T5 Waarneming en gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Waarneming en Gedrag

Thema 5

Waarnemen

Basisstof 1

Leerdoelen

Zintuigen

• Vijf zintuigen zijn de ogen, oren, neus, tong en huid. *
• Met je zintuigen kun je zien, horen, voelen, proeven en ruiken.

Groen licht

• Wat zal er allemaal gebeuren wanneer het licht op groen springt?

Prikkels

• Prikkel is iets waar je zintuigen op reageren.
• Zintuigen die prikkels opvangen → waarnemen.
•  Je ogen reageren op licht.
  
• Je oren reageren op geluid.
  
• Je neus reageert op geur.
  
• Je tong reageert op smaak. *
• Je huid reageert op kou, warmte, druk en aanraking.

Zenuwen

• Zintuig ontvangt prikkel → hersenen (dat is een impuls).
• Impulsen lopen via zenuwen naar de hersenen.
• Zenuwstelsel bestaat uit hersenen, zenuwen en ruggenmerg.*
• Dan wordt je je bewust van die prikkel = waarnemen.

Leerdoelen check

Lezen en maken met potlood

• Blz 64 - 71

De Huid

Basisstof 2

Leerdoelen

Bouw van de huid 

• 2 lagen → opperhuid en lederhuid.
• De opperhuid bestaat dan weer uit een hoornlaag en een kiemlaag.
• Hoornlaag → dode cellen en zorgt voor bescherming.  Slijt af (douche).
• Kiemlaag → levende cellen en zorgt ook voor nieuwe cellen.

De lederhuid

• Hierin liggen de zintuigen voor warmte, koude, druk en tast.
  
• Drukzintuigen liggen dieper in de huid.
• Er zijn ook talgklieren aanwezig om je opperhuid en haartjes soepel te houden.
• Er zijn ook pijnpunten, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren (temperatuur regeling).

Regeling lichaamstemperatuur

• Zweten = afkoelen!
• Ook neemt de doorbloeding toe waardoor het bloed beter kan afkoelen.
• Te koud?  → rillen.  Hierdoor ontstaat warmte in de spieren.

Brandwonden

• 1ste / 2de / 3de graad.
• EHBO bij brandwonden.

Leerdoelen check

Lezen en maken met potlood

• Blz 84 - 91

Oren en Ogen

Basisstof 3

Leerdoelen

Vraag

• Waarmee kunnen wij horen?
• Ken je een aantal delen met naam?
• Weet iemand hoe dit allemaal werkt?

De oren

• In de oren liggen de gehoorzintuigen.
• Hiermee kunnen we geluid (= trillingen) waarnemen.
• Die trillingen gaan via de gehoorgang naar het trommelvlies.
• Dan wordt trillende lucht omgezet in een trillende vloeistof (slakkenhuis) waarna het omgezet wordt in een elektrisch signaal.

Het oor aan de buitenkant

Het oog

• Kent iemand een aantal delen van het oog met naam?
• Weet iemand hoe het oog werkt?
• Wenkbrauwen en wimpers, waarom zijn die er?

Met oogspieren kan de oogbol draaien

Let op de 3 lagen

Werking van het oog