1.1 De eerste mensen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H1: Jagers en Boeren 

... tot ongeveer 3000 V.chr

Waarom is geschiedenis belangrijk?

• Kan gewoon leuk zijn, interessant of spannend!
• Het verleden leert ons de huidige wereld om ons heen beter te begrijpen

Leerdoel(en)

• Je beschrijft hoe jagers-verzamelaars leefden.

• Je beschrijft manieren waarop we jagers en verzamelaars onderzoeken.

Deze les

Leer jij...

• Hoe de eerste mensen samenleefden
• Hoe we dingen weten over deze mensen
• Welke soorten samenlevingen er zijn.
• Wat het verschil is tussen oorzaken en gevolgen.

Historische vaardigheden

Geschiedenis

Prehistorie: Geschiedenis van de tijd voordat mensen dingen opschreven en bewaard zijn gebleven.

Historie: Geschiedenis van tijd dat mensen het schrift hebben uitgevonden en mensen dingen opschreven die bewaard zijn gebleven. 

Jagen en verzamelen. 

Ongeveer 13.500 jaar geleden eindigde de laatste ijstijd. Het werd warmer op aarde en gebieden die altijd bevroren waren werden bewoonbaar, waaronder Nederland. 

Historische vaardigheden

Oorzaak en gevolg.

Er kunnen meerdere oorzaken en gevolgen zijn.

Oorzaak: Waarom of waardoor iets gebeurt

Gevolg: Datgene wat na de oorzaak komt

Voorbeeld: Ongeveer 13.500 jaar geleden werd het warmer op aarde, hierdoor eindigde de laatste ijstijd. 

Jagen en verzamelen. 

Mensen kwamen aan voedsel door te jagen op dieren en het verzamelen van planten, noten en vruchten. Dit was hun Middel van bestaan.

Middel van bestaan: manier om aan voedsel 

te komen.

Geen vaste woonplaats

Jager- verzamelaars: Mensen die leefden van de jagen en verzamelen.

Nomade: iemand die rondtrekt

zonder vaste woonplaats

Hoe weten we dat allemaal?

Onderzoek en kennis van wat in het verleden is gebeurd noemen we geschiedenis. Om het verleden te leren hebben wij bronnen nodig.

1. Geschreven bron: stukken tekst uit het verleden. 

Boeken, manuscripten, hiërogliefen.

2. Ongeschreven bron: voorwerpen uit het 

verleden zoals wapens, schilderijen, foto’s, beelden

Hoe weten we dat allemaal? TL + HAVO 

Soorten bronnen 

Primaire bronnen: Primaire bronnen komen uit de tijd waar de bron over gaat. Achtergelaten door iemand die aanwezig was bij de gebeurtenissen waar de bron over gaat. 

BV: Dagboek Anne Frank

Secundaire bronnen: Primaire bronnen gaan over het verleden maar komen niet uit de tijd waar de bron over gaat. Achtergelaten door iemand die niet aanwezig was bij de gebeurtenissen waar de bron over gaat.

BV: School/geschiedenisboek

Bronnen: Hoe weten we dat allemaal?

• Archeologie
• Experimentele archeologie
• Bestudering van tegenwoordige jager- verzamelaars

Soorten samenlevingen.

In de geschiedenis onderscheiden we vijf soorten Samenlevingen: (maatschappijen) hoe een grote groep mensen samenleeft.

1. Samenleving van de jager-verzamelaars
   
2. Landbouwsamenleving
   
3. Landbouw-stedelijke samenleving
   
4. Industriële samenleving
   
5. Informatie samenleving 

Wat is een middel van bestaan?

1. Hoe je woont
2. Hoe je aan kleding komt
3. Hoe je aan voedsel komt

Wat waren de middelen van bestaan van de jager-verzamelaars?

Welke twee soorten bronnen heb je deze les geleerd?

Hoe weten wij hoe mensen duizenden jaren geleden leefden?

1. Onderzoeken van overblijfselen
2. Naspelen hoe mensen toen leefden
3. Kijken naar mensen die vandaag de dag nog zo leven.

In welke samenleving leven wij nu?

1. Landbouw samenleving
2. Jagers - verzamelaars samenleving
3. Informatiesamenleving

Samenleving van de jager-verzamelaars

landbouwsamenleving

landbouw-stedelijke samenleving

industriële samenleving

informatie samenleving

Aan de slag! 

Maken paragraaf 1.1. Als je klaar bent met oefenen, dan ga je het leerdoel proberen te beantwoorden in je schrift

Je mag fluisterend met je groepje overleggen. Je maakt je eigen oefeningen.

Laat je antwoord op je leerdoel checken door de docent,  zo weet je zeker dat je het goed hebt.