H6.2 Verteringstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6.2 Verteringsstelsel

Zonder tanden??

Tanden

• 1e tandje 4 maanden, waarom?
• Melkgebit & volwassen gebit.
  Functies:
• Mechanische verkleining => voedsel in kleine delen knippen en vermalen.
  
• Oppervlaktevergroting bij verteringsproces door kauwen: Waarom is dat nuttig?

Verteren kun je leren

Weg van het voedsel

• Mondholte
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• (Blindedarm)
• Dikke darm
• Endeldarm
• Anus

Mechanische & Chemische vertering

• Mechanische vertering: Kleiner maken en mengen van ingeslikt voedsel. Kauwen en kneden
  Belangrijk: zorgt voor oppervlaktevergroting!!
  
  
• Chemische vertering: Verkleinen van macromoleculen (de voedingsstoffen) tot monomeren met behulp van enzymen.
  Ofwel enzymatische vertering: enzymen knippen grote voedingsstoffen kleiner.

Enzymen

Enzymen zijn heel selectief bij de vertering, door hun vorm.
Net als een puzzelstukje past een enzym precies op 1 plaats.

Vertering

• Doel = voedingsstoffen klein genoeg maken om op te nemen in bloed.
  
  
• Het afbreken van grote moleculen (macromoleculen, polymeren) tot kleine moleculen (monomeren) met behulp van verteringsenzymen.
  
  
• Alles wat bruikbaar is neem je op in je darmen, restanten (onverteert/onverteerbaar) poep je uit.
  

Bouwen verteringstelsel

- Ieder groepje krijgt een onderdeel van het verteringsstelsel

- Teken op 1 a4tje dit onderdeel (gebruik het hele a4tje)

- Zorg dat de verschillende onderdelen op elkaar passen

- Zet op een tweede a4 tje de naam van het onderdeel en wat dit onderdeel doet (grote letters)

- Plak de onderdelen aan elkaar zodat het 1 lopend verteringsstelsel is, plak de uitleg ernaast

Mondholte

• Vertering start al in de mond
• 6 speekselklieren => produceren speeksel.
  
  
• Speeksel: verteringssap met het enzym (amylase) 
• Breekt zetmeel (koolhydraat) af.

Slokdarm

• Vervoeren van voedselbrij richting de darm.
• Darmperistaltiek => knijpbeweging die voedsel voort duwt.

• Kringspieren en lengtespieren trekken om de beurt samen.
• Kringspieren maken het smaller (samentrekken)
  
• Lengtespieren maken het wijder 
  
• Peristaltische bewegingen ook in de maag en darmen

Maag

• Opslagplaats (kan veel voedsel in)
  
  
• Wand produceert maagsap (2,5L/ 24h)
  
• Maagsap = enzymen + zoutzuur + slijm
  
• Zoutzuur pH 1,5 => doodt bacteriën.
  
  
• Slijm beschermt maagwand tegen zoutzuur.
  
• Peptase verteert eiwitten tot peptiden.

Wanneer mag eten uit de maag?

Maagportier

• De kringspier tussen de maag en de darmen.
  
  
• Twaalfvingerige darm = eerste stukje darm na de maag.
  
  
• Gaat open als eten ertegen duwt. 
• Gaat daarna pas weer open als de zure brei minder zuur is geworden door het alvleessap wat er in de 12-v darm bij komt. 

Twaalfvingerige darm

• Eerste deel van je dunne darm
  
  
• Afvoerbuizen vanaf de alvleesklier en galblaas
• Alvleessap - pH8, en enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten (verder) verteren
  
  
• Hoge pH neutraliseert maagsap en bij deze pH werken de enzymen het beste

Lever en Galblaas

• Lever maakt gal
• Gal wordt opgeslagen in galblaas
• Bij vet eten komt gal in 12-vingerige darm
• Grote vetdruppels worden klein gemaakt = emulgeren

Dunne darm

• 5 m lang
• Darmsapklieren => Toevoegen enzymen laatste stap vertering
  
  
  
• Koolhydraten => monosacharide
  
• Eiwitten => aminozuren
  
• Vetten => vetzuren en glycerol
  
  
  
• Opname voedingsstoffen en verteringsproducten

Blinde en dikke darm

• 1,5 m lang
• Blinde darm - appendix
  
  
• Darmflora
  
• Vitamine K en water resorptie
  
  
• Ontlasting = onverteerde voedselresten, darmbacteriën, afvalstoffen, water, slijm.
  

Te veel stoffen

• Additieven => geur, kleur en smaakstoffen.
• ADI-waarde => hoeveelheid die mensen per kg lichaamsgewicht kunnen eten zonder risico op gezondheidsklachten