BBL socialezekerheidsrecht - les 5 ZW, WIA en WAZO

• Sociale zekerheidsrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Socialezekerheidsrecht

Les 5

ZW, WAZO en WIA

Terugblik
Wat weet je nog?

Ziektewet (ZW)

•  Werkgever moet verplicht 70% van het loon doorbetalen aan een zieke werknemer. Deze verplichting loopt maximaal twee jaar (104 weken) door;
• De Ziektewet is er voor werknemers die geen werkgever meer hebben die het loon doorbetaalt en ziek zijn; 
• De Ziektewet vangt zieke werknemers financieel op als zij geen werkgever meer hebben die het loon doorbetaalt;
• De Wet op de medische keuringen verbiedt werkgevers om vooraf werknemers een medische keuring te laten ondergaan. Een medische keuring is alleen toegestaan als er bijzondere medische eisen gelden voor de functie (denk aan de ogen van een piloot); 
• Als een zieke werknemer zijn werk weer hervat en binnen vier weken opnieuw ziek wordt, dan gelden deze twee ziekmeldingen als één ziekmelding;
• Wordt uitgevoerd door het UWV. 

Is de ZW een werknemersverzekering?

1. Ja, het is een sociale verzekering voor werknemers
2. Nee, het is een volksverzekering
3. Nee, het is een sociale voorziening

Boven- en ondergrens

Er is een boven- en ondergrens aan het bedrag dat de werkgever aan loon door moet betalen, namelijk 70% van het laatst verdiende loon, tenzij de werknemer dan onder het minimumloon komt. De werkgever moet in dat geval het loon aanvullen tot het op dat moment geldende minimumloon (ondergrens). De bovengrens is 70% van het maximumdagloon. Meer dan 70% van het maximumdagloon hoeft de werkgever niet te betalen.  

Bijvoorbeeld: 

Maximum dagloon is €264,57 (KG 2023.2) €264,57 : 100 x 70% = € 185,20

€185,20 is dus de bovengrens 

Sociaal minimumloon alleenstaanden is €64,75 per dag (KG 2023.2)

€64,75 per dag is dus de ondergrens 

Voorwaarden ZW-uitkering

De werknemer;

1. Moet verzekerd zijn voor de Ziektewet; zie het schema op bladzijde 117 SZR 
2. Moet arbeidsongeschikt zijn; werknemer is door ziekte of handicap niet geschikt om arbeid te verrichten
3. Heeft geen recht (meer) op doorbetaling van loon. 

Tot slot over de Ziektewet

• De maximale duur van de ZW-uitkering is 104 weken, daarna heeft de werknemer de mogelijkheid om een WIA-uitkering aan te vragen (tenzij de werknemer de AOW-leeftijd heeft bereikt);
• Het is in sommige gevallen mogelijk om een vrijwillige ZW-verzekering af te sluiten, bijvoorbeeld voor de werknemer die met onbetaald verlof is gegaan en werknemers die een eigen bedrijf willen beginnen. Voorwaarde is wel dat de werknemer zich moet aanmelden binnen vier weken nadat de verplichte verzekering is afgelopen;
• Verzekerden die net uit de ZW zijn, hebben soms toch nog recht op een ZW-uitkering.  Dit is de nawerking van de ZW. Wie de laatste twee maanden doorlopend verzekerd was voor de ZW, heeft recht op een ZW-uitkering als hij binnen één maand na het einde van de verzekering ziek wordt. 

Wet verbetering poortwachter

Na twee jaar ZW -> recht op WIA

Maar (!) Wet verbetering poortwachter verplicht de werkgever om er alles aan te doen om de werknemer weer te re-integreren (terugkeren naar het werk, of zo nodig, naar ander werk)

De verplichtingen uit de Wet verbetering poortwachter zijn:

1. Binnen zes weken onderzoek bij bedrijfsarts of arbodienst naar arbeidsongeschiktheid;
2. Opstellen plan van aanpak;
3. Openen van re-integratiedossier; 
4. Evaluatie na één jaar; 
5. Aanvragen WIA-uitkering binnen twintig maanden.
   Houdt de werkgever zich niet aan deze verplichtingen, dan kan het UWV de werkgever verplichten om het loon langer door te betalen. Heeft de werknemer te weinig gedaan aan zijn eigen re-integratie? Dan kan het UWV besluiten om voorlopig geen of een lagere uitkering toe te kennen. 

Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

• Loondoorbetalingsplicht vanuit de werkgever of ZW-uitkering gestopt? Vanaf dan aanspraak maken op WIA;
• Het UWV beoordeelt of werknemer:
  a) arbeidsongeschikt is in de zin van de WIA; en
  b) de werkgever en werknemer voldoende hebben gedaan aan re-integratie.
• Is dit het geval? Dan komt de werknemer in aanmerking voor een WIA-uitkering;
• Het dienstverband van de werknemer eindigt en de loondoorbetalingsplicht stopt;
• Wordt uitgevoerd door het UWV. 

Voorwaarden WIA-uitkering

Recht op een WIA-uitkering:

• Werknemer is verzekerd voor de WIA;
• Werknemer ontvangt nog geen AOW-uitkering;
• Is op of na 1 januari 2004 arbeidsongeschikt geworden (vóór 1 januari 2004 = WAO);
• Is na een wachttijd van 104 weken voor minstens 35% arbeidsongeschikt. 

Uitsluitingsgronden

• De werknemer krijgt recht op een AOW-uitkering;
•  De werknemer moet naar de gevangenis;
• De werknemer blijkt bij aanvang van de verzekering al arbeidsongeschikt te zijn;
• Het UWV heeft de loondoorbetalingsplicht van de werkgever verlengd, omdat de werkgever zich onvoldoende heeft ingespannen voor de re-integratie van de werknemer.

IVA- of WGA-uitkering

De WIA maakt onderscheid tussen werknemers die volledig arbeidsongeschikt zijn en die deels arbeidsongeschikt zijn. 

IVA                  volledig en duurzaam arbeidsongeschikt

WGA               deels arbeidsongeschikt

Let op! Voordat de werknemer in de WIA komt, wordt de werknemer gekeurd door een verzekeringsarts en een arbeidskundige. Na de keuring wordt bepaald in welke regeling de werknemer terecht zal komen. 

Minder dan 35% arbeidsongeschikt

• Als een werknemer minder dan 35% arbeidsongeschikt is, dan valt de werknemer buiten de IVA- en WGA-regeling;
•  In dit geval is de werkgever samen met de werknemer verantwoordelijk voor de loondoorbetaling en re-integratie van de werknemer.

IVA-regeling (I)

Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten;

Volledig arbeidsongeschikt:

• Werknemer kan niet meer dan 20% van het loon verdienen dan de werknemer zou verdienen als hij gezond zou zijn geweest;
• De werknemer is dus voor 80 tot 100% arbeidsongeschikt;
• Duurzaam wil zeggen dat de werknemer de komende jaren dezelfde gezondheidstoestand heeft of dat deze verslechterd. 

IVA-regeling (II)

• De IVA-uitkering duurt zolang de werknemer volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is, maar maximaal tot het moment dat de werknemer de AOW-leeftijd bereikt;
• Hoogte is 75% van het maandloon. 

IVA-regeling (III)

De voorwaarden zijn dus:

1. 20% of minder van het oude loon kunnen verdienen i.v.m. arbeidsongeschiktheid;
2. De arbeidsongeschiktheid blijft zo of wordt erger. 

WGA-regeling (I)

Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten:

1. Twee jaar of langer ziek en in de toekomst kan de werknemer weer werken;
2. Met dat werk kan 65% of minder van het oude loon worden verdiend. 
   
   

WGA-regeling (II)

• De WGA-regeling duurt maximaal 24 maanden en is gebaseerd op het arbeidsverleden;
• Ook hier geldt de referte-eis (26 weken uit 36 weken en 4 jaar uit 5 jaar);
• Het arbeidsverleden wordt hetzelfde berekend als bij de WW-uitkering; dus!

1. Fictief arbeidsverleden vóór 1998;
2. Feitelijk arbeidsverleden na 1998. 

WGA-regeling (III)

Duur uitkering is maximaal 24 maanden; dit wordt op dezelfde manier berekend als bij de WW.

Dus (!)

Arbeidsverleden tot en met 10 jaar

Bij een arbeidsverleden dat niet meer is dan 10, levert elk gewerkt jaar 1 maand uitkering op -> 8 jaar arbeidsverleden betekent dus 8 maanden WW.

