Regeling in je lichaam basisstof 5 boekje 10

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Het zenuwstelsel en de zintuigen

Dit leer je deze les

1. Welke zintuigen er zijn en in welk orgaan ze liggen 
2. Wat een prikkel is
3. Wat een zintuigcel doet
4. Wat impulsen zijn
5. Wat de hersenen doen
6. Wat pijnpunten zijn
7. Delen van het zenuwstelsel
8. Functies van het zenuwstelsel
9. Welke zintuigen er zijn
10. Op welke prikkel een zintuig reageert - Wat een adequate prikkel is

Reageren op je omgeving
Hoe gaat dat, wat heb je daar voor nodig?

Kijk waar de volgende afbeelding over gaat.

Je krijgt er een vraag over

Waarover ging de afbeelding?

Wat is een zintuig?

Reageren

Een mens kan waarnemen. 

Waarnemen doet een mens met de zintuigen. 

Waarnemen kan op veel verschillende manieren. 

Door te luisteren of te praten, door te lachen, door te eten, door te bewegen etc. Een mens reageert op z'n omgeving. 

Daarbij werken de zintuigen samen met het zenuwstelsel en het spierstelsel. Alle zintuigen samen vormen het zintuigstelsel.

Wat is een zintuig?

Het is een orgaan dat reageert op bepaalde invloeden uit de omgeving

Prikkel - Reactie

Wat zie je op de afbeelding?

A  Er is een zak patat (prikkel).

     De zintuigcellen in je ogen en neus geven signaaltjes af.  

B  Het signaal (impuls) is een elektrisch signaal dat door de 

     zenuwen naar de hersenen gaat (korte blauwe pijltjes in de 

     afbeelding). De hersenen verwerken de impulsen. 

     Nu weet je wat je ruikt en wat je ziet. 

    Je bent je er nu van bewust:  PATAT 

 

CD  De hersenen geven een signaal (impuls), via het 

        ruggenmerg en de zenuwen naar de armspieren. Er gaat 

        ook een impuls naar de speekselklieren in je mond.

        Reactie (respons): de arm beweegt : het meisje pakt ...

        Reactie (respons): het meisje  krijgt speeksel in je mond.

De zak patat

De zak patat is een prikkel

Een prikkel is informatie uit de omgeving

1

Zintuigstelsel

Alle zintuigen samen vormen het zintuigstelsel.

Zintuigen werken samen.

3

oog en neus

Dit zijn organen. 

In de organen bevinden zich zintuigcellen

2

Zintuigen kunnen prikkels opvangen en deze doorgeven. Zo kunnen wij bijv. licht, geluid, geur en aanraking waarnemen.

In de zintuigen liggen zintuigcellen. Deze zie je op de rode delen in de afbeeldingen, ze zijn aangesloten op zenuwen.

oog

Zintuigen in het oog: de gezichtszintuigen

3

Oor

Zintuigen in je oor: de gehoorzintuigen

1

Mond

Zintuigen in de mond: de smaakzintuigen

2

Neus

Zintuigen in de neus: de reukzintuigen

4

Huid

Zintuigen in de huid: tastknopjes/tastzintuigen , drukzintuigen, warme- en koudezintuigen

4

Zintuigen - Prikkels Impulsen

Een prikkel is informatie uit je omgeving. De zintuigcellen in de zintuigen vangen die prikkels op. Vanuit de zintuigcellen ontstaan dan impulsen. Een impuls is een elektrisch signaaltje. Dat signaaltje gaat door een zenuw naar je hersenen. De impulsen gaan ook van de hersenen via de zenuwen naar bijvoorbeeld spieren en klieren. Een aantal impulsen gaat door het ruggenmerg.

Orgaan  : waarneming

- oren     : Je hoort wat de ander je vertelt.

- ogen    : Je ziet, want je leest dit.

- tong     : Je proeft wat de smaak van kaas is.

- neus    : Je kunt ruiken dat het eten aanbrandt.

- huid     : Je kunt voelen aan een kopje of de thee heet is.

Geef een voorbeeld van een prikkel

Adequate prikkel

 Zintuigen zijn gevoelig  voor bepaalde  

 prikkels. Díe prikkel noem je de adequate

 prikkel. Voor welke prikkel dat is zie je op de

 afbeelding.

 Doet hard geluid zeer in je neus?

