Examentraining 1

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Examentraining 6 vwo

Hoeveel seconden mag je doen over jouw CE MAW (zonder verlenging)?

Doelen examentraining

1. Niet voor de school maar voor het leven leren wij
2. Je kent je bronnen en kan ermee werken
   
3. Je kunt de ICE-regel dromend toepassen
4. Je herkent signalen (sleutels) in teksten
5. Je weet hoe je de definities van de hoofd- en kernconcepten moet inzetten (zie signalen).
6. Paradigma's zijn wat duidelijker
   

Leer denken als een toetsmaker

Centraal Examen 1e tijdvak

donderdag 25 mei 2023    

09:00-12:00      maatschappij­wetenschappen vwo

13:30-16:30       biologie vwo

Bronnen

1. SENECA maw vwo lesboek 1+2+3

2. Syllabus MAW Centraal Examen 2023 (via examenblad)

3. Examenprogramma MAW (examenblad, + eerdere examens)

4. Boekje Kernconcepten

Bron 1: Lesboek

Zoekmachines: inhoudsopgave en 3 bijlages

- paragraaf -> eindterm + vice versa

- definities hoofd- en kernconcepten (concepten-blad)

* Samenvatten / mindmap maken / voorbeelden zoeken bij lastige begrippen / rijtjes met bijv. kenmerken

-> verschillen tussen kenmerken/theorieën vast uitwerken

Noem de 4 machtsbronnen

Bron 1: Opdrachtenboek

Stappenplan vragen beantwoorden: ICE !! blz. 5 en 6

- Opgaven over onderzoeksvaardigheden

Antwoorden op aanvraag

- Oefenopgaven deel 3, vooral voor jou moeilijke concepten -> maken! Antwoorden op aanvraag.

Bron 2+3: Syllabus+kerndoelen

Gekregen van meneer Vugt (kopie inclusief aanpassingen)

Via examenblad.nl ook te downloaden.

Syllabus is leidend voor examenstof! Niet het boek.

Examenprogramma: Dit zijn alleen kerndoelen. Handig om na leren te checken of je deze kunt afvinken. Zijn vaak uitgebreid.

www.examenblad.nl

Bron 4: Boekje kernconcepten

• Alle kernconcepten
• Met uitleg, toepassing en voorbeelden
• Met oefenopgave

ICE

• Introduce (I)
  
• Context (C)
  
• Explain (E)
  

Aandachtspunten

• Start met een deel van de vraag herhalen (niet hele vraag, alleen dat deel wat belangrijk is voor start antwoord)
• Voorbeeld
• Leg uit op welke manier je gezag terugziet in tekst 4.
  
• Antwoord: Gezag is macht die als legitiem wordt beschouwd. (I) Je ziet dit gezag terug in tekst 4 bij...
  

Aandachtspunten

• Let op de Introductie van een begrip (wat betekent het), dus niet alleen het begrip zelf.
  
• Bij hoofd- of kernconcept: gebruik (deel) definitie. Bij ander belangrijk begrip: definitie/duidelijke omschrijving.
  
• Gebruik de bron: Context (citaat/concrete verwijzing)
• Explain: Puntje inkoppen:koppel (deel) introductie-> context

Aandachtspunten: concreet

- Vaktaal gebruiken

--> i.p.v. dingen -> actoren/bindingen/machtsbronnen,

- Specifieke woorden:

--> i.p.v mensen/zij ->  politici/de Oekraïners/mensen met minder macht .

--> i.p.v. dat/die -> de materiële aspecten/de voorstellingen/het verband

Aandachtspunten: citaat

- Gebruik een citaat als bewijsstuk in de rechtszaal. Dat bewijsstuk zegt alleen wat als de officier/advocaat een goede uitleg daarbij geeft. Voorbeeld:

Een kenmerk van een falende staat is wanneer een overheid de interne rechtsorde niet meer kan handhaven.

In bron 2 staat "De overheid heeft ... totaal uitgevallen is." (r. 4-7). In dit citaat zie je dat de Indiase overheid geen grip meer heeft op het geweld tegen de Dalits. Ze heeft het geweldsmonopolie niet meer, en kan dus de interne rechtsorde niet meer handhaven. Daaruit  kan je afleiden dat dit een falende staat is

Gebruik van kernconcepten

Zoek de sleutel in de definitie

Een cultuur is “het geheel van voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen, waarden en normen die

mensen als lid van een groep of samenleving hebben verworven”.

Sleutel? -> Zoek voorbeeld (of 2)

• voorstelling: beeld/idee/verhaal over een gebeurtenis/land
• uitdrukkingsvorm: symbolen
• opvatting:  idee/mening, wat je vindt over iets (goed/slecht)
  
• waarde:  ideaal/uitgangspunt (bv. vrijheid)
  
• norm: gedragsregel (hoort bij waarden)
• lid van een groep of samenleving: subcultuur (bv. rockers)
  
• verworven: aangeleerd
  

Cultuur
Sleutelbegrip, voorbeeld en toelichting

Een nieuw kernconcept

Zoek de sleutel in de definitie

Sociale ongelijkheid is “een situatie waarin verschillen tussen mensen, in al dan niet aangeboren kenmerken, consequenties hebben voor hun maatschappelijke positie en leiden tot een ongelijke verdeling van schaarse en hooggewaardeerde zaken, van waardering en behandeling."

