 Atoombouw

Atoommodel van Rutherford

Het atoommodel van Rutherford bestaat uit twee onderdelen:

1. atoomkern: bevat protonen en neutronen.
2. elektronenwolk (schil): bevat elektronen.

3.6 Atoombouw

• Ieder atoom heeft zijn eigen atoomnummer.

Atoommodel van Rutherford

3.6 Atoombouw

• Het aantal neutronen wordt bepaald door het massagetal.

Atoommodel van Rutherford

3.6 Atoombouw

• De massa van een atoom wordt uitgedrukt in atomaire massa eenheden (units), namelijk u.
• 1 u = 1,66 ^. 10^-27 kg

Atoommodel van Rutherford

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
6	koolstof		12

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
6	koolstof		12

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
6	koolstof		12

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
6	koolstof		12	6		6

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
6	koolstof		12	6	6	6

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
6	koolstof	C	12	6	6	6

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
26			56

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
26	ijzer		56

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
26	ijzer		56

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
26	ijzer		56	26		26

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
26	ijzer		56	26	30	26

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.6 Atoombouw

atoomnummer	naam	symbool	massagetal	p +	n	e -
26	ijzer	Fe	56	26	30	26

atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

aantal neutronen = massagetal - aantal protonen

3.7 Rekenen met atoommassa

Isotopen

• Isotopen zijn atomen met hetzelfde atoomnummer maar een verschillend massagetal.
• Of: Isotopen zijn atomen met hetzelfde aantal protonen en elektronen maar een verschillend aantal neutronen.

3.7 Rekenen met atoommassa

Isotopen

• Isotopen zijn atomen met hetzelfde atoomnummer maar een verschillend massagetal.
• Of: Isotopen zijn atomen met hetzelfde aantal protonen en elektronen maar een verschillend aantal neutronen.
• Van koolstof zijn er drie isotopen, namelijk:             C-12, C-13 en C-14 (het atoomnummer blijft 6).

3.7 Rekenen met atoommassa

Isotopen

• Isotopen zijn atomen met hetzelfde atoomnummer maar een verschillend massagetal.
• Of: Isotopen zijn atomen met hetzelfde aantal protonen en elektronen maar een verschillend aantal neutronen.
• Van koolstof zijn er drie isotopen, namelijk:             C-12, C-13 en C-14 (het atoomnummer blijft 6).
• Het getal achter het element is het massagetal.

3.7 Rekenen met atoommassa

Isotopen

• Van Lithium zijn er drie isotopen, namelijk:              Li-6, Li-7 en Li-8
  
• Het getal linksboven is het massagetal.
• Het getal linksonder is het atoomnummer.

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Ieder atoom heeft zijn eigen atoommassa.
• De totale massa van de atomen bepaald dus de massa van het molecuul.

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van chloor.
  

Cl₂

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van chloor.
• De massa van een chloor atoom = 35,45 u

Cl₂

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van chloor.
  
• De massa van een chloor atoom = 35,45 u
• De massa van de stof chloor = 2 x 35,45 = 70,9 u

Cl₂

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van water.
  

H₂O

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van water.
• De massa van een waterstof atoom = 1,00 u

H₂O

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van water.
• De massa van een waterstof atoom = 1,00 u
• De massa van een zuurstof atoom = 16,00 u

H₂O

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van water.
• De massa van een waterstof atoom = 1,00 u
• De massa van een zuurstof atoom = 16,00 u
• De massa van 1 watermolecuul =                                   2 x 1,00 + 16,00 = 18,00 u

H₂O

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van 5 water moleculen.
• De massa van een waterstof atoom = 1,00 u
• De massa van een zuurstof atoom = 16,00 u
• De massa van 1 watermolecuul =                                     2 x 1,00 + 16,00 = 18,00 u
• 5 water moleculen = 5 x 18,00 = 90,00 u

5 H₂O

3.7 Rekenen met atoommassa

Molecuulmassa

• Bereken de molecuulmassa van sacharose.
• De massa van een koolstof atoom = 12,01 u
• De massa van een waterstof atoom = 1,00 u
• De massa van een zuurstof atoom = 16,00 u
• De massa van een sacharose molecuul =                   12 x 12,01 + 22 x 1,00 + 11 x 16,00 = 180,06 u

C₁₂H₂₂O₁₁

Het geheim van het atoom

• maken 3.5 Periodiek systeem onderdeel D opdr 1 t/m 5
• maken 3.6 Atoombouw onderdeel B opdr 1 t/m 5
• maken 3.7 Rekenen met de atoommassa        onderdeel B opdr 3 t/m 7
• Leren namen en symbolen van Elementen en namen en formules van Molecuulformules
• leren begrippen atoomnummer,                       massagetal, isotopen