Par. 5.1 Er komen andere tijden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leerdoelen opschrijven

3. Hoe zijn opvattingen veranderd sinds de jaren 60?

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

Klaar? Lees "Meer pluriformiteit" op blz. 89

Vorige les:

1. Hoe ontwikkelde de economie zich na 1945?

2. Hoe is de verzorgingsstaat onstaan?

Vandaag

1. Uitleg par. 5.1

2. Opdrachten maken en bespreken

3. Leerdoelen antwoorden

4. Afsluiten

Na de Tweede Wereldoorlog

• Nederland moest weer opgebouwd worden. 
• De economie werd bevorderd door de Marshallhulp. 
• Hard werken en zuinig leven waren nodig om welvaart te bereiken. 

1. Hoe ontwikkelde de economie zich na 1945?

Waarden (dingen die men belangrijk vindt): hard werken en gehoorzaam zijn, luisteren naar autoriteiten en personen met gezag.

 

Norm (wat mensen gewoon vonden): tradities (oude gewoontes) gaven zekerheid. 

Willem Drees

• Onder leiding van premier Drees (PvdA) begon de opbouw van de verzorgingsstaat (staat waarin de overheid zorgt voor mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen).
• Verschillende regeringen van confessionelen en socialisten maakten wetten voor de sociale zekerheid (het geheel van regelingen voor mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen), zoals de bijstand en de AOW.

2. Hoe is de verzorgingsstaat onstaan?

Verzorgingstaat

• WW (werklozen)
• AOW (65+)
• Ziekte
• Bijstand (geen inkomen) 
• Arbeidsongeschiktheidsuitkering

• De verzorgingstaat gaat uit van de solidariteit (saamhorigheidsgevoel) van alle Nederlanders: mensen die werken betalen aan de ondersteuning van mensen die niet of niet meer kunnen werken. 

Voor de vakantie...

1. Hoe ontwikkelde de economie zich na 1945?

• Het ging goed met de economie. Nederland werd een rijke land.

2. Hoe is de verzorgingsstaat onstaan?

• Door de groeiende economie begonnen de confessionelen en socialisten de opbouw van de verzorgingsstaat met wetten voor de sociale zekerheid. 

Andere opvattingen

• Door de stijgende welvaart konden steeds meer Nederlanders in de jaren 1960 een televisie kopen. Hierdoor maakten ze kennis met andere culturen en levensbeschouwingen.
  
• Een gevolg was dat de opvattingen van mensen gingen veranderen. Dit leidde tot ontzuiling en ontkerkelijking en de groei van het humanisme.

3. Hoe zijn opvattingen veranderd sinds de jaren 60?

ontzuiling: het verdwijnen van de verzuiling

ontkerkelijking: als mensen zich losmaken van de kerk

humanisme: niet- religieuze levensbeschouwing die uitgaat van de waarde van vrije mensen

Andere opvattingen

• Persoonlijke onafhankelijkheid werd belangrijk: individualisering
• Mensen wilden niet meer zich aanpassen aan de normen en waarden van autoriteiten of een groep (zoals de pastoor of politieke leider).
• Mensen gingen nadenken over hun eigen moraal (opvattingen over goed en kwaad). 
• Mensen willen geen autoriteiten volgen, maar ook medezeggenschap (inspraak,  meepraten en meebeslissen)

3. Hoe zijn opvattingen veranderd sinds de jaren 60?

Met de opkomst van de D66 raakten de confessionele hun meerderheid kwijt. 

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

• In de jaren 50 moesten vrouwen thuis voor hun man en kinderen zorgen. 
• Vanaf de jaren 60 gingen meisjes studeren en getrouwde vrouwen bleven werken. 
• Vrouwen toonden aan dat vooroordelen (meningen die niet op feiten zijn gebaseerd) onjuist waren.  

Eerste feminitische golf: kiesrecht

Tweede feministische golf: emancipatie

Tradities en normen in de jaren 50 

Het huwelijk

Het huwelijk was alleen voor man en vrouw. En al vocht je mekaar de tent uit, je bleef bij elkaar. Scheiden was een schande.

Seks

Seks was vies en werd alleen gedaan door man en vrouw.  Seks was niet iets om van te genieten, maar noodzakelijk voor de voortplanting. 

Kerk

Iedereen ging naar de kerk.  Als je niet naar de kerk ging dan werd daar schande over gesproken. De dominee of pastoor kwam ook bezoek bij jou thuis. 

Mannen en vrouwen

Vrouwen waren ondergeschikt aan de man. Vrouwen waren handelingsonbekwaam. Zij mochten geen eigen bankrekening openen. Daarnaast stond gender helemaal niet ter discussie. 

Werk

Vrouwen werkten niet. Als een man zijn vrouw liet werken, dan leek het net alsof hij haar niet kon "onderhouden". 

Je werkweek bestond uit 48 uur, dus ook op zaterdag. 

Roken

Roken werd door iedereen gedaan en in de meeste gevallen ook aangemoedigd. Als je bezoek kreeg zorgde je dat je sigaretten in huis had. 

Zelfzorg

Wassen (douchen) gebeurde één keer in de week. 

De meeste mensen hadden geen douche maar gingen naar een badhuis. Of je zat in de tobbe en deelde het water met het hele gezin. 

Kleding

Je liep de hele week in dezelfde kleding. In het weekend droeg je je goede goed. Er was geen verschil in de mode voor kinderen en volwassenen. 

Bloot in het openbaar was verboden. 

Seksuele revolutie

• In 1962 kwam de anticonceptiepil op de markt. Hierdoor begonnen mensen vrijer om te gaan met seks. 
• Praten over seks, seks voor het huwelijk en ongehuwd samenwonen werden normaal. 
• Scheiden werd makkelijker en vond daardoor steeds vaker plaats. 

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

Jongerencultuur

• Generatie: Babyboom na de Tweede Wereldoorlog 
• Geld zelf verdienen
• Meer vrije tijd
• Uit deze vrijheid ontstond een jongerencultuur.
• Veel cultuur uit Amerika, o.a Elvis.
• Nozems= jongens met strakke broeken, vetkuif, en in het bezit van een brommer & zetten zich af tegen ouders.

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

In opstand?

• Verandering in de maatschappij
• Mensen zijn te materialistisch volgens de Provo's (protestgroep)
• Provo's daagden het gezag uit en bedachten plannen om het leven beter te maken. 

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

• Hippies (populaire jongerencultuur uit de jaren 60) verzetten zich ook hiertegen het kapitalisme en de consumptiemaatschappij.
• Een samenleving gebaseerd op liefde en vrijheid

• Jongeren eisen inspraak: het recht om mee te praten als er besluiten worden genomen. 

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

Pluriforme samenleving

Vanaf de jaren 60' ontstond er een pluriforme samenleving (veelvormige samenleving met allerlei soorten mensen) die mensen die gewend raakten aan diversiteit. 

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?

Leerdoelen bespreken

3. Hoe zijn opvattingen veranderd sinds de jaren 60?

4. Hoe is de pluriformiteit in de samenleving toegenomen?