3hv Grammatica zinsdelen - Samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Samentrekkingen

Lesdoel

XJe kunt samentrekkingen op verschillende niveaus herkennen en gebruiken.

(woordniveau, zinsniveau, woordgroepsniveau)

XJe weet hoe je een foutieve samentrekking (zinsniveau) kunt herkennen

Het park

Tijdens de middaguren en avonduren is het druk in het park. Jonge mensen lopen een rondje en oudere mensen ook. Zij doen dit om even een frisse neus te halen. 

Op koude dagen en op regenachtige dagen is het wel wat rustiger. 

Het park

Tijdens de middag- en avonduren is het druk in het park. Jonge mensen lopen een rondje en oudere ook. Zij doen dit om even een frisse neus te halen. 

Op koude en regenachtige dagen is het wel wat rustiger. 

Door woorden of zinsdelen weg te laten, kun je korter formuleren. 

Samentrekking

Dit betekent eigenlijk gewoon 'korter schrijven' of 'woord(en) weglaten'.

landsgrenzen en provinciegrenzen   ->   

lands- en provinciegrenzen

nationale wedstrijden en internationale wedstrijden  ->                              nationale en internationale wedstrijden

Marius reed te hard en Marius kreeg daarom een boete. -> 

Marius reed te hard en kreeg daarom een boete.

Samentrekking

Voorwaartse: het gezamenlijke deel wordt genoemd in het eerste deel en weggelaten in het laatste deel

• een goedkope armband en een dure armband
• een goedkope armband en een dure

Achterwaartse: het gezamenlijke deel wordt genoemd in het laatste deel en weggelaten in het eerste deel

• in voorspoed en tegenspoed
• in voor- en tegenspoed

Marius reed te hard en kreeg daarom een boete.

1. voorwaartse samentrekking
2. achterwaartse samentrekking

Samentrekking

Een samentrekking kan voorkomen op drie niveaus.

1. woordniveau: je laat een deel van het woord weg en plaatst een streepje (-)
2. woordgroepsniveau: je laat één of meer woorden weg
3. zinsniveau: je laat één of meer zinsdelen weg

Samentrekking: voorbeelden

zinsniveau:

Je laat één of meer zinsdelen weg

Nienke gaat op de fiets en Noud op de scooter
Wij schaatsten en onze kinderen sleeden in die strenge winter elke dag.

Leest Daniel eigenlijk liever jeugd- of volwassenliteratuur?

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau

Ik spaar al jaren cartoons uit het buitenland en strips uit Nederland.

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau

Gebruikt u altijd katoenen of papieren zakdoekjes?

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau

Gebruikt u altijd katoenen of papieren zakdoekjes?

1. voorwaartse samentrekking
2. achterwaartse samentrekking

Foutieve samentrekking

Waarom is de samentrekking ijs- en bruine beren onjuist? 

Foutieve samentrekking

Waarom is de samentrekking ijs- en bruine beren onjuist? 

ijsberen

(woordniveau) 

bruine beren

(woordgroep) 

een oude lamp en een nieuwe

vanille- en aardbeienijs

Ik zit op voetbal en John ook.

Je verdient en krijgt een goed cijfer

Woordniveau

Woordgroepniveau

Zinsniveau

Jongens verstoren eerder de les en stuurt de docent daarom vaker weg.

1. Correcte samentrekking
2. Foutieve samentrekking

Mijn ouders verheugden zich al en ik ook.

1. Correcte samentrekking
2. Foutieve samentrekking.

Mijn ouders verheugden zich al en ik verheugde mij ook heel erg.

1. Correcte samentrekking
2. Foutieve samentrekking

Aan de slag

Aftekenen 3.3

Leesboeken doorgeven

Weektaak 3.4 grammatica

samentrekking

Aftekenen: woe na carnaval