Arbeidsverleden vanaf 11 jaar

Bij een arbeidsverleden langer dan 11 jaar, geldt het volgende:

- Elk gewerkt jaar vóór 2016 levert 1 maand WW op

- Elk gewerkt jaar vanaf 2016 levert ½ maand WW op

WGA-uitkeringssoorten

Fase 1 -> loongerelateerde uitkering 

• Eerste 2 maanden 75%, daarna 70% van het maandloon, na aftrek van eventueel inkomen. 
• Formule = 75% of 70% x (maandloon - inkomen)
• Let op! Wekeneis is ook hier van toepassing (voldoet de werknemer niet aan wekeneis, dan recht op vervolguitkering)
• Minimaal 3 maanden, maximaal 24 maanden 

Fase 2 -> loonaanvullings- of vervolguitkering

Loonaanvullingsuitkering:

• Eis: tussen 50% en 100% verdiencapaciteit (wat je zelf nog kunt verdienen volgens UWV) 
• Hoogte is 70% van je oude loon - je restverdiencapaciteit (zie voorbeeld volgende dia)
• Duur tot AOW-leeftijd zolang je aan de eis voldoet 

Vervolguitkering:

• Als je niet aan de eis van de loonaanvullingsuitkering voldoet, dan vervolguitkering. 
• Percentage van het wettelijk minimumloon. Zie bladzijde 61 KG 

Voorbeeld restverdiencapaciteit

Herman had een dagloon van €100,-. Inmiddels is Herman voor 40% arbeidsongeschikt verklaard. Hij kan dus nog maar 60% verdienen van wat hij vroeger verdiende. Zijn resterende verdiencapaciteit is dus €60,-. Als Herman minstens 50% van zijn verdiencapaciteit weet te verdienen, dus €30,-, dan komt hij in aanmerking voor een loonaanvullingsuitkering. De loonaanvullingsuitkering bestaat uit 70% van het verschil tussen het oude dagloon (€100,-) en zijn verdiencapaciteit (€60,-). Dit verschil is €40,-. 

70% van €40,- = €28. Dit ontvangt de werknemer bovenop zijn (dag)loon. 

Anne was op 1 december 2015 gaan werken, en werd op 15 maart 2020 ziek. Doordat zij na 104 weken nog steeds 70% arbeidsongeschikt is, heeft zij op 15 maart 2022 recht op een WGA-uitkering.
Wat voor soort uitkering zal zij ontvangen: loongerelateerd, loonaanvullend of een vervolguitkering? Motiveer je antwoord.

Anne voldoet dus zonder meer aan de referte-eis: wekeneis, maar ook aan de jareneis (7 jaar inclusief ziektejaren)

Dan heeft zij recht op een loongerelateerde uitkering. 

Daarna is het de vraag of zij de resterende verdiencapaciteit kan verdienen of minstens de helft daarvan. Dan krijgt ze een loonaanvullingsuitkering en anders wordt het een vervolguitkering.

Bereken nu eerst het arbeidsverleden en vervolgens ook de duur van de uitkering van Anne die dus vanaf 15 maart 2022 haar loongerelateerde-uitkering ontvangt en zelf 55 jaar (in 2022!) oud is, ze werkt sinds 2015 en neem deze berekening op in je antwoord.

ze voldoet aan de wekeneis nu ze al jaren werkt.

haar arbeidsverleden: Ze is 18 geworden in 1985 - 1998 = 13 jaar fictief. Begonnen met werken in 2015 - 2022 wia: feitelijk arbeidsverleden = 7

Dus haar totale arbeidsverleden is 20 jaar en dus recht op 

6x0,5=3 (2016-2022)

(2015 + fictief 13 jaar) 20-6=14x1 = 14 = 17 mnd aan loongerelateerde uitkering;

en daarna afhankelijk van restverdiencapaciteit een loonaanvullingsuitkering of vervolguitkering.

Haar maandinkomen was € 1200,00. Wat wordt de hoogte van haar maand-uitkering?
Leg uit hoe je aan dit antwoord komt.

Zij heeft recht op een loongerelateerde uitkering. Dit betekent dat zij de eerste twee maanden 75% krijgt en daarna 70% van haar laatstverdiende loon dat 1200,00 bedraagt. Dus 900,00 of 840,00.

Wet arbeid en zorg (WAZO)

De WAZO is bedoeld voor werknemers die ook zorgtaken hebben. De wet bundelt een aantal verlofvormen, namelijk:

1. Zwangerschaps- en bevallingsverlof; totaal 16 weken
2. Kraam/geboorteverlof; 6 weken
3. Adoptie- en pleegzorgverlof; maximaal 6 weken
4. Ouderschapsverlof; 26 weken per kind flexibel op te nemen
5. Kort- en langdurig zorgverlof; kort = 2 x werkuren per week/lang = 6 x werkuren per week
6. Calamiteitenverlof en ander kort verzuimverlof; is afhankelijk van de situatie 
   Wordt uitgevoerd door het UWV. 

Maak de volgende opdrachten

Hoofdstuk 9

Opdracht 3

Opdracht 4

Opdracht 5

Opdracht 8

Opdracht 9

Opdracht 10

Opdracht 11