H2 criminaliteit KGT

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3,4

Criminaliteit 

een maatschappelijk vraagstuk 

Welk maatschappelijk probleem zie je op de foto? Is het een misdrijf of overtreding? Leg je antwoord uit.

Na deze les kan ik 

• uitleggen waarom criminaliteit een maatschappelijk probleem is 
• verschillende gevolgen van criminaliteit benoemen en herkennen 
• uitleggen hoe je criminaliteit het beste kan meten 
• uitleggen hoe beeldvorming over criminaliteit ontstaat  

Maatschappelijk vraagstuk

• het is een sociaal probleem; de situatie die voor veel mensen onwenselijk is 
• er zijn verschillende meningen over de oplossingen 
• het probleem kan het beste door de overheid worden opgelost 
• het wordt  in de media besproken.  

uitleg

Materiele gevolgen criminaliteit

Materiele gevolgen kan je uitdrukken in geld. 

Bijvoorbeeld: 

• kosten voor burgers en bedrijven voor nemen preventieve maatregelen zoals camera's of beveiliging 
• kosten voor burgers en bedrijven na verhogen verzekeringen 
• uitgaven van de overheid in strijd tegen criminaliteit

uitleg

Immateriële gevolgen

Deze kosten kan je niet in geld uitdrukken, maar hebben te maken met gevoelens. 

Bijvoorbeeld:

• Gevoelens van angst en onveiligheid
• emotionele en geestelijke schade (trauma)
• morele verontwaardiging (het is oneerlijk) 

• normvervaging  (anders denken over goed/fout) 
• verlies aan vertrouwen overheid 
• gevaar voor eigeninrichting (eigen rechter spelen 

uitleg

Er is ingebroken.
Geef een voorbeeld van een materieel en een immaterieel gevolg.

beeld van criminaliteit 

Media hebben veel invloed op beeldvorming rond criminaliteit: dat is de manier waarop de samenleving naar criminaliteit kijkt. 

Criminaliteit is sensationeel nieuws. Waardoor mensen een verkeerd beeld krijgen. Zo komt fraude en diefstal veel vaker voor dan mishandeling. 

Media beïnvloeden de publieke opinie. Dat is de mening van het volk over een onderwerp. 

uitleg

Hoe meet je criminaliteit? 

Criminaliteit kan je met verschillende onderzoeken meten. Kijk altijd goed waar het onderzoek informatie over geeft. Welke kant zie je niet? 

Politiestatistieken

Hierin staan alle strafbare feiten die de politie weet door opsporing en aangifte. 

Breda

Nederland

uitleg

Politiestatistieken meten niet alles

• niet alles wordt ontdekt 
• sommige vormen van criminaliteit zoals vernieling vallen meer op t.o.v. fraude/belastingontduiking. 
• aangiftebereidheid verschilt per misdrijf (diefstal wordt eerder gemeld dan seksueel geweld) 
• selectief opsporingsbeleid (als je meer let op cybercrime dan zal dat ook meer gevonden worden en dus hoger in de statistieken staan) 

uitleg

Slachtofferonderzoek

Steekproef onder bevolking waarin mensen via een enquête kunnen  aangeven of ze slachtoffer zijn geweest van bepaalde misdrijven. 

Voordeel 

Niet-aangegeven misdrijven komen zo naar voren

Nadeel 

• sommige slachtoffers kunnen/durven het nog niet aan te geven
• sommige criminaliteit heeft geen slachtoffers (vernieling openbaar bezit/belastingontduiking) 

uitleg

daderonderzoek

Steekproef onder bevolking waarin mensen via een enquête kunnen aangeven of ze een delict hebben gepleegd. 

Voordeel 

• niet ontdekte of weinig zichtbare delicten zoals fraude worden bekend

nadeel

• niet iedereen zal eerlijk antwoord geven (zeker niet bij zware misdrijven) 

uitleg

Veiligheidsmonitor 

Elke 2 jaar wordt via een enquête aan burgers gevraagd hoe veilig ze zich voelen. Er wordt gevraagd of :

• burgers slachtoffer zijn geweest (slachtofferenquête) 
• of burgers respectloos en/of overlastgevend gedrag hebben ervaren 
• hoe burgers het werk van politie ervaren 

uitleg

'Misdaad blijft verborgen. Slecht 3% van de seksuele delicten wordt aangegeven. '
bron: CBS

Hoe weet CBS dit? Met elke gegevens hebben ze de aangiftes vergeleken?

1. daderenquêtes
2. slachtofferenquêtes
3. politiestatistieken
4. rechtbankstatistieken

Welke soort statistieken of onderzoek zal het beste beeld geven van de omvang van internetfraude?

1. daderenquêtes
2. slachtofferenquêtes
3. politiestatistieken
4. rechtbankstatistieken