les 2 - 4 havo - periode 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Als de timer is afgelopen heb je...

• Leer- en opdrachtenboek op tafel
• Telefoon in je tas of telefoontas

Leg je telefoon weg (diep in je tas / telefoontas)

Studiewijzer

Periode 2 =

H2: paragraaf 2.1 t/m 2.9

https://classroom.google.com/u/0/h

Programma:

1. Wereldwijde luchtstromen

2. Zeestromen en klimaatgebieden

3. Landschapszones

4. Mens en landschap

5. Klimaat en landschap

6. Aardbevingen en vulkanen

7. Mens en natuur

8. Aardbevingen en vulkanen

9. Mens en natuur

9.

H2. Aarde: Klimaat en landschap

H2 Klimaat en landschap

Let op: deze les véél aantekeningen

Voorkennis bij dit hoofdstuk

Bekijk onderstaande begrippen. Kun je elk begrip in eigen woorden omschrijven? 

1. Breedteligging
2. Regenschaduw
3. Stuwingsregen
4. Stijgingsregen
5. Loef- En lijzijde

1. Breedteligging

2. Regenschaduw, 3. stuwingsregen, 4. Stijgingsregen, 5. Loef- en lijzijde

Hoe zat het ook alweer? (1)

Schrijf in een hoe-hoe zin het verband tussen breedteligging en temperatuur:

Hoe dichter bij de evenaar...

Hoe zat het ook alweer? (1)

Schrijf in een hoe-hoe zin het verband tussen hoogteligging en temperatuur:

....

windy.tv

Theorie §2.1

Samenhang: wereldwijde luchtstromen (luchtcirculatie)

§2.1

• Wet van Buys Ballot: waarom waait wind op aarde niet direct van een hoge luchtdruk gebied naar een lage druk gebied?

• Waarom waait de wind bij ons in Nederland voornamelijk uit het zuidwesten?

• Wat zijn passaten en moessons?

§ 2.1 Wereldwijde luchtstromen

Hoe zat het ook alweer? Hoge & lage druk

Beantwoord onderstaande vragen.

1. Wat is een hogedrukgebied / wat is een lagedrukgebied?

2. Waar ontstaan hoge- en lagedruk gebieden?

3. Hoe ontstaat wind? 

 

Waardoor ontstaan hoge- en lagedrukgebieden?

Samengevat hoge- en lagedruk gebieden

Relatie: klimaten & windsystemen

aardrijkskunde.dbz.be

Inzoomen op de verschillende klimaatgebieden

Lage druk op de evenaar (1)

- Zon 'staat dichterbij' de evenaar dan bij de rest van de wereld

- Geeft daar dus de meeste warmte

- Lucht op evenaar warmt op

- Regel: warme lucht stijgt altijd op (door weinig gewicht)

Lage druk op de evenaar (2)

- Opstijgende lucht koelt af (hoe hoger, hoe kouder!)

- Koude lucht kan minder vocht (water) bevatten

- Gevolg: regen

Hoge luchtdruk op 30º NB & 30 º ZB

- Lucht kan bij de evenaar niet blijven stijgen. Beweegt zich zijwaarts richting het noorden & zuiden

- Bij 30º lucht zo ver afgekoeld dat deze daalt

- Dalende lucht warmt op en kan dus meer vocht (water) bevatten

- Gevolg: droog weer (woestijnvorming)

Lage luchtdruk op 60º NB & 60 º ZB

- Lucht stroomt van 30º naar het noorden (evenaar) en zuiden

- rond 60º stijgt de lucht weer (botst tegen koude poollucht)

- Gevolg: Stijgende lucht koelt af > lage druk & regen

-

Hoge luchtdruk op de noord- en zuidpool (90º NB & 90º ZB)

- Polen staan het verst van de zon

- zeer koud en lucht daalt

- Gevolg: hierdoor ontstaat hoge druk (dalende liucht)

Atmosferische circulatie

- Alle luchtdrukgebieden bij elkaar = atmosferische circulatie

We hebben nu geleerd:

- Hoe lage- en hogedrukgebieden ontstaan

-  Hoe wind ontstaat

- Waar je hoge- en lagedrukgebieden tegenkomt

- Wat atmosferische circulatie is

Uitwisselen: bespreek kort met je buurmens de onderstaande vragen

- Hoe ontstaan hoge- en lagedrukgebieden?

- Hoe ontstaat wind?

- Waar kom je hoge- en lagedrukgebieden tegen?

- Wat is atmosferische circulatie?

Verdiepen: waarom waait wind niet in een rechte lijn van een hoge- naar een lagedrukgebied?

Wind stroom niet recht, maar heeft een afwijking (Buys Ballot)

Wet van Buys Ballot / Coriolis effect 

• Aarde draait van west naar oost, het snelst bij de evenaar

Wet van Buys-Ballot / Coriolis effect: regels 

1. Wind waait altijd van een hogedrukgebied + naar een lagedrukgebied . Dit komt door een 'teveel' aan lucht bij hogedrukgebieden en een 'tekort' aan lucht bij lagedrukgebieden

2. Op het noordelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond een afwijking naar links.

We gaan de windsystemen inteken! 

Neem over:

Vul in:

1. Hoge en Lage drukgebieden
2. Luchtstromen tussen deze gebieden (zonder corioliseffect)

Wet van Buijs Ballot:

1. H -> L

Goed?

Pas aan:

Wet van Buijs Ballot:

2. De wind heeft een afwijking met de wind in de rug.

NH: rechts

ZH: links

Maar er is meer aan de hand!

Passaten

- De winden rond de evenaar noemen we passaten

- Noordelijk halfrond: noordoosten wind

- Zuidelijk halfrond: zuidoosten

- MAAR NIET ALTIJD!

Het lagedrukgebied rond de evenaar: de ITCZ

- Lagedrukgebied (ITCZ) rond de evenaar verschuift, want de zon staat niet altijd recht boven de evenaar.

- In onze zomer (juni/juli) staat de zon recht boven 23,5º NB.

- Dat betekent dat dáár ook het lagedrukgebied ontstaat.

lesmateriaal.geobronnen.com

Het lagedrukgebied rond de evenaar

- De passaat blijft wel van hoog naar laag waaien, maar moet dus de evenaar oversteken

- Hierdoor krijgt de wind een andere richting (zuidwest) op het noordelijk halfrond. 

- Deze omgebogen wind heet een moesson. 

Oefening

- Zoek van de volgende plaatsen de overheersende windrichting op met behulp van de breedtegraad en de atlas.

1. Sydney

2. Rotterdam

3. Nuuk

Aan de slag: individueel uitwerken (Zs)

1. Maak  H2.1 Opdr. 1,3,4,5.

2. Klaar? Dat lukt je helemaal niet binnen een kwartier..

Reflecteren op de les

Exit-ticket: schrijf 2 dingen op die je door deze les vandaag hebt geleerd

Pak je leerdoel!