Paragraaf 3.4 - Voedselrelaties

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

3.4 Voedselrelaties

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen waaruit een ecosysteem bestaat

3.4 Voedselrelaties

Waaruit bestaat een ecocysteem?

Levensgemeenschap > alle organismen die samenleven in een bepaald gebied

1. Ecosysteem > alle biotische en abiotische factoren samen (bijv. een sloot)
2. Levensgemeenschap > alle organismen in een gebied (bijv. een sloot)
3. Populatie > alle dieren van dezelfde soort in één gebied
   (bijv. alle kikkers in een sloot)
4. Individu > één enkel organisme (bij. één kikker in een sloot)

3.4 Voedselrelaties

• Wat? Maken 3.4 – Opdracht 1 t/m 8
• Hoe? Blz. 170 t/m 172
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 8 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

3.4 Voedselrelaties

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt voedselrelaties noteren in een voedselketen en in een voedselweb
  
• Je kunt een voedselpiramide tekenen en de vorm verklaren

3.4 Voedselrelaties

Hoe noteer je voedselrelaties?

• Voedselrelaties geven aan welke organismen elkaar eten
• Een rij organismen die elkaar eten > voedselketen

• Bijv. gras -> konijn -> vos
  - Pijltjes betekent: ‘wordt gegeten door’
• Elk organisme in een keten is een schakel
  - eerste schakel altijd een producent
  - volgende schakels altijd consumenten
• Alle voedselketens samen in een schema > een voedselweb

3.4 Voedselrelaties

Voedselpiramide / piramide van aantallen

• Voedselpiramide > alle organismen in een voedselketen
  
• Piramide van aantallen > een voedselpiramide uitgedrukt in aantallen
  - Voorbeeld:
  - 1 havik eet 10 mussen > 10 mussen eten 100 rupsen > 100 rupsen eten 1 boom

3.4 Voedselrelaties

• Wat? Maken 3.4 – Opdracht 9 t/m 15
• Hoe? Blz. 173 t/m 175
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 9 t/m 15 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

3.4 Voedselrelaties

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen waardoor er energie uit een voedselketen verdwijnt

3.4 Voedselrelaties

Waardoor verdwijnt er energie uit een voedselketen?

• Biomassa > het gewicht van alle stoffen in een organisme, zonder het water
• Piramide van biomassa > balken in een piramide geven de biomassa van de schakels in een voedselketen weer
  - alleen bouwstoffen worden doorgegeven naar een volgende keten
  - elke volgende keten (balk in piramide) bevat minder biomassa
• Energieverlies > in een voedselketen gaat energie verloren door:
  - onverteerbare stoffen worden uitgepoept
  - energierijke stoffen verbrand een organisme zelf en de energie wordt gebruikt voor eigen levensprocessen

3.4 Voedselrelaties

Voorbeeld Piramide van Biomassa

3.4 Voedselrelaties

• Wat? Maken 3.4 – Opdracht 16 t/m 20
• Hoe? Blz. 176 t/m 179
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 16 t/m 20 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)