Sleutel: Slim voorbeeld (of 2)

• Verschillen tussen mensen
• al dan niet aangeboren kenmerk
• consequenties voor maatschappelijke positie
  
• ongelijke verdeling schaarse/hooggewaardeerde goederen
• waardering
  
• behandeling
  Denk juist aan MAW-typische voorbeelden
  

Sociale ongelijkheid
Sleutelbegrip, voorbeeld en toelichting

Gebruik concepten bij lezen

Check bij het lezen of je al hoofd- of kernconcepten tegenkomt.

Als je ze goed kent, kan je ook al de sleutel vinden (het juiste deel van een kernconcept om een vraag te beantwoorden).

Zo lees je gericht (je kunt voorbeelden van concepten of gevonden sleutels alvast markeren)

 Boa’s niet bevoegd geweld te gebruiken

Vorige week woensdag stuurde de inspectie voor de tweede keer een kritische brief naar de staatssecretaris van justitie en veiligheid Eric van der Burg. Eerder concludeerde ze dat veilige leefomstandigheden op de COA-locatie voor asielzoekers onder druk staan. Een klacht indienen is lastig voor de bewoners, omdat een onafhankelijke klachtencommissie ontbreekt. De buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) die op de locatie werken zijn ook niet bevoegd geweld te gebruiken bij het handhaven van de huisregels.

Zoek bij elk gekleurd begrip passend kernconcept. Leg bij 3 begrippen uit waarom dit bij elkaar past m.b.v de ICE regel.

Boa’s niet bevoegd geweld te gebruiken

Vorige week woensdag stuurde de inspectie voor de tweede keer een kritische brief naar de staatssecretaris van justitie en veiligheid Eric van der Burg. Eerder concludeerde ze dat veilige leefomstandigheden op de COA-locatie voor asielzoekers onder druk staan. Een klacht indienen is lastig voor de bewoners, omdat een onafhankelijke klachtencommissie ontbreekt. De buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) die op de locatie werken zijn ook niet bevoegd geweld te gebruiken bij het handhaven van de huisregels.

Wat is jouw beste antwoord (toepassing kernconcept)?

Op de werkvloer is de verhouding tussen vrouw en man nog traditioneel

Tussen willen en en doen gaapt een behoorlijke kloof op de Nederlandse arbeidsmarkt. En dus is het nog altijd zo dat vrouwen na hun afstuderen vaker een deeltijdbaan nemen dan mannen. Heeft een vrouw het mbo-, hbo-, of wo-diploma op zak, kiest ze massaal voor een baan van minder dan 35 uur per week. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag.

Wat is jouw beste antwoord (toepassing kernconcept)?

Paradigma's

• Rationele actor paradigma:

Actoren stellen eigenbelang voorop (welbegrepen?)

Nutsmaximalisatie -> voordelen vergroten / nadelen verkleinen

afweging baten vs. voordelen -> kiezen gunstigste uitkomst

Rationeel (homo economicus)

Paradigma's

• Sociaal constructivisme paradigma (MEDIA)
  

Gedrag mensen bepaald door hoe ze de werkelijkheid zien (Thomas-theorema)

Socialisatie (interactie) zorgt voor deze blik op de werkelijkheid

Mensen kijken allen anders naar concepten -> constructen in eigen sociale werkelijkheid. Ze construeren de werkelijkheid (Nederlanders zijn spaarzaam/ gierig/arrogant/brutaal/goede boeren) en passen gedrag aan aan

Paradigma's

• Functionalisme
  

Samenleving is een geheel. Alle actoren (subsystemen) hebben hun eigen functie. Deze functies zijn verschillend en noodzakelijk.

Rijk en arm -> eigen functie. Dus sociale verschillen zijn nuttig.

Verandering (democratisering bv) zorgt voor verstoring -> instabiliteit.

Dat is niet wenselijk, stabiliteit is doelstelling.

Paradigma's

Conflict paradigma

Ongelijkheid (in macht en bezit) is de motor van de samenleving (noodzaak)

Want: conflicten leiden tot noodzakelijke veranderingen (democratisering)

Dominante cultuur = elitecultuur -> moet worden veranderd

Doelen examentraining

1. Niet voor de school maar voor het leven leren wij
2. Je kent je bronnen en kan ermee werken
   
3. Je kunt de ICE-regel dromend toepassen
4. Je herkent signalen (sleutels) in teksten
5. Je weet hoe je de definities van de hoofd- en kernconcepten moet inzetten (zie signalen).
6. Paradigma's zijn wat duidelijker
   

Leer denken als een toetsmaker