Havo examentraining concept Ruilen over de tijd

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Havo examentraining concept ruilen over de tijd

Vermogen

Vermogen = bezitting - schulden

Voorbeeld Kathleen:

Huis                       € 400.000

Spaargeld           €    20.000 +

                                 € 420.000

Hypotheek          € 300.000 -

Vermogen           € 120.000     

Verband tussen inkomsten, uitgaven en vermogen

Stel:

Inkomsten in één jaar             € 80.000

Uitgaven in één jaar                 € 85.000 -

Negatief saldo                           €     5.000 -

Dit bedrag moet Kathleen lenen. Haar vermogen zal dus dalen met € 5.000

Ruilen over de tijd: lenen

• Bij lenen kun je nu meer besteden, maar in de toekomst minder

Ruilen over de tijd: sparen 

• Geld is een ruilmiddel 
• Sparen is het niet uitgeven van een deel van je inkomsten. Je stelt je besteding uit

Invloed van rente op bestedingen

Als de rente stijgt > meer sparen & minder lenen > minder bestedingen > minder banen/prijsdalingen

Als de rente daalt > minder sparen & meer lenen > meer bestedingen > meer banen/prijsstijgingen

Consumentenvertrouwen

Wat zegt een hoog of laag consumentenvertrouwen ?

Vragen die gesteld worden om dit te meten:

Gaat u binnenkort grote aankopen doen?

Hoe groot is kans dat u binnenkort nog werk heeft?

Gaat het economisch goed volgens u?

Bij veel 'ja's' een hoge score

Consumentenvertrouwen en bestedingen

Het vertrouwen dat consumenten hebben in de economie.

Consumentenvertrouwen ↑ leningen ↑ bestedingen ↑

Consumentenvertrouwen ↓ leningen ↓ bestedingen ↓​

Begrotingssaldo en staatsschuld

Stel in een jaar:

Belastingen                    500 miljard euro

Overheidsuitgaven      520 miljard euro -

Begrotingssaldo              20 miljard euro - (negatief)

Op 1 januari van dit jaar is staatsschuld 400 miljard euro

Dit bedrag wordt geleend. De staatsschuld stijgt naar 420 miljard euro

Begrotingssaldo en staatsschuld

Stel in een jaar:

Belastingen                    500 miljard euro

Overheidsuitgaven      520 miljard euro -

Begrotingssaldo              20 miljard euro - (negatief)

Op 1 januari van dit jaar is staatsschuld 400 miljard euro

Stel dat van de uitgaven 5 miljard euro aflossing is

Dit bedrag wordt geleend. De staatsschuld verandert dan met 

+ 20 miljard - 5 miljard = + 15 miljard  --> 415 miljard euro

Niet te veel schuld maken overheid!

Stijging schuld betekent stijging rente uitgaven. Alles wat aan rente wordt uitgegeven kan niet naar onderwijs gaan

Door stijging vraag naar leningen stijgt de rente. Hierdoor dalen de bestedingen van gezinnen en bedrijven

Toekomstige generaties kunnen minder uitgeven

Uitgestelde belastingheffing

In 2024 geeft overheid meer uit dan er aan belasting binnenkomt

In de toekomst zal er extra belasting geheven moeten worden voor terugbetaling en rente

Nu lenen is dus eigenlijk uitgestelde belastingheffing. 

Indeling overheidsuitgaven

Overheidsconsumptie: ambtenarensalarissen, koffie, papier

Overheidsinvesteringen: nieuwe wegen, bruggen. --> vergroot de structuur(capaciteit) van een land

Overdrachtsuitgaven: subsidies, toeslagen (geen tegenprestatie)

Voorraadgrootheid en stroomgrootheid

Voorraadgrootheid = grootheid die je op bepaald moment kan tellen: saldo op je betaalrekening, spaarsaldo, waarde van je cryptocurrency, waarde van je fiets, staatsschuld

Stroomgrootheid = grootheid die je meet over bepaalde periode: maandelijkse inkomsten, uitgaven aan uitgaan, aantal tosti's die je in een week koopt, begrotingssaldo

Want belastingsontvangsten - overheidsuitgaven in bepaald jaar

Soorten inkomsten overheid

• Directe belastingen = belastingen op inkomen inkomstenbelasting, erfbelasting, dividendbelasting
• Indirecte belastingen = belastingen op producten 

      BTW,  invoerrechten, accijns

• Winst van overheidsbedrijven = Holland casino, staatsloterij
• Gasbaten

Omslagstelsel 

• premies in een jaar worden gebruikt voor uitkeringen in dat jaar
  
• AOW: algemene ouderdomswet

• Gevoelig voor vergrijzing

Kapitaaldekkingsstelsel

Vandaag

Toekomst

Werknemers betalen premies gedurende werkzame leven. Bij pensioenleeftijd wordt opgebouwd vermogen uitgekeerd

Invloed inflatie op bestedingen

Inflatie --> stimulans voor bestedingen, morgen is het duurder

Deflatie --> bestedingen dalen. Deze worden uitgesteld (morgen is het goedkoper)

Veel inflatie (10 %) is slecht voor bestedingen. Koopkracht uitgehold. Consumentenvertrouwen daalt. Bestedingen dalen