Wie ben ik? Les 1 normen en waarden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Normen en waarden

Weet ik

• Wat normen zijn
• Wat waarden zijn
• Wat mijn eigen normen en waarden zijn
• Dat normen en waarden kunnen verschillen per groep, cultuur, tijd en situatie

Kan ik

• Mijn eigen gedrag en denkwijzen in mijn normen en waarden herkennen

Aan het einde van de les

Waar denk je aan bij waarden en normen?

Normen en Waarden

Een waarde is iets wat een persoon of een groep belangrijk vindt in het leven.

Een norm is een idee over wat normaal is of een regel over hoe je je moet gedragen.

Waarom is dit onderwerp belangrijk?

Een aantal voorbeelden

Norm: Als de trein aankomt, wacht je even tot de mensen uitgestapt zijn, alvorens zelf in te stappen.

Waarde: Geduld

Norm: Als je in- en uit de lift stapt, groet je netjes de anderen in de lift.

Waarde: Vriendelijkheid, Beleefdheid

Een aantal voorbeelden

Norm: Als de kassière je teveel geld teruggeeft, dan zeg je dat en geef je dat weer terug.

Waarde: Eerlijkheid

Norm: Als je het niet met iemand eens bent, ga je niet gelijk schelden of slaan.

Waarde: Verdraagzaamheid, Zelfbeheersing

• Waarde: Respect voor anderen

• Norm: Je draait midden in de nacht geen harde muziek, terwijl de buren liggen te slapen.

• Waarde: Vriendelijkheid, Respect

• Norm: Als iemand iets goeds heeft gedaan, dan je een complimentje.

• Norm: Je gooit geen afval op straat

• Waarde: Respect voor het milieu

• Norm: Je eet niet iedere dag patat.

• Waarde: Gezondheid

Normen

Waarden

Eerlijkheid

Je mag niet stelen

Je liegt niet tegen je beste vriend(in)

Je slaat geen dieren

Respect

invloed

Je maakt je eigen keuzes. Maar andere mensen kunnen wel invloed hebben op de keuzes die je maakt.

Je ouders kunnen bijvoorbeeld invloed hebben op jouw gedrag. En je vrienden kunnen invloed hebben op jouw kledingkeuze en muzieksmaak.

Jij kunt ook invloed hebben op de keuzes die andere mensen maken. Je kunt bijvoorbeeld in de klas heel enthousiast vertellen over een tv-serie. Je klasgenoten gaan die serie dan misschien ook kijken. 

Wie heeft/hebben jouw ideeën het meest gevormd, denk je?

1. Mijn ouders/verzorgers
2. Mijn vrienden
3. Mensen online
4. Mensen op bijv. mijn sportclub

Verschillen

normen en waarden kunnen verschillen per land, cultuur of samenleving. 

Voorbeelden

• Oogcontact maken
• Boeren laten

Wij vinden oogcontact tijdens een gesprek dus heel normaal en getuigen van beleefdheid en eerlijkheid. Maar in bijvoorbeeld de islamitische cultuur of in delen van Azië getuigt het eerder van respect als je elkaar juist niet aankijkt

Aan de slag

• Kies 5 waarden uit de envelop die het beste bij jou passen 
• Bedenk bij 1 waarde welke normen daar voor jou bij horen 
• Noteer deze in lessonup (Zet de allerbelangrijkste bovenaan!)

Jouw top 5 van waarden

Soms gedraagt iemand zich niet volgens zijn eigen normen en waarden

Waarom liegen mensen?

Waarom liegen mensen?

Mensen liegen (vaak) niet zomaar

• bang voor straf of afkeuring
• onzekerheid
• wil de ander niet teleurstellen/ de ander beschermen
• voor aandacht

Is het jou wel eens overkomen dat jij je niet aan je eigen normen en waarden kon houden?

• Leg uit om welke normen en waarden dat ging
• Wat gebeurde er?
• Hoe voelde je je daarbij? 

Wat zijn voor jullie belangrijke waarden op school?

Maak samen met je groepje een top 5

en bedenk bij iedere waarde een norm

Jullie top 5 van normen en waarden op school

Afsluiting