Hst. 6, par. 6.1 2022

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Hst. 6 Steden en Staten

par. 6.1 Woonplaats en werkplaats

3 lessen 

Wat gaan we doen?

samen lezen par. 6.1: stukje Platteland en stad

welke veranderingen vinden er plaats na 1000 na chr.

filmpje drieslagstelsel

aantekeningen in schrift

huiswerk: par. 6.1 maken opdr. 1 tm 3

Veranderingen rond 1000 na chr.

• het is veiliger, minder oorlogen (dus kooplieden durven weer te reizen)
• vernieuwingen in landbouw
• de bevolking groeit (door meer en beter voedsel)
•  markten worden steden (verstedelijking)
• geldeconomie komt op

Veranderingen in landbouw

1. nieuwe landbouwtechnieken:

- uitvinding ijzeren ploeg

- betere bemesting

- drieslagstelsel (zie filmpje)

- paard ipv een os (minder zwaar)

2. ontginning nieuwe gronden (droogmaken moerassen)

0

Vandaag

- herhalen (veranderingen rond 1000 n chr)

- nieuwe stof:

1. ontstaan markten: steeds meer geld in gebruik. 

Handelaars komen overal vandaan met verschillende muntsoorten ==> Geldwisselaars worden belangrijk, zij worden de latere bankiers.

2. gilden: hier werken ambachtslieden samen  met regels voor productie en kwaliteit.

3. handelsgebieden: vanuit de Lage Landen handel met  Noord- en Zuid- Europa, maar ook met steden aan de Noordzee en Oostzee (de Hanze-steden).

Gevolgen veranderingen in landbouw 

1. meer en beter voedsel==> bevolking groeit

2.  landbouwoverschot wordt geruild en later verhandeld (tegen geld)

3. er zijn minder boeren nodig 

==> boeren trekken weg

==> ontstaan nieuwe beroepen (ambachten en nijverheid)

4. er ontstaan kleine nederzettingen bij markten en dat worden later steden

waar ontstaan steden??

- op goed bereikbare plekken (bij rivier of weg)

- op veilige en goed beschermde plekken (in de buurt van kasteel of klooster)

- in de buurt van nieuwe landbouwgronden (drooggemaakte moerassen)

- handelaren overwinteren op die plekken, slaan hun spullen daar op of organiseren hier markten

-  Europa verstedelijkt: Noord-Italië, Vlaanderen en Holland

(verstedelijking = urbanisatie = groei van het aantal steden)

de geldeconomie

samen stukje lezen

moeilijke begrippen opschrijven:

geldwisselaar

wisselbrief

bank

winst

vraag en aanbod

rente

giro

Waar (-in) handelde men?

-  Noord-Europa: graan, hout,  bont, vis en textiel (laken) = Hanze
- Zuid-Europa:  wijn, zout, zuidvruchten 
- Midden-Oosten:parfum, zijde en specerijen (plantaardige smaakstoffen) 

Hanze (= duits woord) betekent gilde

steden aan de Noordzee en de Oostzee werken samen in de Hanze

er is sprake van internationale handel: tussen Noord Europa en Zuid-Europa

nog een paar quizvraagjes

Het tijdvak Steden & Staten duurt

1. van 500 tot 1500
2. van 500 tot 1000
3. van 1000 tot 1500
4. van 1500 tot 1600

Het tijdvak 'Steden & Staten' kende een...

1. landbouwsamenleving
2. landbouw-stedelijke samenleving

Waarom konden aan het eind van de middeleeuwen steeds meer mensen overstappen van het beroep boer op het platteland naar een ander beroep in de stad?

1. Er hoefde niet zo veel te worden geoogst, omdat het aantal mensen afnam.
2. Er kwamen nieuwe uitvindingen in de landbouw.
3. Er kwamen steeds meer huizen in de stad.
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Rond het jaar 1000 groeiden de oogsten snel. Welke oorzaak had dat?

1. De boeren hadden geleerd het land te bemesten.
2. De boeren lieten hun kinderen meehelpen op het land.
3. Er kwamen steeds meer boeren, omdat de mensen in steden ook moesten eten
4. De boeren gebruikten betere werktuigen.