Les 5 De weg die impulsen afleggen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

De weg die impulsen afleggen

Les 5

Thema Regeling

Vandaag

+ Aanwezigheidscheck

+ 4 herhalingsvragen over planten 

+ Posters laten zien!

+ Korte feedback op mindmap

+ Nieuwe theorie basisstof 5 'de weg die impulsen afleggen' 

 - tekening maken samen!

+ Even oefenen en afsluiten

Wat kan via de huidmondjes NIET gebeuren?

1. water verdampt
2. koolstofdioxide wordt opgenomen
3. water wordt opgenomen
4. zuurstof wordt afgegeven

De schimmel die de iepenziekte veroorzaakt, verspreidt zich via de houtvaten steeds verder in de boom. De houtvaten raken verstopt en binnen een jaar sterft de boom.
Door het verstoppen van de houtvaten wordt het vervoer van bepaalde stoffen geremd.

Door het verstoppen van de houtvaten wordt:

1. het transport van water en suiker geremd
2. alleen het transport van water geremd
3. Alleen het transport van mineralen geremd
4. Het transport van water en mineralen geremd

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Wat is bestuiving?

1. stuifmeel komt op een stamper
2. eicellen komen op de meeldraad
3. eicellen komen op de stamper
4. stuifmeelkorrels komen op de meeldraad

Bestuiving

Bestuiving = 

Als er stuifmeelkorrels op de stempel terecht komen van de zelfde soort

Bestuiving kan plaatsvinden door: 

• De wind
• Insecten (bijen, vliegen, vlinders)

 

Soorten bestuiving:

• Zelf bestuiving
• Kruisbestuiving

Zet in het midden het woord: Zenuwstelsel

Verwerk in ieder geval de volgende woorden:

centraal zenuwstelsel                grote hersenen

kleine hersenen                             hersenstam

zenuwen                                            prikkel

impuls                                                 zintuigen

klieren                                                 spieren

uitwendige prikkel                        inwendige prikkel

ruggenmerg                                    wervelkanaal

zenuwcellen                                    gevoelszenuwcel

bewegingszenuwcel                   schakelcel

uitloper                                              cellichaam

gevoelszenuw                                bewegingszenuw

gemengde zenuw                        witte stof

grijze stof                                         hartslag

bewustwording                             coördinatie

medicijnen                                       waarnemingsvermogen

reactievermogen                          verslaving

Opdracht in tweetallen

Maak een mindmap van alle 

(genoemde) begrippen van (de vorige) opdracht.

Arceer alle woorden die je zelf nog extra toevoegt met een arceerstift

Gebruik je boek!

Lever je mindmap in na 20 minuten!

De weg die impulsen afleggen

* Samen tekenen

* Bewuste reactie 

* Onbewuste reactie (reflex)

Leerdoelen

Je kunt de weg die impulsen afleggen beschrijven bij een bewuste reactie

Je kunt de functies van reflexen noemen en je kunt de reflexboog omschrijven

Bewuste reactie

De impulsen gaan langs de hersenen en worden daar verwerkt

Dit is wat anders dan bewust zijn

Sommige bewuste reacties denk je niet over na

Dat doen je hersenen zelf

Bewuste reactie

De situatie: Lamp staat aan, maar jij wilt de lamp uit doen

Bewuste reactie

Voorbeeld: je wordt geduwd , je kijkt en duwt terug.

De hersenen bepalen wat er gebeurt en geven een impuls af naar een spier

Bewuste reactie

Onbewuste reactie (reflex)

Reflex nodig voor:

Bescherming tegen beschadigingen

Voorbeelden: pupilreflex, slikreflex  of terugtrekreflex

Soms wordt je wel bewust van de reflex. 

Voorbeeld: terugtrekreflex - nadat je jezelf pijn hebt gedaan.

Bewuste reactie

De situatie: je prikt je aan de cactus

Leerdoelen

Je kunt de weg die impulsen afleggen beschrijven bij een bewuste reactie

Je kunt de functies van reflexen noemen en je kunt de reflexboog omschrijven

Een reflex is een bewuste reactie.

1. waar
2. niet waar

Schakelcellen ontvangen impulsen van:

1. bewegingszenuwcellen
2. zintuigcellen
3. gevoelszenuwcellen
4. prikkels uit de omgeving

Zenuwcellen

Is het een reflex of reactie?

Reflex

Reactie

Je trekt je hand weg van de hete verwarming.

Je broer maakt een grapje en je moet lachen.

Je loopt naar de deur, omdat de deurbel gaat.

Je knijpt van schrik in de arm van je moeder.

Zie je hier een bewuste reactie of een reflex?

1. bewuste reactie
2. reflex

Zet de onderdelen van een speeksel reflex in de juiste volgorde

Reukzintuig

Prikkel

Gevoelszenuw

Bewegingszenuw

Hersenstam

Reactie

De weg die impulsen afleggen bij een reflex noem je de reflexboog.

De reflexbogen van hoofd en hals lopen via de hersenstam.

De reflexbogen van romp en ledematen lopen via het ruggenmerg.

De weg die impulsen afleggen bij een reflex noem je de reflexboog. 

• De reflexbogen van hoofd en hals lopen via de hersenstam.
• De reflexbogen van romp en ledematen lopen via het ruggenmerg.

Blauwe woorden

cellichaam

zenuw

Inwendige prikkels

schakelcel

ruggenmerg

kleine hersenen

uitloper

impuls

centraal zenuwstelsel

grote hersenen

wervelkanaal

uitwendige prikkels

prikkel

bewegingszenuw

zenuwstelsel

hersenstam

De grote hersenen

De grote hersenen bestaan uit een linker en een rechter hersenhelft. 

De grote hersenen zijn erg geplooid.

In de hersenschors (buitenste laag) ligt de grijze stof.

Als impulsen in de grote hersenen zijn verwerkt, wordt je je bewust van een prikkel.

De hersencentra

In de groter hersenen komen

veel impulsen vanaf de zintuigen 

Pas als deze impulsen zijn 

verwerkt wordt je bewust.

Twee delen

• Bewegingscentra
• Gevoelscentra

Kleine hersenen

De kleine hersenen coördineren de samenwerking van je spieren. Je kleine hersenen laten hiervoor een aantal spieren precies op tijd hun werk doen. 

De kleine hersenen zorgen dus voor coördinatie. 

Beïnvloeding van het zenuwstelsel.  

Veel stoffen kunnen de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden: 

• Medicijnen
• Alcohol
• Drugs
• Tabak

kleine hersenen

Verslaving

Bij drugs treedt er tolerantie op, je hebt steeds meer nodig van de drugs om hetzelfde effect te voelen. 

Verslaving kan geestelijk zijn (je hebt het gevoel dat je niet zonder kan).

Verslaving kan ook lichamelijk zijn, dan krijg je ontwenningsverschijnselen zoals koorts, trillen, misselijkheid, enz. als je stopt met de drug. 

Maakwerk KB

Maken in je werkboek

opdracht: 1 & 2

vanaf bladzijde 137

Maak in je schrift

5 & 6 en 7a + 7b

Maakwerk BB

Maken in je werkboek

opdracht

1 - 4 - 5 - 6