2. de maatschappij, dat ben jij

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 4

Terugblik

Jezelf zijn en andere

Leerdoelen: aan het einde van deze les kun je

• kun je uitleggen wat waarden en normen zijn
  
• kun je van een norm aangeven
  
• kun je waarden aangeven
  
• ben je je bewust van je eigen normen en waarden;

de maatschappij, dat ben jij.

Je blikje Redbull is op.
Je ziet geen prullenbak in de buurt maar wilt wel jouw afval kwijt. Wat doe je?

Ik houd het eventjes vast als ik echt niets zie dan laat ik het wel ergens achter.

Ik gooi het op de grond, hadden er maar prullenbakken moeten staan.

Ik houd het gewoon vast tot ik wel een prullenbak zie, dat is toch logisch?

Je komt met jouw fiets tegen een andere auto aan. De schade is bijna niet te zien. Niemand anders is in de buurt. Wat doe je?

Ik kijk of andere mensen mij gezien hebben, als dat zo is, laat ik een briefje achter.

Ik kijk om mij heen of de eigenaar er niet is en fiets snel door.

Ik laat een briefje achter met mijn gegevens, de schade zal ik vergoeden met mijn verzekering.

Je bent veel te laat voor jouw eerste stagedag. Je ziet dat het stoplicht op rood staat. Wat doe jij?

Ik stuur mijn stagebedrijf een berichtje dat ik wat later ben.

Ik loop snel door, ik zie in de verte een auto aanrijden, maar dat red ik wel.

Met tegenzin stop ik, in de hoop dat het stoplicht dan snel op groen springt.

Je staat in de rij bij de kassa, voor jou is een man aan het pinnen. Je kan zien wat hij intoetst. Wat doe jij?

Waarom zou ik weg moeten kijken, hij moet zijn pincode bedekken.

Uit respect kijk ik niet, hij heeft recht op zijn privacy.

Ik kijk gewoon, ik ga toch niks doen met zijn pincode.

Je zit na het shoppen in de bus. Een halte na jou stapt er een oud vrouwtje in. Wat doe jij?

Ik kijk eerst om mij heen, als niemand opstaat dan doe ik het wel.

Ik zit prima. Waarom zou ik moeten opstaan omdat zij oud is?

Ik sta meteen op. Als ik oud zou zijn had ik vast ook willen zitten.

Bijna 90 procent van de Nederlanders vindt het niet kunnen wanneer omstanders gewonden filmen na een ongeluk, toch zou één derde van de Nederlanders de filmers van ongevallen niet vragen om te stoppen. 

Het filmen van een incident zou strafbaar moeten zijn!

Eens

Oneens

Normen & waarden: wat betekent ''waarden''?

Waarden

is iets wat een persoon
of 

groep belangrijk vindt in het leven.

Normen & waarden: wat betekent ''normen''?

Normen

Een norm is een idee over wat normaal is of een regel over hoe je je moet gedragen.

Ongeschreven regels

Normen zijn vaak ‘ongeschreven regels’. Bijvoorbeeld ‘u’ zeggen tegen oudere mensen en de deur openhouden voor iemand die na jou komt. Het zijn regels die nergens staan opgeschreven, maar waarvoor geldt: ‘dat doe je gewoon’ of ‘dat doe je gewoon niet’.

Socialisatie

Socialisatie is het proces waarbij iemand bewust of onbewust de normen, waarden en andere cultuurkenmerken van zijn groep krijgt aangeleerd.

Waardenspel in twee tallen: welke 20 waarden vindt jij het belangrijkst en waarom?

Lees onderstaande normen.

1) Welke 3 normen vindt jij belangrijk en waarom?
 
 -Eerst wachten tot de mensen uitgestapt zijn, voor je in de bus, tram of trein stapt.
 -Iets wat je geleend hebt ook weer teruggeven.
 -Niet vreemdgaan als je een relatie hebt.
 -Bedanken als iemand je helpt.
 -Als een collega een keer voor jou invalt, ook een keer voor hem of haar invallen.
 -Kauwgom niet op straat uitspugen, maar in de prullenbak doen.
 -Opstaan voor een bejaarde of zwangere vrouw in de bus, tram of trein.
 -Je troep in de vuilnisbak gooien.
 -Afstand houden van degene die voor je staat bij de pinautomaat.
 -Doen wat een docent op school of leidinggevende op je werk van je vraagt.

Opdracht: Normen

Opdracht: Botsende waarden op basis van nieuwskoppen

Welke waarden botsen tegen elkaar in onderstaande koppen?

1) RTL-nieuws: 'Vaccinatiebewijs zou festivalbranche kunnen helpen'

2) Nu.nl: 'Edelherten moeten wijken voor toerisme in de Oostvaardersplassen'

3) Stel je nu voor dat je juist de andere waarde belangrijker vindt in deze situatie. Schrijf in vijf zinnen een pleidooi om mensen daarvan te overtuigen. Geef duidelijke argumenten.

Evaluatie/Reflectie

kun je uitleggen wat waarden en normen zijn

kun je van een norm aangeven

kun je waarden aangeven

ben je je bewust van je eigen normen en waarden;