Les 3.5 Extraheren en adsorberen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Les 3.5 Extraheren en adsorberen

Planning

• Bespreken practicum
• Nakijken opgaven  2, 4 t/m 10 en 12 (vanaf blz 163) 
• 3.5 Extraheren en adsorberen
• Opdrachten maken

Nakijken 2, 4 t/m 10 en 12

  (vanaf blz 163)

2

• B

4

• Kookpunt
• 78
• 100
• Alcohol
• Condenseert
• Destillaat
• Water
• Residu

5

• Damp (een hoeveelheid) kraanwater in. 
• Je zult zien dat er na indampen een vaste stof achterblijft.

6

• Bij indampen verdwijnt de vloeistof water. 
• Ze moet het waterdamp opvangen en laten condenseren: dus ze zal moeten destilleren.

7

• a. A
• b. D
• c. A

8

8

9

• a. Kookpunt aceton = 56 °C. Kookpunt alcohol =  78 °C. Dus de temperatuur bij destillatie moet liggen op 56 °C.
• b. Het destillaat bestaat voornamelijk uit de vloeistof met het laagste kookpunt, dus aceton.
• c. De kookpunten van methanol en alcohol liggen zo dicht bij elkaar, dat scheiding door destilleren niet goed lukt.

10

• Kookpunt water = 100 °C. Kookpunt azijnzuur = 118 °C.
  
• Het destillaat is de vloeistof met het laagste kookpunt, dus voornamelijk water. 
• Dan blijft voornamelijk azijnzuur, de stof met het hoogste kookpunt, als residu achter

12

• Indampen

Herhaling

Scheiding die berust op verschil in dichtheid

Scheiding die berust op verschil in deeltjesgrootte

Scheiden van een suspensie

Bezinken en afschenken

Filtreren

Scheiding die berust op verschil in kookpunt

• Oplosmiddel zal verdampen
• De opgeloste stof zal niet verdampen (kookpunt is veel hoger)

Scheiding die berust op verschil in kookpunt

• Destillaat: bestaat voornamelijk uit het bestanddeel met het laagste kookpunt.
• Residu: bestaat voornamelijk uit het bestanddeel met het hoogste kookpunt.

Scheiden van een oplossing

Indampen (vaste stof uit oplossing halen)

        Destilleren (vloeistof uit oplossing halen)

Leerdoelen 3.4 extraheren en adsorberen

• Je kunt voorbeelden geven van huishoudelijke toepassingen van extractie.
• Je kunt benoemen op welke stofeigenschap extraheren is gebaseerd.
• Je kunt beschrijven hoe je een stof ergens uit kunt winnen door middel van verschillende scheidingsmethoden.Je kunt de werking van adsorptiemiddelen beschrijven

Scheidingsmethodes

Scheidingsmethode: de manier waarop je mengsels kunt scheiden. 

• Bezinken + afschenken
• Filtreren
• Indampen
• Extraheren
• Destilleren
• Adsorberen

Extraheren

Scheiden van een mengsel van vaste stoffen

Extraheren: scheidingsmethode die berust op verschil in oplosbaarheid van de stoffen in een bepaald oplosmiddel.

•  Extraheren: letterlijk ‘’ergens iets uit trekken’’.
• Het oplosmiddel dat je gebruikt bij de extractie, noem je het extractiemiddel.

Voorbeelden

Voorbeelden

Scheiding die berust op verschil in oplosbaarheid

Scheiden van mengsel van vaste stoffen

Extraheren

Scheiding die berust op verschil in oplosbaarheid

Wordt vaak gevolgd door

Filtreren

                          Indampen

2 stoffen gescheiden

Scheiden van mengsel van vaste stoffen

Extraheren

Adsorberen

Adsorberen is een scheidingsmethode die berust is op een verschil in aanhechtingsvermogen.

• Adsorberen wordt gebruikt om een ongewenste stof (geur/kleur) te verwijderen uit een mengsel.
  
• Adsorberen: ‘’hechten aan’’. Aanhechtingsproces noem je adsorptie.
  
• Adsorptiemiddel: hieraan hechten zich opgeloste kleurstoffen en smaakstoffen. 
• Voorbeeld van adsorptiemiddel: Actieve kool of norit.

Adsorberen

Adsorberen is een scheidingsmethode die berust is op een verschil in aanhechtingsvermogen.

• Adsorberen wordt gebruikt om een ongewenste stof (geur/kleur) te verwijderen uit een mengsel.
  
• Adsorberen: ‘’hechten aan’’. Aanhechtingsproces noem je adsorptie.
  
• Adsorptiemiddel: hieraan hechten zich opgeloste kleurstoffen en smaakstoffen. 
• Voorbeeld van adsorptiemiddel: Actieve kool of norit.

Scheiding die berust op verschil in aanhechtingsvermogen

Wordt vaak gevolgd door

Filtreren

 om adsorptiemiddel (bv. norit/actieve kool) met de aangehechte stof eruit te halen

eruit halen van geur-/kleurstoffen

Adsorberen

Norit als medicijn tegen diarree en misselijkheid

Maken opgave: 1, 3, 5, 7 t/m 11c (11d hoeft dus niet!)

Vanaf blz 173

1

• eExtractiemiddel
• oplosbaarheid
• filtreren 

3

• In heet water lossen vaste stoffen sneller op

5

• a) Deze stoffen blijven in het theezakje achter. 
• b) Deze stoffen komen als opgeloste stof in het hete water terecht.
• c) Eerst ga je extraheren: gedeelte van de stoffen oplossen. Daarna ga je filtreren: dan haal je de niet-opgeloste deeltjes eruit. 

7

• a) C
• b) A

8

• Een groot oppervlak betekent dat er ook veel plaats is om stoffen aan te hechten.

9

• Na verloop van tijd zit de actieve kool vol met gifstoffen en is het verzadigd. De kool kan dan niet nog meer gas adsorberen.
  

10

• a) A
  
• b) A

11

• a) C
  
• b) B
• c) Bij de kleine korrels is de weg naar beneden langer en duurt het dus langer voor de koffie beneden is. Er is meer tijd om de bittere stoffen op te lossen. Dus de koffie is het meest bitter bij kleine korrels.