4.1: De koning en zijn leenmannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Middeleeuwen

4.1: De koning en zijn leenmannen

Na de val van het West-Romeinse Rijk is er onrust in Europa. Het Frankische volk is het machtigst en verovert een groot gebied. Karel de Grote wordt hun machtigste koning. In het Frankische Rijk ontstaat het leenstelsel; een nieuwe manier om het land te besturen. 

Leerdoelen 4.1

4.1A: Je kunt uitleggen welke ontwikkelingen in Europa plaatsvinden na de val van het West-Romeinse Rijk.

4.1B: Je kunt uitleggen wie Karel de Grote is en welke veranderingen hij heeft ingevoerd. 

4.1C: Je kunt uitleggen hoe het leenstelsel werkte en waarom het leenstelsel op de lange termijn zorgde voor een afname van de macht van de koning. 

Onrust in Europa

• Volksstammen voeren oorlog om rijkdommen en grond West-Romeinse Rijk
• Handel verdwijnt door gevaar
• Krimp steden tot dorpen
• Frankische volk neemt macht over in groot deel van Europa

LD: 4.1A

Karel de Grote

• Zoon van Pepijn de Korte
• Koning Franken in 768
• Wetten en regels opschrijven
• Oorlogen tegen heidense Saksen
• Geïnteresseerd in cultuur, wiskunde en sterrenkunde
• Laat munten drukken om handel te bevorderen
• Keizer in 800

LD: 4.1B

Leenstelsel

• Trouwe vazallen kregen gebied in leen om namens hem te besturen
• Plichten leenman aan leenheer
• Trouw, bestuur en rechtspraak, belasting, meevechten in oorlog
• Controle leenmannen door zendgraven

LD: 4.1C

Frankische Rijk valt uiteen

• Na dood Lodewijk de Vrome wordt rijk in drieën verdeeld
• Edelman doen vaak alsof gebied van hemzelf is omdat koning ver weg is
• Achterleenmannen die lenen van de leenman, trouw aan hen
• Hierdoor had koning minder gezag!

LD: 4.1C

Noem één voordeel en één nadeel van het leenstelsel.

Aan de slag!

• Invullen leerdoelen
• Maken opdrachten
• Werkboek of laptop

Wat is de betekenis van vazallen?

1. Krijgers die vechten voor hun eigen onafhankelijkheid.
2. Handelaren die goederen ruilen met andere landen.
3. Boeren die land bewerken voor de heerser.
4. Leenmannen die trouw zweren aan een heerser.

Wat is een voorbeeld van een plicht van een leenman?

1. Het weigeren om belasting te betalen.
2. Het leveren van militaire bijstand aan de leenheer.
3. Doen alsof het gebied van hemzelf is
4. Land uitlenen aan zijn eigen leenmannen

Wat had een directe invloed op het verdwijnen van de handel in West-Europa na de val van het West-Romeinse Rijk?

1. Verbod op handel door nieuwe heersers
2. Natuurrampen verwoestten handelssteden
3. Instabiliteit en onveiligheid in de regio
4. Handelsroutes waren te lang geworden