H2.2 Onrust in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2.2: Onrust in de kerk

Aan het einde van deze les....

... weet je hoe goed je de vorige les begrepen hebt.

... Kun je voorbeelden van renaissance denken terugvinden in bronnen.

... Kun je uitleggen hoe de kerk hervormd werd.

... Kun je in je eigen woorden de betekenis van de begrippen: aflaat, hervorming, protestanten, katholieken betekenen.

Welke ideeën van de Renaissance zie je terug in het filmpje over Luther.

Herhaling: Renaissance:

• Zelf nadenken en dingen onderzoeken.
• niet zomaar alles aannemen wat mensen/ de kerk zeggen.
• terug naar de kunst en cultuur van de Grieken en Romeinen. (oudheid)

Zelf uitzoeken hoe het zit (dingen onderzoeken)

1. Past bij de Renaissance
2. Past niet bij de Renaissance

Zelf dingen onderzoeken doe ik niet, straks ga ik nog naar de hel

1. Past bij de Renaissance
2. Past niet bij de Renaissance

De oudheid (tijd van Grieken en Romeinen) is het grote voorbeeld

1. Past bij de Renaissance
2. Past niet bij de Renaissance

Alles wat de kerk zegt aannemen, wat de kerk zegt is waar

1. Past bij de Renaissance
2. Past niet bij de Renaissance

6.1: De kerk valt uiteen

In deze paragraaf leer je:

• welke kritiek er was op de katholieke kerk
• hoe machthebbers omgingen met deze kritiek
• hoe protestantse kerken ontstonden
• wat veranderde in de Europese cultuur.

Erasmus

• Erasmus schrijft in 1509 de 'Lof der zotheid'.
• Het is een boek dat de problemen in de (katholieke) kerk bespot. De hebzucht van pausen en monniken, verering van heiligen werden belachelijk gemaakt.
• 'De lof der zotheid' werd dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst een van de meest gelezen boeken in Europa.
• Veel mensen waren het met Erasmus eens: De kerk week af van het ware christendom.

0

Maarten Luther 

• Brief naar de Paus in 1517 met klachten over de problemen in de kerk: 95 stellingen.
  
• Paus doet Maarten Luther in de ban: Hij is niet meer welkom in de kerk.
• Uitnodiging rijksdag om woorden terug te nemen. Maarten Luther deed dit niet. Karel V verklaart Luther vogelvrij: iedereen mag hem doden.
  

• Luther krijgt bescherming van de Duitse vorsten en zij stichten nieuwe protestantse kerken. 

• De splitsing van de kerk is daarmee een feit. Door de protestantse Hervorming of Reformatie viel het christendom uiteen in twee vijandige geloofsgroepen: aan de ene kant de katholieken onder leiding van de paus en aan de andere kant de protestanten.

Oorlog in het Duitse rijk

• 1546: Oorlog tussen katholieke en protestante vorsten.
• Het lukt Karel V niet om vrede te sluiten
• 1555: Vrede van Ausburg: Elke vorst mag zelf bepalen welke godsdienst in zijn gebied moet worden gevolgd.

De Reformatie in Nederland

• Johannes Calvijn= Calvinisme
  
• Géneve: Niet dansen, niet kaarten, niet naar de kroeg.
  
• Sober leven, veel bidden en bijbellezen.
• Belangrijk!: volgens Calvijn mag je als gelovige in opstand komen tegen de koning als hij het ware geloof bestrijd, van Luther mocht dit niet.

Katholieken

• Priesters en paus
• Rijk versierde kerken
• In de hemel komen door God, maar ook aflaten en goed leven.
• Gelovigen hebben indirect contact met God via priesters of heiligen
• Wel heiligen en relikwieën
  

Protestanten

• Dominee of predikant
• Kale kerken
• Alléén in de hemel komen door Gods vergeving.
• Gelovigen mochten direct met God contact hebben door bidden en Bijbellezen.
• Geen heiligen of relikwieën.
  

Een protestant wordt opgepakt en verbrand

protestanten komen in het geheim samen, vaak in het veld

Godsdienst oorlogen:

In Europa ontstonden oorlogen tussen katholieken en protestanten.  Keizer Karel V vond dat protestanten ketters waren en bestreden moesten worden.  Veel protestanten werden vervolgd en opgepakt, om daarna samen met hun boeken levend te worden verbrand.

Aan de slag:

• Maak opdr.  27-30 op blz.54
  
• Klaar?  Vul je antwoord in aan het einde van deze les op de volgende blauwe dia's

Welke kritiek er was op de katholieke kerk?

Hoe gingen machthebbers om met de kritiek op de kerk?

Hoe ontstonden protestantse kerken ?

Wat veranderde er in de Europese cultuur.

Waarom steunden Duitse vorsten de protestanten?