Les 1 - Racisme en discriminatie

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Racisme en discriminatie

Lesdoelen

• Je kunt na deze les uitleggen wat racisme en discriminatie inhoudt
• Je kunt (actuele) voorbeelden geven van racisme en discriminatie 
• Je gaat nadenken over mogelijke oplossingen voor racisme en discriminatie

De Gouden Koets

https://www.youtube.com/watch?v=4X19a9ZZG64

Videoboodschap van de Koning over besluit gebruik van de Gouden Koets 

Moeten we de Gouden Koets nog gebruiken? Onderbouw je antwoord met een AUB-argument.

Slavernijverleden

Martin Luther King 1929-1968: I have a dream

Op 28 augustus 1963 hield Martin Luther King (burgerrechten- activist tegen rassenscheiding) zijn beroemdste toespraak bij het Lincoln monument in Washington. Hij zei onder meer te dromen van een tijd waarin werkelijk betekenis werd gegeven aan het principe dat zegt dat alle mensen gelijk geboren zijn. 

Is inmiddels de droom van Martin Luther King werkelijkheid geworden? Waarom wel of waarom niet?

Wat is racisme?

Racisme is een houding van systematische vijandigheid of minachting voor bepaalde personen of groepen van personen op basis van hun nationaliteit, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afkomst.

Wat is discriminatie? 

Discriminatie is het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken die er niet toe doen in een situatie. Dan kun je denken aan afkomst, sekse, huidskleur, seksuele voorkeur, leeftijd, religie, handicap of chronische ziekte.

Voorbeeld discriminatie

Als iemand bijvoorbeeld wordt afgewezen voor een baan als vrachtwagenchauffeur omdat hij geen rijbewijs heeft, dan is dat volkomen terecht. Het hebben van een rijbewijs is nodig voor de baan en valt niet onder een van de genoemde kenmerken. Stel dat diegene niet wordt aangenomen, omdat hij of zij vrouw, zwart, moslim of homo is. Dan is er sprake van discriminatie.

Discriminatie in de wet

Artikel 1 van de Grondwet

"Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan."

Discriminatie in de wet

In totaal zijn er twaalf discriminatiegronden in de wet vastgelegd. Word je onterecht ongelijk behandeld en heeft dat te maken met een van de discriminatiegronden, dan kun je een beroep doen op de wet.

Discriminatiegronden: leeftijd, seksuele gerichtheid, ras, geslacht, politieke overtuiging, handicap of chronische ziekte, et cetera. 

Wat is het verschil tussen racisme en discriminatie?

Geef zelf nog twee voorbeelden van discriminatie

Is het maken van onderscheid altijd discriminatie?

Wordt er in Nederland gediscrimineerd? Zo ja, geef voorbeelden.

Racisme in Nederland

Lees het volgende artikel door:

"Racisme in Nederland we hebben nog een lange weg te gaan"

Wat is institutioneel racisme? 

Het valt niet te ontkennen: ook in Nederland is sprake van institutioneel racisme. Niet zozeer omdat er in Nederland veel discriminerende wetten of regels gelden. Maar wel omdat er ook in ons land bewuste en onbewuste gedragingen, omgangsvormen, tradities en handelwijzen voorkomen die leiden tot systematische uitsluiting en achterstelling van groepen mensen op basis van hun etnische afkomst op de arbeidsmarkt, woningmarkt, in het onderwijs en bij de politie.  

Actueel voorbeeld: toeslagenaffaire en etnisch profileren 

Wat is etnisch profileren? 

Etnisch profileren is het gebruik van criteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst door de politie bij opsporing en handhaving. De documentaire Verdacht laat zien wat het doet met mensen als ze regelmatig staande wordt gehouden door de politie op basis van hun huidskleur.

Etnisch profileren betekent generaliseren, ongelijke gevallen op dezelfde manier behandelen, zegt minister Grapperhaus, en is daarom discriminerend. De overheid zou het goede voorbeeld moeten geven, vindt Van Nispen (SP): mensen moeten het vertrouwen hebben dat de politie er ook voor hen is.

Leg in je eigen woorden uit wat institutioneel racisme is.

Mag de politie gebruik maken van etnisch profileren? Waarom wel of waarom niet?

Wat helpt tegen discrimineren? Wat moet er gebeuren om discriminatie tegen te gaan? Beschrijf en onderbouw tenminste twee oplossingen.

Alledaags racisme 

Alledaags racisme (Philomena Essed introduceerde in 1984 deze term die helaas nog altijd relevant is) zit diepgeworteld in hoe en welke taal wij gebruiken in instituties en in het alledaagse leven. Institutionele ‘taal’ wordt gebruikt door overheid en media. Een voorbeeld daarvan zijn sollicitatieformulieren en enquêtes in Amerika en het Verenigd Koninkrijk waarin je onder persoonlijke gegevens je ras of etniciteit moet aankruisen. In Nederland is het gebruik van woorden als autochtoon en allochtoon of westers en niet-westers ook een voorbeeld van institutionele taal.

Afrikaantjes, moorkoppen en negerzoenen zijn dit nog woorden die we in onze huidige tijd mogen gebruiken? Onderbouw jouw antwoord met een AUB-argument.

Keti Koti: een mogelijke oplossing?

Keti Koti

• Tijdens Keti Koti wordt jaarlijks op 1 juli de afschaffing van de slavernij gevierd en herdacht.
• Keti Koti betekent ‘verbroken ketenen’, verwijzend naar de boeien waarmee de tot slaafgemaakten vastgezet werden.

Keti Koti

• In Nederland begint Keti Koti met de feestelijke Bigi Spikri-optochten in traditionele Surinaamse klederdracht.
• Deze kleurrijke kleding heeft een bijzondere geschiedenis. Met de angisa (hoofdtooi) konden tot slaaf gemaakten bijvoorbeeld in het geheim met elkaar communiceren.

Keti Koti

• Vier grote steden vinden dat 1 juli in Nederland een nationale feestdag moet worden, zoals in Suriname.
• Niet alleen om de slachtoffers te eren, maar ook om mensen bewust te maken van de gevolgen van dit slavernijverleden. Dit werkt namelijk nog steeds door in onze vooroordelen en het racisme van nu.

Moet Keti Koti een nationale feestdag worden? Onderbouw jouw antwoord met een AUB-argument.

Zelf aan de slag: schrijf hieronder voor welke stelling je hebt gekozen en noteer tenminste drie informatiebronnen (geen Wikipedia)

Terugblik leerdoelen

• Je kunt in eigen woorden uitleggen wat racisme en discriminatie is 
• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen racisme en discriminatie 
• Je kunt (actuele) voorbeelden geven van racisme en discriminatie 
• Je leert een onderbouwde mening te vormen over hoe we moeten omgaan met racisme en discriminatie