Interbellum: S-U en de USA 1919 - 1929

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Het interbellum 

Europa -> Opkomst totalitaire staten

USA -> Roaring Twenties

Rusland -> Sovjet-Unie

Periode: het interbellum

• Tijd tussen (inter) de wereldoorlogen (bellum)
  
  
• Kenmerken:

1. Opkomst totalitaire staten
2. Wereldwijde economische crisis

Totalitaire staat

• Interbellum: Opkomst van totalitaire staten

• In een totalitaire staat heeft de overheid alle macht over het leven van de burgers
  
  
• De drie belangrijkste:

1. Sovjet-Unie (extreem-links)
2. Italië (extreem-rechts)
3. Duitsland (extreem-rechts)
   
   
   

USA: The Roaring Twenties

• In de VS ging het geweldig in de jaren '20. 

• Veel mensen kochten spullen met een lening. 

• Ook aandelen 

Schaduwzijden

• Door toenemend vermaak werd alcohol meer genuttigd. Dit zorgde voor sociale ellende en uiteindelijk tot de drooglegging (1920). Echter groeide de criminaliteit nog meer. 
• Het verschil tussen arm en rijk nam toe.  Rijke mensen werden rijker en arme mensen (boeren en arbeiders) werden armer.
• Opkomst van racisme in de VS. Voorbeelden hiervan zijn de KKK en lynchpartijen. 

Red Scare

• Grote angst voor het communisme
• Met name angst voor de aanhangers ervan in Amerika
• Geheime diensten houden organisaties goed in de gaten
• Heksenjacht op communistische leden en -leiders

Vragen?

Rusland: van Tsaar naar Sovjet

Bij welk bondgenootschap hoorde Rusland in 1914?

1. Centralen
2. Geallieerden
3. As landen
4. NAVO

Wanneer was de Russische Revolutie?

1. 1914
2. 1916
3. 1917
4. 1918

Wie kwamen na de Russische Revolutie van 1917 in Rusland aan de macht?

1. kapitalisten
2. communisten
3. fascisten
4. nationaalsocialisten

Wie was in Rusland de leider van de communisten tijdens de Russische Revolutie? *

1. Chroesjtsjov
2. Gorbatsjov
3. Lenin
4. Stalin

Waarom in Rusland?

• Tsaar Nicolaas II had alle macht 
  
• Grootste deel van de bevolking arm (boeren, arbeiders) 
  
• WO I verliep heel slecht voor Rusland, grote nederlagen 
  
• Winter 1916-1917: hongersnood => stakingen en demonstraties => tsaar doet afstand van de troon -> Februarirevolutie
  
• 
  

Voorlopige regering en Sovjets

• Macht komt in handen van een groep gematigde communisten => de Voorlopige Regering (Mensjewieken).
  
• oprichting van raden (sovjets) voor het besturen van fabrieken, wijken, dorpen etc. 
  
• Voorlopige Regering heeft moeite zaken op orde te krijgen:
  Fanatieke communisten (Bolsjewieken) plegen in november 1917 een staatsgreep en nemen de macht over: Oktoberrevolutie.
  

Nieuwe leider: Lenin

Gevolgen

• Vrede van Brest-Litovsk: groot gebied verloren. 

• Vroegere bondgenoten nu vijanden
  

• Tot 1922 burgeroorlog:   Oorlogscommunisme
   Roden winnen

• De Sovjet-Unie wordt een totalitaire staat 
  

Lenin

Onder Lenin begin totalitaire staat:

• Geheime politie 
  
• Terreur en ‘zuiveringen’ 
  
• Strafkampen voor tegenstanders (later: Goelag)

Lenin overlijdt in 1924. Er volgt een strijd om de opvolging... 

Stalin

• Volgt Lenin op (na machtsstrijd) 
  
• Vertrouwt niemand
  
• Periode van enorme Terreur, ook wel ‘grote zuiveringen’ => ook binnen communistische partij en geheime politie
  
• Miljoenen mensen ten onrechte opgepakt, gemarteld, gedood en naar de Goelag verbannen. 
  

Showprocessen

• Uniek kenmerk voor Sovjet-Unie: showprocessen: gefilmde nep-rechtzaken waarin tegenstanders zichzelf moeten beschuldigen van hele erge misdaden
• Iedereen kon opgepakt worden, er was totale willekeur 
  
• Familie en vrienden lieten je direct vallen om zelf veilig te blijven 
  

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: 
  
  
•  een vader voor het volk.
  
• Dit heet persoonsverheerlijking (overal beelden, portretten van Stalin) en is een speciale vorm van propaganda
  

Planeconomie

Onder Stalin invoering van een planeconomie: 

• overheid bepaalt wat en hoeveel er geproduceerd moet worden 
  
• Iedere fabriek krijgt te horen wat er gemaakt moet worden in 5 jaar. 
• Onuitgesproken regel: je moet je doel eerder halen en met veel meer dan bepaald is

Collectivisatie

• Boerderijen worden samengevoegd (= collectief) tot grote landbouwbedrijven (kolchoz)  => dit gebeurt niet vrijwillig...
  
  
• Moeten grote hoeveelheden produceren voor de export => leidt tot hongersnoden.
   
  
• Oekraïne: ongeveer 7,5 miljoen doden door honger: Holodomor.

Mensen die honger hebben worden als verraders naar de Goelag gestuurd...

Door hen lijkt de Soviet-Unie immers minder groots...

Vragen?

Stalin organiseerde showprocessen. Welke reden had hij daarvoor?

1. Zo liet hij zien dat hij beter was dan Lenin, die mensen zonder proces in strafkampen liet opsluiten.
2. Dankzij de showprocessen werd duidelijk dat de planeconomie goed werkte.
3. Dankzij de showprocessen leek het alsof er in de Sovjet-Unie een eerlijke rechtspraak was.
4. Door de showprocessen werd Stalin steeds populairder, ook bij zijn tegenstanders.

hoe heet de periode waarin Stalin hardhandig afrekende met zijn (vermeende) tegenstanders?

1. De Russische Revolutie
2. De Moskou episode
3. de Grote Terreur
4. de NKVD

Wat bedoelen we met 'Goelag'?
*

1. Dit is een ander woord voor de Grote Terreur van Stalin
2. Hiermee worden alle showprocessen bedoelt
3. Stalin zijn autobiografie
4. Een (afgelegen) werkkamp onder Stalin en de overheidsdienst die deze kampen bestuurde

Vragen?

Domein: Zie SOM