 Is scherp zonlicht naar voor je tong?

 Is de geur van pizza van invloed op je huid?

 Hoe komt dat?

Zenuwstelsel

Alle zenuwen, het ruggenmerg en de hersenen vormen samen het zenuwstelsel. 

Het centrale zenuwstelsel wordt gevormd door het ruggenmerg en de hersenen.

Als een impuls in de hersenen is aangekomen wordt iemand zich bewust van de prikkel en van wat hij waarneemt. 

De zenuwen verbinden het centrale zenuwstelsel met alle lichaamsdelen. Vanuit de zintuigen gaan impulsen naar de hersenen. Vanuit de hersenen gaan impulsen naar de spieren en klieren.

Leerdoel

Je weet wat een impuls is.

Je weet wat een zenuw doet.

Je weet waaruit het zenuwstelsel en het centrale zenuwstelsel bestaat. 

Je weet wat de volgende begrippen met elkaar te maken hebben:

Prikkel - Zintuig - Zintuigcellen - Impuls (elektrisch signaal) - Zenuw - Zenuwstelsel - Centrale Zenuwstelsel

Je moet kunnen uitleggen wat er is gebeurd in je lichaam als je reageert.

Bekijk de afbeelding. 

Je hebt gevoelszenuwen:

Die zenuwen lopen van 

je zintuig naar de hersenen

Je hebt bewegingszenuwen:

Die zenuwen lopen van

je hersenen naar je spieren

afbeelding 3

Je bent je er nu bewust van dat er geluid is!

Ander woord voor 'bericht'

Impuls (elektrisch signaaltje)

Een sprinter zit in het startblok
Klaar voor de start?
Knal
Wat gebeurt er in het lichaam van de sprinter?

Prikkel - Impuls - Verwerking / Bewust worden - Impuls - Reactie

Vanuit de hersenen gaat een signaal via  de bewegingszenuw naar de spieren. De sprinter komt in beweging.

Wat doet alcohol met je hersenen volgens de video ?

Waaruit bestaat het zenuwstelsel?

1. hersenen,ruggenmerg, zenuwen
2. hersenen en zenuwen
3. zenuwen en ruggengraat
4. hersenen,ruggenmerg, zenuwen en zintuigen

• impulsen worden via zenuwen verstuurd
• zenuwen zijn via je ruggenmerg verbonden met je hersenen
• zenuwstelsel - zenuwen
- hersenen
- ruggenmerg

wie nemen informatie op uit de omgeving?

1. zenuwen
2. zintuigen
3. hersenen
4. prikkels

Hersenen en ruggenmerg vormen samen het...

1. zenuwen
2. zenuwstelsel
3. centrale zenuwstelsel
4. hypofyse

5. Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en uit zenuwen

1. waar
2. niet waar

Wat zie je op de
afbeelding?

Kies het beste antwoord

1. Klieren
2. Het ruggenmerg
3. De zenuwen
4. Het zenuwstelsel

Hoe vertellen de hersenen aan de spieren wat ze moeten doen?

1. via je bloed
2. via signalen
3. via de zenuwen

Wat gebeurt er met je waarnemingen?

Elk zintuig zet prikkels om in berichten.

berichten > zenuwen > hersenen

Je hersenen versturen berichten waardoor je lichaam reageert.

zenuwen lopen in je rug via je ruggenmerg naar je hersenen. Dit samen vormen je zenuwletsel

Zintuigen

• prikkels uit de omgeving
• opgevangen door 
            zintuigcellen
• boodschap aan 
            hersenen via zenuwen = 
            impuls
• centrale zenuwstelsel

Zintuigen kunnen prikkels opvangen en deze doorgeven. Zo kunnen wij bijv. licht, geluid, geur en aanraking waarnemen.

In de zintuigen liggen zintuigcellen. Deze zie je op de rode delen in de afbeeldingen, ze zijn aangesloten op zenuwen.

oog

Zintuigen in het oog: de gezichtszintuigen

3

Oor

Zintuigen in je oor: de gehoorzintuigen

1

Mond

Zintuigen in de mond: de smaakzintuigen

2

Neus

Zintuigen in de neus: de reukzintuigen

4

Huid

Zintuigen in de huid: tastknopjes/tastzintuigen , drukzintuigen, warme- en koudezintuigen

4