Vliegeren

• Kunstzinnige oriëntatie
• Basisschool
• Groep 7

Vliegeren

Geschiedenis

Oorsprong van het vliegeren

De eerste officiële vlieger duikt op rond 400 voor Christus in China, maar er zijn aanwijzingen dat daar

reeds 600 jaar eerder de vlieger is uitgevonden. In China waren toen al zijde en bamboe in ruime

mate beschikbaar. Het ideale materiaal voor een goede vlieger. Met onder andere de handelsreizen

van Marco Polo belandt de vlieger rond de tijd van de Middeleeuwen in West-Europa.

De eerste afbeelding van de traditionele kruisvlieger dateert van 1618 en is gemaakt in Middelburg.

Sindsdien is de vlieger niet meer weg te denken en is op diverse afbeeldingen uit West-Europese

landen te zien, met name als speelgoed.

In de loop van de tijd krijgt de vlieger steeds meer andere toepassingen dan speelgoed. Zo wordt

in 1749 een vlieger voor het eerst gebruikt voor het doen van meteorologische waarnemingen. En kon

Benjamin Franklin met zijn vlieger aantonen dat onweer een elektrisch verschijnsel is. In de 19e

eeuw werden toepassingen van de vlieger onderzocht om paarden te vervangen bij het voorttrekken

van de koets en of boot. Zo op het oog gekke gedachtes, maar kijk eens naar het hedendaagse

buggyen en kijk eens naar de spinaker op een boot. Wat dachten we van het kite surfen?

Rond de 19e eeuwwisseling kwam men er al achter dat vliegers krachtig genoeg waren om mensen in

de lucht te kunnen hijsen, waarmee het 'man-lifting' wordt geïntroduceerd (Wikipedia, z.d.).

In dit filmpje worden verschillende vormen van vliegers getoond. Naar aanleiding van het filmpje vraag

ik de kinderen wat je zoal met een vlieger kunt doen (personen/ producten vervoeren); boodschap

overbrengen, (afschrikken of juist verblijden), sporten (kitesurfen)

In het kort geef ik de geschiedenis van het vliegeren weer. De kinderen vraag ik welk onderwerp uit de

geschiedenis hun het meest aanspreekt.

https:

Kijk eens goed naar deze vliegers. Welke lijkt het meest op een 'gewone' vlieger? Wat wijkt er af? 

(toevoegingen en versiering) 

Welke het minst? 

(sommige lijken op een vleermuis of vlinder) 

Beschrijf deze vliegers en hun verschillen eens. 

Welke zie je het beste? 

Welke bevalt jou het best? 

(vorm of kleur en versiering?) 

Wat was het ook al weer met symmetrie? 

Voor welke vlieger gaat dat niet op? 

Beschrijf deze vliegers en hun verschillen eens.
Welke zie je het beste?

Welke kleuren vlieger vallen het beste op tegen een blauwe lucht? 

In welk geval zou je blauw kiezen? 

(als je bijvoorbeeld een afbeelding tegen de achtergrond wilt laten vervallen) 

Waarom zie je de blauwe vlieger nog vrij goed? 

(licht-donker verschil) 

Welke kleuren vlieger vallen het beste op tegen een blauwe lucht?
In welk geval zou je blauw kiezen?

Waarom zie je de blauwe vlieger nog vrij goed?

Hier zie je ook een lichtere kant van blauw. Zie je dat die bijna wegvalt? 

Op elke vlieger is met dezelfde kleur stift een patroon getekend. 

Wat valt je op? 

Hoe komt dat? 

(meer of minder kleurcontrast) 

Op elke vlieger is met dezelfde kleur stift een patroon getekend.
Wat valt je op? Hoe komt dat?

In dit filmpje is te zien dat Indonesisch personeel van de Maatschappij Nederland in Amsterdam een

demonstratie geeft met zelfgemaakte vliegers.

De leerlingen worden uitgedaagd om goed te kijken naar het filmpje. Na het filmpje zullen de kinderen

een aantal vragen worden gesteld: 

Wat heb je gezien? (symmetrie) 

Waren alle vliegers symmetrisch?

(Nee, grotendeels wel symmetrisch) 

https:

3 showmodellen

1. Traditionele ruitvormige vlieger

1. Traditionele ruitvormige vlieger

- Neem een stuk papier waar je de vorm van je vlieger van gaat maken. Als het niet anders kan, plak

dan vier stukken papier samen. Maar je moet ze wel op de goede manier aan elkaar plakken! Plak de

twee van de bovenkant samen, plak dan de twee aan de onderkant samen. Tenslotte plak je de

onderkant en de bovenkant aan elkaar, en zorg daarbij dat het precies op elkaar aansluit.

- Knip simpelweg de vierhoeken af om een ruitvorm te knippen van papier. Kijk naar het model

hieronder voor een goed idee van de proporties. De ruit moet een beetje zwaarder zijn aan de

onderkant – de twee linker- en rechterhoeken moeten ongeveer 7,5 tot 8 cm vanaf de top zitten.

- Bind twee stokken samen. Om zeker te weten dat ze op de juiste plek zitten, lijn je ze eerst uit met

het papier. Bind ze zo strak samen als mogelijk! Ze moeten zorgvuldig samengeknoopt worden en de

overtollige draad moet afgeknipt worden. Elk soort draad dat de stokken goed samenbindt voldoet.

Zolang het niet losraakt en geen touw is (touw is nogal grof), zit je helemaal goed. Houten barbecue

spiesen voldoen prima als stokjes, kijk alleen uit dat je jezelf niet prikt!

- Prik 4 gaten in het ruitvormige papier op elke hoek. Rijg een draad door elk gat en rond elke

pijpenrager of stok. Laat een stukje extra draad zitten om, als je dat wilt, hier een lint aan te binden.

Knoop de stok op de juiste plek aan de vlieger.

35

- Knoop een draad vast aan de linker-en de rechterkant van de horizontale stok. Knoop daarna de

draad aan het midden van “die” draad voor je vliegerlijn. Deze draad moet zo lang zijn als je nodig

hebt om te vliegeren!

- Bind stroken papier of lint aan de hoeken om de staart te vormen. Je kunt smalle stroken materiaal

toevoegen aan het eind van de vlieger voor extra zweefvermogen en gewicht. Het ziet er ook

completer uit

laat je vlieger zien

Evalueren/ nabeschouwen

Aan de kinderen vraag ik of het gelukt is om alle vliegers

echt van elkaar te laten verschillen? Welke lijken het meest op elkaar? Welke springen er echt uit als

'anders'? Ligt dat vooral aan de kleur, vorm, grootte of versiering? Waarom hebben jullie gekozen voor

één/meerdere boodschap(pen)? Hoe ben je op deze boodschap gekomen? Waarom past deze

boodschap bij de vlieger? Heb je helemaal alleen gewerkt of heb je op sommige momenten

samengewerkt, hoe ging dat?