Vwo - wat weten voor je eindexamen - Middeleeuwen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,6

De Middeleeuwen

Na dit project heb je..................

....uitleg gekregen over genres van romans in de middeleeuwen, namelijk de ridderroman.

.....heb je een kijkje gekregen in vijf teksten.

.....meer informatie over de middeleeuwse maatschappij, de ridderromans, het feodale systeem en de hoofse liefde gekregen

.

Middeleeuwse literatuur

Tot het eind van de 11e eeuw: 

• Schrijven in Latijn. 
• Mondelinge overlevering volksverhalen.

 12e en 13e eeuw: literatuur was theocentrisch en ridderlijk (heiligenlevens en ridderromans werden geschreven)

Driedeling Middeleeuwen

Vroege middeleeuwen (500-1000)

•  Bekering tot het Christendom
• Geestelijken waren vrijwel de enigen die konden lezen en schrijven
• Zeer grote invloed van het geloof (theocentrisch)
  

Hoge middeleeuwen (1000-1300)

• Eerste steden ontstaan
• Literatuurgeschiedenis ‘begint’ ca. 1100
• Eerste universiteiten komen op
  

Late middeleeuwen (1300-1500)

• Burgerij krijgt meer macht- cultuur krijgt een burgerlijk karakter

De middeleeuwse maatschappij

• Periode 500 tot 1500
  
• Nederland was heel anders.
  
• Maatschappij: adel, geestelijkheid en de burgerij (boeren en burgers--> Standenmaatschappij--> feodaliteit. 
• Orale literatuur: professionele vertellers, troubadours.
  
• In rijm geschreven.
  

Theocentrisch

• Het geloof in God speelt een belangrijke rol in de maatschappij.
• Alleen geestelijken konden lezen en schrijven. 
• Mensen moesten hard werken, goed leven en veel bidden om in de hemel te kunnen komen.  

Hoofse liefde en het feodale systeem

Om de teksten goed te kunnen duiden moet je kennis hebben van verschillende kenmerken van de cultuur van de middeleeuwen.

Zo is God allesomvattend, is de hoofse liefde aan vele regels verbonden en heb je kennis nodig van het feodale systeem.

Informatie hierover kun je vinden in Laagland cursus 8 en op de volgende website:

Hoofsheid

Afgeleid van het woord "hof"

Gedragsregels om onnodige spanningen te voorkomen

Zelfbeheersing

Dienstbaarheid (vrouw + feodale verplichtingen)

Literaire genres in de middeleeuwen

Ridderroman

Dierverhaal

Geestelijke letterkunde

Ridderroman

Vaak op basis van Franse verhalen

Elite (jongeren aan het hof)

Hoofsheid onder de knie krijgen

Educatieve functie en ontspanning

Karel vs Arthur

1. Karel de Grote heeft echt bestaan, Arthur niet.
   
2. Bij Arthur worden de verhalen gedomineerd door liefde en een ridderlijke tocht (queeste) naar bijvoorbeeld de heilige graal of een mooie jonkvrouw en bij Karel staat het geloof en het feodale systeem centraal.
   

https:

Karel ende Elegast

Karel ligt rustig te slapen, als hij plotseling wakker wordt van een stem. Die stem zegt hem dat hij uit stelen moet gaan. Aanvankelijk wil Karel geen gehoor geven aan de opdracht, maar niet veel later besluit hij toch op pad te gaan.

De Burggravin van Vergi

De burggravin en de ridder hebben een geheime liefdesrelatie. De geheimhouding wordt al snel moeilijk, door de inmenging van zowel de hertog als de hertogin. Hierdoor loopt de situatie volledig uit de hand.

Wat is het feodale systeem?

* maak voor je antwoord gebruik van Laagland cursus 8, literatuurgeschiedenis.nl en internet natuurlijk.

Noem 3 kenmerken van hoofse liefde?

* maak weer gebruik van Laagland, literatuurgeschiedenis.nl en internet.

Dierverhalen

Van den vos Reynaerde

Op de hofdag van de leeuw koning Nobel, een pinksterdag, reppen alle hovelingen zich naar het hof. Alleen Reinaert de vos laat verstek gaan. Dat heeft een reden. Het ene na het andere dier doet zijn beklag over de vos. Uiteindelijk is de komst van de haan Cantecleer met zijn dode dochter op een baar de aanleiding voor Nobel om zijn leenman te dagen.

Geestelijke literatuur