Grammatica 2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1,2

Grammatica 2.2

Herhaling lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

+

(verdere uitleg) Bijwoordelijke bepaling

Lesdoel

• Aan het eind van deze les kunnen de studenten de bijwoordelijke bepaling(en) herkennen in een zin.  

Lijdend voorwerp 

Om het lijdend voorwerp te vinden, moet je drie stappen doorlopen.

1. Zoek het gezegde (gez).

2. Zoek het onderwerp (ow).

3. Tot slot stel je de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp =  het lijdend voorwerp

•  Let op: het lijdend voorwerp begint nooit met voorzetsel! 

Voorbeeldzin (lijdend voorwerp)

Lorenzo heeft een laptop gekocht.

Stap 1: wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin? heeft gekocht.

Stap 2: wat is het onderwerp in de zin? Lorenzo.

Stap 3: Wat heeft Lorenzo gekocht?

 Lorenzo heeft een laptop gekocht.

Lijdend voorwerp = een laptop

Deze student vertelt een spannend verhaal.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. Deze student
2. vertelt
3. spannend
4. een spannend verhaal

Sarah fotografeerde haar ouders.

Noteer het lijdend voorwerp

Het meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp vind je door te vragen:

•  Aan/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp.

•  Soms is het woordje 'aan' niet aanwezig in een zin met het meewerkend voorwerp. Dit betekent niet dat er geen meewerkend voorwerp is in de zin. Je kunt in dit geval het woordje 'aan' toevoegen in de zin om het meewerkend voorwerp meteen te herkennen.

Voorbeeldzin

De leraar moest haar de iPod teruggeven.

Gezegde: moest teruggeven.

Onderwerp: De leraar

Lijdend voorwerp: de Ipod

Het woordje 'aan' ontbreekt in deze zin, maar we kunnen het wel toevoegen in de zin om erachter te komen wat het meewerkend voorwerp is.

(Aan) wie moest de leraar de Ipod teruggeven?

(Aan) haar = meewerkend voorwerp.

De regering geeft aan het onderwijs extra geld.

Noteer het meewerkend voorwerp.

De ober heeft een glas cola voor Wisam ingeschonken.

Wat is het meewerkend voorwerp?

1. een glas cola
2. de ober
3. heeft ingeschonken
4. voor Wisam

Een bijwoordelijke bepaling

• Eerder gevonden zinsdelen: persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp , meewerkend voorwerp. 
• Wat overblijft is meestal de bijwoordelijke bepaling (bwb). 
• Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen als  wanneer, waar, waarmee, hoe, door wie, met wie enzovoort:
• Het kan ook voorkomen dat er geen bijwoordelijke bepaling in de zin zit.

Voorbeeldzin 

Sommige ouders kopen in de dierenwinkel een huisdier voor hun kind.

Pv= kopen

Ow= sommige ouders 

Gez.= kopen

Lv.= een huisdier

Mw= voor hun kind

Bwb= in de dierenwinkel (je stelt de vraag: Waar kopen sommige ouders een huisdier voor hun kind?

Bijwoordelijke bepaling

Nu gaan we even oefenen!

Met bijwoordelijke bepalingen

Dit meisje kan mooi zingen.

Noteer de bijwoordelijke bepaling

De bus reed naar het Noorden.

Noteer de bijwoordelijke bepaling

Lange mensen wensen meer beenruimte in het vliegtuig.

Noteer de bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling

In één zin kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen voorkomen

Vorige week wilden Bart en Aleyna een cadeaubon gaan kopen bij de boekhandel voor de jarige juf. 

bwb

bwb

Bevat deze zin bijwoordelijke bepaling(en)?

Luuk gaat vandaag naar de bioscoop.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepalingen
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Zelfstandig verder werken aan de opdrachten van paragraaf 2.2

WHHTUK-model

Wat: maak opdracht 4 en 5.

Hoe: Individueel

Hulp: de theorie uit je leerwerkboek/leeromgeving of medestudent naast je/docent.

Tijd: 12 minuten

Uitkomst: Losse eindjes bespreken/ zijn er nog vragen n.a.v. de opdrachten

Klaar? Extra opdracht 1

Evaluatie

Wat heb je geleerd over de bijwoordelijke bepaling?

Denk een paar minuten hierover na.

Terugblik op het lesdoel:

Aan het eind van deze les kunnen jullie de bijwoordelijke bepaling (en) herkennen in een zin.

Vooruitblik volgende les:

Verder met paragraaf 2.3