Les 7: gewervelden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Les 7: gewervelden

Leerdoelen

• Je kunt kenmerken en voorbeelden noemen van vijf groepen gewervelden.

Inhoud

- herhalingsopgave

- lesstof

- opgave gewervelden

- filmpje

Is de volgende bewering juist of onjuist?

Bacteriën planten zich meestal voort door sporen.

1. juist
2. onjuist

Bacteriën delen zich bij gunstige omstandigheden iedere twintig minuten.

Hoeveel bacteriën zijn er uit één bacterie ontstaan na 3 uur?

Bestaan bacteriën uit meerdere cellen?

1. ja
2. nee

Bij jouw thuis op het aanrecht ligt er vast ook wel een vaatdoekje. Bacteriën delen zich snel op zo'n doekje. Het vaatdoekje wordt vaak gebruikt om schoon te maken.

Hoe komt het dat bacteriën snel groeien op een vaatdoekje? Kies het juiste woord.

Bacteriën groeien snel in een warme/koude omgeving.

1. warme
2. koude

Planten bacteriën zich voort door deling?

1. ja
2. nee

In de urineblaas komen normaal gesproken nauwelijks bacteriën voor. Wanneer er wel grote hoeveelheden bacteriën in de blaas voorkomen, kan de blaaswand ontstoken raken. Er kan dan een blaasontsteking ontstaan.

Is de volgende bewering juist of onjuist?

Een ontstoken blaas kun je meestal bestrijden met antibiotica.

1. juist
2. onjuist

In je darmen zitten miljarden bacteriën.

Waarom word je daar (meestal) niet ziek van?

1. Je lichaam ruimt al die bacteriën op, voordat je er ziek van wordt.
2. Die schadelijke bacteriën poep je uit, voordat je er ziek van wordt.
3. Het zijn nuttige bacteriën die je niet ziek maken.

Wat de functie van bacteriën?

Gewervelden

Ongeveer één op de vijftig diersoorten op aarde heeft een wervelkolom. Dit zijn de gewervelde dieren. Zelf ben je ook een gewervelde.

Skelet

Gewervelden hebben een inwendig skelet. Een deel van dit skelet is de wervelkolom, die is opgebouwd uit wervels (zie afbeelding).

Vijf kenmerken

De groepen gewervelden zijn verschillend door vijf kenmerken:

1.  Huid. Bij gewervelden kan de huid bedekt zijn met schubben, slijm, veren of haren.
2. Lichaamstemperatuur. Sommige dieren houden hun lichaamstemperatuur altijd even hoog (constant). Deze dieren noem je warmbloedig. Andere dieren hebben een wisselende lichaamstemperatuur. Hun temperatuur is gelijk aan die van de omgeving. Zij worden koudbloedig genoemd.
3. Ademhalingsorganen. Gewervelden kunnen ademhalen met kieuwen of met longen. Sommige gewervelden kunnen ook door de huid ademhalen.
4. Manier van voortplanten. Veel gewervelden leggen eieren. Er zijn eieren zonder schaal, eieren met een taaie, leerachtige schaal en eieren met een harde kalkschaal. Bij sommige gewervelden komen de jongen niet uit eieren, maar uit de moeder. Deze dieren noem je levendbarend.
5. Leefomgeving van de dieren. Gewervelden leven in het water, op het land of in de lucht. Sommige gewervelden kunnen op het land én in het water leven. Vrijwel alle soorten zoogdieren leven (voornamelijk) op het land. Maar er zijn ook zoogdieren die in het water leven.

De 5 groepen:

vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren.

Waarmee is de huid van gewervelden bedekt?

vissen
amfibieën
reptielen
vogels
zoogdieren

schubben met slijm

veren

slijm

haren

droge schubben

Wat zijn koudbloedige dieren?

Wat zijn warmbloedige dieren?

Bij een deel van de gewervelden dieren komen de jongen niet uit eieren, maar uit de moeder. Hoe noem je deze dieren?

Sommige gewervelden leggen eieren zonder schaal. Waar leggen deze dieren hun eieren: op het land of in het water? Leg je antwoord uit.

Welke groep gewervelden haalt nooit in zijn leven adem met longen?

1. amfibieën
2. reptielen
3. vissen
4. vogels

Sommige gewervelden halen adem met longen en andere met kieuwen.

Met welk orgaan halen dieren die in het water leven meestal adem: met kieuwen of met longen?

Bij warmbloedige dieren is de huid bedekt met haren of veren, bij koudbloedige dieren niet.

Leg dat uit.

Er zijn uitzonderingen. Een struisvogel bijvoorbeeld kan niet vliegen en leeft op het land en niet in de lucht. Een walvis is een zoogdier, maar grote delen van de huid zijn niet bedekt met haren. Een walvis heeft geen vacht, maar slechts enkele haren.
Welke uitzonderingen zie je bij de gewervelde dieren in afbeelding?

Lees de tekst ‘DNA vogelbekdier in kaart gebracht’.
Welke twee kenmerken van zoogdieren heeft een vogelbekdier?

Lees de tekst ‘DNA vogelbekdier in kaart gebracht’.
Welke twee kenmerken van reptielen heeft een vogelbekdier?

https:

https: