5.1 Soortelijke weerstand, PTC, NTC, LDR, Diode

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.1 Soortelijke weerstand, PTC, NTC, LDR, Diode

hv4 - natuurkunde overal

Na vandaag kun je:

1. uitleggen waar de weerstand van een NTC, PTC, LDR en een diode van afhangt en toepassingen van deze componenten geven.  
2. uitleggen waar de weerstand van een draad van afhangt
3. rekenen met soortelijke weerstand

Ohmse weerstand

Een weerstand die niet afhangt van de spanning. 

(De weerstand blijft constant)

vb. Koolweerstand, constantaandraad

I en U zijn rechtevenredig

niet -Ohmse weerstand

Een weerstand die afhangt van de spanning. 

(De weerstand veranderd)

vb. gloeilamp

De gloeilamp is een PTC

De PTC-weerstand.

PTC staat voor positieve (weerstands) temperatuurcoefficent

De weerstandswaarde wordt groter als de temperatuur stijgt. 

In de praktijk gedragen gloeilampjes zich als een PTC.

De NTC-weerstand.

NTC staat voor negatieve (weerstands) temperatuurcoefficent

De weerstandswaarde kleiner wordt als de temperatuur stijgt. 

Deze weerstand wordt vaak gebruikt in een temperatuursensor.

De LDR

LDR staat voor Light Dependent Resistor

De weerstandswaarde wordt kleiner als er meer licht is.

Diode

De diode is een eenrichtings weg voor de stroom. De stroom kan in de richting van de "pijl" wel lopen (de doorlaatrichting). De andere richting kan de stroom niet doorlaten Dit noemen we de sperrichting.  (Zie fig 2.31b boek blz 64)

Een LED is een diode die licht geeft.

Weerstand draad hangt af van:

1. soort materiaal (= soortelijke weerstand)
2. doorsnede draad
3. lengte draad

Soortelijke weerstand (ρ)

Een draad heeft weerstand.

De weerstand hangt af van de soort stof.

• grote ρ → grote weerstand (isolatoren)
• kleine ρ → lage weerstand (geleiders)

Binas tabel 8 en 9

Hoe dikker de draad, hoe ...... de elektronen zullen stromen

1. makkelijker
2. moeilijker

Hoe langer de draad, hoe .... de elektronen zullen stromen

1. makkelijker
2. moeilijker

Weerstand van een draad

Is afhankelijk van de lengte en doorsnede en het materiaal

• grotere doorsnede → minder weerstand
• langere draad → meer weerstand

Weerstand van een draad

R = weerstand [Ω]

ρ = soortelijke weerstand [Ωm]

l = lengte [m]

A = oppervlak doorsnede [m²]

R=​A​​ρ⋅l​​

Oppervlakte doorsnede draad

Een draad wordt door midden geknipt en aangesloten op de spanningsbron.
Wat gebeurt er met de stroomsterkte?

1. Die wordt 2x zo klein
2. Die blijft gelijk
3. Die wordt 2x zo groot
4. Die wordt 4x zo groot

De drie draden zijn van hetzelfde materiaal. A en B zijn even dik. A en C zijn even lang. Zet ze op volgorde van oplopende weerstand.

1. A-B-C
2. B-A-C
3. C-B-A
4. C-A-B

Je knipt een elektriciteitsdraad halverwege doormidden en legt de twee helften naast elkaar en sluit ze zo aan op een spanningsbron. Wat gebeurt er met de geleidbaarheid?

1. Die wordt 2x zo klein
2. Die blijft gelijk
3. Die wordt 2x zo groot
4. Die wordt 4x zo groot

Draad A heeft een 2x zo hoge soortelijke weerstand dan draad B. Draad A heeft een 2x zo grote diameter als draad B. Wat is de verhouding tussen de lengtes als de weerstand gelijk is?

1. l​A​​=l​B​​
2. l​A​​=2l​B​​
3. l​A​​=​2​​1​​l​B​​
4. l​A​​=4l​B​​

Opdracht 1

              invullen

0,013 ohm is de weerstand

Uitwerking opdracht 1

R=​A​​ρ⋅l​​

​2,0⋅10​−6​​​​(17⋅10​−9​​⋅1,5)​​=0,013

Opdracht 2

Uitwerking opdracht 2

R=​A​​ρ⋅l​​

A=πr​2​​

A=π⋅0,3​2​​=0,28mm​2​​=2,8⋅10​−7​​m​2​​

r=​2​​diameter​​

l=​ρ​​R⋅A​​

l=​17⋅10​−9​​​​6,0⋅2,8⋅10​−7​​​​=99m