Hechting en hechtingsstoonissen

• Doelgroepen
• MBO
• Studiejaar 3

Hechting en hechtingsstoornissen

Vak: Doelgroepen

Leerjaar: 3

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

• Kan je het verschil tussen veilige/onveilige hechting uitleggen.
• Kan je verschillende hechtingsstijlen benoemen.
• Kun je over kennis van het begeleiden van kinderen met hechtingsproblematiek en toepassen op een casus.

Wat weten jullie al over hechting en hechtingsstoornissen?

Wat is hechting?

Hechting is de band tussen ouder en kind die ontstaat in het eerste levensjaar. Het wordt ook wel gehechtheid of gehechtheidsrelatie genoemd.

Wat is hechting?

•  Hechtingstheorie John Bowlby
• Alle baby's hebben aangeboren neiging om te hechten aan een belangrijke volwassenen 
• Degenen die je voeden, troosten en een gevoel van veiligheid geven.

Veilige hechting

 - Ervaren dat ten minste een van de verzorgers er onvoorwaardelijk is.

- Goede hechting vormt een basis voor 

het groeien in de ontwikkeling.

- Kind ervaart dat fouten maken mag.

- Goede balans tussen troost en zelf ontdekken.

Voorwaarden voor veilige hechting

 Sensitief reageren: Ouders staan open voor signalen van het kind, begrijpen signalen en reageren adequaat.

Continuïteit: Er is continuïteit in de aanwezigheid van de gehechtheidspersoon nodig.

Mentaliseren: Ouder verplaatst zich in het perspectief van het kind en verwoordt dat ook.

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

01:07-05:44

(4min)

Laat het belang van sensitief, continuïteit en metalliseren zien

Wat is nodig om een veilig hechting te stimuleren?

Hechtingsstijlen

Volgens Ainsworth zijn er 4 hechtingsstijlen:

Type A: Onveilig-vermijdend gehechte kinderen: gehechtheid geminimaliseerd, ervaren ouder relatief vaak afwijzend, zakelijk of weinig sensitief is. Ze negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich (prematuur) zelfstandig.

Type B: Veilig gehechte kinderen: Goede balans tussen exploratiedrang en gehechtheidsgedrag. Exploreren -> angstig -> toenadering bij terugkomst->  exploreren. Ouders zijn sensitief, coöperatief en toegankelijk.

Type C: Onveilig-afwerend (ambivalent) gehechte kinderen: heel veel toenadering bij de opvoeder, weinig geneigd om zelfstandig activiteiten uit te voeren. De afwezigheid van de opvoeder -> angst. Terugkeer -> boosheid en verontwaardiging. De opvoeder is vaak inconsequent sensitief, onvoorspelbaar voor het kind en afwezig op cruciale momenten.

Type D: Gedesorganiseerd gehechte kinderen: gedrag met kenmerken van hechtingstype A en C. Zoeken toenadering tot de ouder -> stress en angst. De omgang met de ouder is vaak inconsequent geweest en onvoorspelbaar. Vaak sprake van trauma's of andere ingrijpende gebeurtenissen.

Wat gebeurt er als hier niet sprake van een veilige hechting?

Gehele video

(5 min)

Geeft duidelijke uitleg over hechtingsstijlen

Casus Sarah

Casus:

Sarah (4 jaar) valt van haar stoel. Ze zat te wiebelen. Haar knie doet erg pijn en ze huilt. Boos zegt haar moeder ''Jeetje, dat gejank van jou altijd. Had je maar niet zo moeten wiebelen. Eigen schuld!''

Moeder blijft zitten en vervolgt het gesprek met haar man.

Antwoord: 

Welke hechtingsstijl zou hieruit kunnen ontstaan?

1. Onveilig-vermijdend gehecht
2. Veilig gehecht
3. Onveilig-afwerend gehecht
4. Gedesorganiseerd gehecht

Waarom denk je dat?

Hechtingsstijlen

Type A: Onveilig-vermijdend gehechte kinderen: gehechtheid geminimaliseerd, ervaren ouder relatief vaak afwijzend, zakelijk of weinig sensitief is. Ze negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich (prematuur) zelfstandig.

Type B: Veilig gehechte kinderen: Goede balans tussen exploratiedrang en gehechtheidsgedrag. Exploreren -> angstig -> toenadering bij terugkomst->  exploreren. Ouders zijn sensitief, coöperatief en toegankelijk.

Type C: Onveilig-afwerend (ambivalent) gehechte kinderen: heel veel toenadering bij de opvoeder, weinig geneigd om zelfstandig activiteiten uit te voeren. De afwezigheid van de opvoeder -> angst. Terugkeer -> boosheid en verontwaardiging. De opvoeder is vaak inconsequent sensitief, onvoorspelbaar voor het kind en afwezig op cruciale momenten.

Type D: Gedesorganiseerd gehechte kinderen: gedrag met kenmerken van hechtingstype A en C. Zoeken toenadering tot de ouder -> stress en angst. De omgang met de ouder is vaak inconsequent geweest en onvoorspelbaar. Vaak sprake van trauma's of andere ingrijpende gebeurtenissen.

(Ainsworth)

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

Casus Sarah

Casus:

Als Sarah (4 jaar) naar bed gaat geeft haar moeder haar een dikke knuffel en wenst haar goedenacht. Sarah vertelt dat ze bang is en niet wilt slapen. De moeder valt uit en zegt dat ze niet zo stom moet doen, dat ze gek wordt van dat gezeur. Later heeft de moeder spijt van haar uitval en maakt ze Sarah wakker om haar nog een extra kus te geven. Sarah blijft verbaasd achter in haar bed en roept haar moeder weer. Ze sliep net en is nu weer wakker. Moeder roept van beneden dat Sarah geen klein kind meer is en dat ze moet gaan slapen.

Vraag: Welke hechtingsstijl zou hieruit kunnen ontstaan? Waarom denk je dat?

Antwoord: 

Welke hechtingsstijl zou hieruit kunnen ontstaan?

1. Onveilig-vermijdend gehecht
2. Veilig gehecht
3. Onveilig-afwerend gehecht
4. Gedesorganiseerd gehecht

Waarom denk je dat?

Hechtingsstijlen

Type A: Onveilig-vermijdend gehechte kinderen: gehechtheid geminimaliseerd, ervaren ouder relatief vaak afwijzend, zakelijk of weinig sensitief is. Ze negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich (prematuur) zelfstandig.

Type B: Veilig gehechte kinderen: Goede balans tussen exploratiedrang en gehechtheidsgedrag. Exploreren -> angstig -> toenadering bij terugkomst->  exploreren. Ouders zijn sensitief, coöperatief en toegankelijk.

Type C: Onveilig-afwerend gehechte kinderen: heel veel toenadering bij de opvoeder, weinig geneigd om zelfstandig activiteiten uit te voeren. De afwezigheid van de opvoeder -> angst. Terugkeer -> boosheid en verontwaardiging. De opvoeder is vaak inconsequent sensitief, onvoorspelbaar voor het kind en afwezig op cruciale momenten.

Type D: Gedesorganiseerd gehechte kinderen: gedrag met kenmerken van hechtingstype A en C. Zoeken toenadering tot de ouder -> stress en angst. De omgang met de ouder is vaak inconsequent geweest en onvoorspelbaar. Vaak sprake van trauma's of andere ingrijpende gebeurtenissen.

(Ainsworth)

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

Welke kenmerken vertonen kinderen met hechtingsproblematiek?

WAT:

1. Maakt tweetallen.

2. Zoek samen de kenmerken van onveilige hechting bij kinderen op.

HOE:

3. Zet de antwoorden in het woordweb op de volgende dia.

TIJD:

4. 10 min 

OPBRENGST:

5. Kennis over de kenmerken van onveilige hechting.

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

Kenmerken onveilige hechting bij kinderen

Antwoorden: Kenmerken onveilige hechting

 - Claimgedrag t.o.v. ouder/verzorger

- Op ongewenste manier aandacht zoeken

- Leerproblemen, concentratieproblemen

- Impulsief en agressief gedrag

- Moeilijkheden in contact met leeftijdsgenoten

- Moeilijkheden in het vertrouwen van anderen

- Problemen in gewetensontwikkeling

- Niet om kunnen gaan met affectie

- Liegen, bedriegen, manipuleren

00:00-04:07

Hoe kunnen hechtingsproblemen er nu uitzien?

Koppeling: wat is er belangrijk in de omgang met deze kinderen?

Begeleiding kinderen/jongeren met hechting

Bieden van veiligheid staat centraal.

Kinderen/jongeren missen het vertrouwen in de wereld en in zichzelf.

Wat is belangrijk in de begeleiding van kinderen/jongeren met hechtingsproblematiek?

WAT:

1. Werk samen in dezelfde tweetallen.

2. Zoek samen op wat belangrijk is in de begeleiding van kinderen/jongeren met hechtingsproblematiek.

HOE:

3. Zet de antwoorden in het woordweb op de volgende dia.

TIJD:

4. 10 min 

OPBRENGST:

5. Kennis over de begeleiding  van kinderen met hechtingsproblematiek.

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

Wat is belangrijk in de begeleiding van kinderen met hechtingsproblematiek?

Antwoorden: Wat is belangrijk in de begeleiding van kinderen met hechtingsproblematiek?

- Vertrouwen opbouwen

- Grenzen stellen

- Voorspelbaarheid

- Structuur

- Voorbeeldfunctie

- Sensitief en responsief reageren

- Inspelen op de behoeften van het kind/jongere

Hechtingsproblematiek bij volwassen

- Bindingsangst.

- Verlatingsangst.

- Gevoelig voor stress.

- Negatief beeld van anderen.

- Negatief zelfbeeld.

- weinig vertrouwen

 

Aan de slag met de reflectieopdracht!

Besteed de overige tijd aan de reflectieopdracht.

--> Teams M34B

--> Opdrachten

--> Eindopdracht Doelgroepen P3