les 4: 2 problemen water + menselijk ingrijpen (4.2 + 4.3)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoe beïnvloedt de natuur de loop van een rivier?

- verval / verhang / erosie / sedimentatie

Hoe houdt de mens een rivier bevaarbaar?

- kanalisatie (rechttrekken, kribben, stuwen)

- Welke problemen zijn er rondom water in NL?

bergen

zee

afstand tot

totale verval

groot verhang

klein verhang

bovenloop

middenloop

benedenloop

bron

monding

vooral erosie

vooral transport (van sedimenten)

vooral sedimentatie

raften

suppen

debiet (laag)

debiet (hoog)

pop-up camping

grazende koeien

binnendijks huis

Binnendijks = binnen de bescherming van de dijken

buitendijks huis

buitendijks = buiten de bescherming van de dijken

vaak op terp (woonheuvel) gebouwd

Vroeger (tot 1995)

Rivieren op hun plek houden.

Tussen de winterdijken.

Nieuwe aanpak nodig want steeds grotere kans op piekafvoer:

- menselijk ingrijpen (verstening+kanalisatie)

- klimaatverandering

Klimaatverandering

Versterkt broeikaseffect -> mondiale opwarming.

Per land gevolgen verschillend (nationaal).

Verwachting voor NL

- Warmere zomers en winters

- onregelmatiger neerslagregiem (nattere winters, drogere zomers)

- hevigere regenbuien

- zeespiegelstijging

Bevaarbaar maken/houden 

door kanalisatie

•  rechttrekken rivieren
• aanleg kribben
• aanleg stuwen

rechttrekken rivier

snellere vaarroute

kribben maken

houden vaargeul dieper

grotere/zwaardere boten kunnen varen

stuwen bouwen

Waterpeil van rivier te regelen zodat boten kunnen blijven varen.

Tegenwoordig juist Ruimte voor de Rivieren

Dijken minder inklemmen tussen dijken.

Meer ruimte geven waardoor overstromingskans kleiner wordt.

en ander pluspunt...

Betere ruimtelijke kwaliteit.

Omgeving mooier/groener/aantrekkelijker/fijner/schoner 

Zeespiegelstijging

- smelten landijs

- uitzetten zeewater

- bodemdaling

Samenkomst rivier en zee

Hoge zeespiegel -> meer druk van zee.

Rivierwater kan hierdoor moeilijker de zee in stromen.

Rivierwater stuwt op.

Grotere kans overstroming rivier.

3 gebieden gevoelig voor overstromingen

1 Rivierengebied

- hogere piekafvoer

- opstuwing rivierwater door zeespiegelstijging

2 kustgebied

- springtij + piekafvoer rivieren + noordwest storm)

- bodemdaling

3 IJsselmeergebied

- opstuwing rivierwater door zeespiegelstijging

- bodemdaling

Overige problemen

met water

Verzilting

Binnendringen zeewater

- in riviermonding (laag debiet)

- in grondwater

Overige problemen met water

Verdroging

Langere periode van droogte

Meer verdamping.

-> neerslagtekort -> daling grondwaterstand

Overige problemen met water

Verstening zorgt voor

overbelasting riolering.

Kelders + straten staan blank bij hevige regenbuien

Overige problemen met water

Vervuiling.

Door industrie en landbouw (bijv. stikstof)

Je weet de opbouw van rivieren 

(lengte + breedte)

Je weet hoe erosie en sedimentatie het verval en verhang van rivieren beïnvloeden

Je weet hoe de mens rivieren bevaarbaar heeft gehouden.

Je weet de problemen rondom water die in NL voorkomen.

Je weet hoe de mens er voor heeft gezorgd dat er meer problemen rondom water zijn.