4.1 Indeling van de levende natuur

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Evolutie

Vandaag

• Start Evolutie
• Begrippen BS 1
• Oefenvragen

Evolutie

Evolutionaire tijdlijn van het leven op aarde

miljard jaar geleden

0

1

3

2

4

Ontstaan van de aarde

miljoen jaar geleden

0

200

300

400

500

100

Eencellige levensvormen

Amfibieën

Meercellige levensvormen

Eencelligen die aan fotosynthese doen

Vogels

Reptielen

Ongewervelde dieren

Zoogdieren

Vissen

Landplanten

Homo sapiens

Ordening op basis van

- celwand

- celtype: prokaryoot of eukaryoot

- eencellig / meercellig

- autotroon / heterotroof

- vorm

Domeinen: 

• Bacterien
  
• Archaea
  
• Eukaryoten
  

Prokaryoten

Rijken

• Planten 
• Dieren
• Schimmels

Domeinen & Rijken

verder onderverdelen:

ezelsbruggetje:

Leven- domeinen- rijken

Scheikunde of geschiedenis

SK OF GS

Tot welk rijk behoord de luiaard?

1. Planten
2. Dieren
3. Bacteriën
4. Schimmels

Zoek eens op, bij welke orde, klasse, stam, rijk, domein hoort de luiaard...

Voedselvoorziening per rijk

Rijk	Voedsel	Stof	Groep
Plant
Dier
Bacteriën
Schimmels

Voedselvoorziening per rijk

Rijk	Voedsel	Stof	Groep
Plant	CO2 + H2O
Dier	Plantaardig / dierlijk
Bacteriën	Plantaardig/dierlijk
Schimmels	Plantaardig/dierlijk

Twee soorten voedsel

• Organische stoffen:
    stoffen die door organismen zijn gemaakt. Ingewikkelde grote moleculen, bevatten vaak C, H en O. bijv. glucose  C₆H₁₂O₆
• Anorganische stoffen 
  stoffen met kleine moleculen. H2O, O2, CO, CO2 etc. 

Rijk	Voedsel	Stof	Groep
Plant	CO2 + H2O
Dier	Plantaardig / dierlijk
Bacteriën	Plantaardig/dierlijk
Schimmels	Plantaardig/dierlijk

Anorganisch

Anorganisch

Organisch

Organisch

Organisch

Rijk	Voedsel	Stof	Groep
Plant	CO2 + H2O	Anorganisch
Dier	Plantaardig / dierlijk	Organisch
Bacteriën	Plantaardig/dierlijk	Organisch
Schimmels	Plantaardig/dierlijk	Organisch

Heterotroof

Autotroof

Je kunt het verschil tussen an-organische en organische stoffen noemen

Je kunt voorbeelden van an-organische en organische stoffen noemen

Organisch of anorganisch?

Anorganisch

Organisch

Eiwit

NaCl

Glucose

DNA

Zuurstof

De definitie voor autotroof is

1. zelfvoedend
2. kan uit organische stoffen organische stoffen maken
3. kan uit anorganische stoffen organische stoffen maken
4. anders voedend

Autotroof

Heterotroof

producent: autotroof (plant)

consumenten : heterotroof (dier)

Prokaryoot vs Eukaryoot

Endosymbiosetheorie

Theorie over het ontstaan van eukaryote cellen: cellen met celkern, organellen en dubbele membranen

Endosymbiosetheorie

1. Ontstaan van ER, celmembraan, celkern
- instulpingen van het celmembraan 

2.Ontstaan van mitochondriën
- fagocytose van een aerobe bacterie 

3.Ontstaan van chloroplasten
- fagocytose van een cyanobacterie 

Endosymbiosetheorie

Alle organismen worden ingedeeld in drie domeinen: welke?

Koolstofdioxide

1. Organische stof
2. Anorganische stof

Eiwitten

1. Organische stof
2. Anorganische stof

Bamboe is (1) en een panda is (2)

1. (1) autotroof, (2) autotroof
2. (1) autotroof, (2) heterotroof
3. (1) heterotroof, (2) autotroof
4. (1) heterotroof, (2) heterotroof

Welke organismen zijn prokaryoot?

1. bacteriën
2. dieren
3. planten
4. schimmels

Tot welke hoofdgroep behoort
deze cel?

1. Planten
2. Dieren
3. Prokaryoot
4. Eukaryoot

Opdracht evolutie

Opdracht evolutie

• Nodig A2 vel
  
• Camincules
  
• Schaar en lijm
  
• Tijd: deze week, eerste twee lessen volgende week
• Inleveren: eind tweede les volgende week
• PO --> O / V / G
• Prijs voor het groepje met het (meest) volledige antwoord

Indeling tweetallen