VWO 1 h. 9.1 grammatica les 2 lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

h.9.1 Taalverzorging

Grammatica 

leerdoelen

• je kunt de werkwoordstijden herkennen.
  
• je kunt het lijdend voorwerp in de zin vinden.

Wat doen we deze les?

• We herhalen kort de verschillende werkwoordstijden;

• We bespreken een paar zinnen van het werkblad;

• We bespreken het lijdend voorwerp;

• Jullie gaan aan de slag met de opdrachten in paragraaf 9.1.

werkwoordstijden

In welke tijd staat deze zin?

De brand heeft veel schade aangericht in het bedrijf. 

1. onvoltooid tegenwoordige tijd
2. onvoltooid verleden tijd
3. voltooid tegenwoordige tijd
4. voltooid verleden tijd

In welke tijd staat deze zin?

Brian had vorig jaar de marathon gelopen.

1. onvoltooid tegenwoordige tijd
2. onvoltooid verleden tijd
3. voltooid tegenwoordige tijd
4. voltooid verleden tijd

In welke tijd staat deze zin?

Zij wilde haar vriendin graag helpen met het huiswerk.

1. onvoltooid tegenwoordige tijd
2. onvoltooid verleden tijd
3. voltooid tegenwoordige tijd
4. voltooid verleden tijd

De docent heeft de theorie duidelijk uitgelegd.

Leg uit waarom bovenstaande zin in de voltooid tegenwoordige tijd (vtt) staat.

Bart mocht zijn schoenen komend weekend weer ophalen bij de schoenmaker.

In welke tijd staat deze zin?

5 Volgende week heeft de voorzitter een gesprek over de contributie.        

zinnen in zinsdelen verdelen

1. de stappen die je doet om de zin in zinsdelen te verdelen.

   

-  zoek de pv en zet een streepje voor en achter de pv

-  alles voor de pv is een zinsdeel

-  ga op zoek naar andere werkwoorden -

   zet er een streepje voor en achter.

    

  

 

-  zet de woorden die je overhoudt voor de pv

   (zoveel mogelijk woorden)

 Let op: te voor het hele werkwoord

             en scheidbare werkwoorden.

 2. Zoek het onderwerp van de zin                      3. Zoek het werkwoordelijk gezegde in de zin

   

-  Zoek het antwoord op de vraag:

     wie/wat + pv?

    

   Deze boterham vindt hij niet lekker.

   Deze boterham /vindt /hij /niet /lekker.

   Wie vindt? hij

- Alle werkwoorden in de zin die bij elkaar

  horen.

- Let op de gesplitste werkwoorden, noem

  beide delen.

- te voor het hele werkwoord hoort bij het wg.

   

   Door deze storm /waaide /de boom /om.

   wg: waaide om

1 Binnen deze klas willen de leerlingen een goed cijfer voor de toets van

  Nederlands halen.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

2 Iedereen spoedde zich naar de plaats van de ramp.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

3 De brand heeft veel schade aangericht in het bedrijf.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

4 Vorige week bladerde de kleuter vaak in het prentenboek.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

5 Volgende week heeft de voorzitter een gesprek over de contributie.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

6 We volgden tijdens onze vakantie een nauwelijks begaanbaar pad.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

Het lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp (lv)

• Het lijdend voorwerp is het voorwerp dat of de persoon die nodig is om de handeling uit te voeren. 
• Het lijdend voorwerp maakt de handeling mee zonder zelf iets te doen.
  

VOORBEELD

De journalist interviewde om vijf uur de minister-president.

Harmen en Cheyenne ruimden hun afval niet op.

De minister-president en hun afval doen zelf niets. 

Toch zijn ze nodig in de zin, want de werkwoorden interviewen en opruimen 'vragen' om iemand die de handeling uitvoert én om iets wat of iemand die nodig is bij de handeling.

Lijdend voorwerp (lv)

Om snel het lijdend voorwerp te kunnen vinden, stel je de vraag:

Wie of wat+ gezegde+ onderwerp?

Let op: niet in elke zin staat een lv

Let op: een lv mag nooit met een

            voorzetsel beginnen.

Bestel jij een paar broden voor mij?

Wat is het lijdend voorwerp van deze zin?

1. jij
2. broden
3. een paar broden
4. voor mij

Mijn oudste broer heeft dat geweldige feestje georganiseerd.

Wat is het lijdend voorwerp van deze zin?

1. mijn broer
2. dat geweldige feestje
3. heeft georganiseerd
4. mijn oudste broer

Die oude boom heeft de boswachter gisteren omgehakt.

Wat is het lijdend voorwerp van deze zin?

1. Die oude boom
2. de boswachter
3. heeft omgehakt
4. gisteren

Aan de wand hangt een prachtig schilderij.

Wat is het lijdend voorwerp van deze zin?

1. Aan de wand
2. een schilderij
3. een prachtig schilderij
4. geen

Zelf aan de slag

huiswerk vrijdag: 

• leren de theorie van het lijdend voorwerp.
• maken: h.9.1 (blz. 77 en verder)

     opdracht 1 t/m 4 (lijdend voorwerp)

    (boek/of online).

• maken: het werkblad van het lijdend voorwerp (magister huiswerk vandaag)