zuurstof

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Zuurstof toedienen

Planning

- Check in (10.15-10.25 uur)

- Praktijkopdracht  casus cliënt O2 (10.25- 10.35 uur)

- Lessonup zuurstoftoediening (10.40 - 11.15 uur)

- Pauze (11.15-11.30 uur)

- Opdracht over zuurstoftoediening (11.30 - 12.00 uur)

- Praktijkgedeelte zuurstoftoediening (12.00 - 12.30 uur)

- Afsluiting (12.30 - 12.45 uur)

 

Check in 

Opdracht

• Casus cliënt - zuurstofbehoeftig 
• Bespreken in 2 tallen 
• Tijd +/- 8 minuten. 

Leerdoelen

1. Je kunt de indicaties voor het geven van zuurstof benoemen.

2. Je kunt de risico’s en complicaties bij toediening van zuurstof toelichten.

3. Je kunt berekenen hoeveel zuurstof in een zuurstofcilinder zit.

4. Je kunt volgens protocol zuurstof aansluiten en toedienen met verschillende soorten materialen

Hoe kan je de zuurstof meten bij je zorgvrager?

Hoe meet je zuurstofgehalte?

• Saturatie ( zuurstofgehalte in het bloed)
• Veneuze Astrup = vingerprik 

• Arteriële Astrup (bloed uit slagader gehaald)

Indicaties voor het meten van de saturatie

• Ontwennen/ afbouwen
• Dyspnoe (benauwdheid)
• Cyanose (blauw kleuren van de huid )
• Afwijkende ademhaling
• Hoge of lage pols
• Verandering bewustzijn

Waardes saturatie

• Gezonde mensen saturatie 96- 100 %
• COPD/ hartfalen saturatie 92-100%
• Lager dan 95% overleg arts
• Overwegen toedienen van zuurstof. Altijd in overleg met de arts.

Benoem enkele verschijnselen bij zuurstofgebrek

Verschijnselen hypoxie

• kortademig in rust en ook bij lichte inspanning
• geen energie om iets te ondernemen 
• gebruik hulpademhalingsspieren 
• sufheid, minder alert
• vergeetachtigheid / verward
• blauwe huidskleur van vingers, nagels , lippen 
• hoge pols en AH en RR
• angstig 

Hypoxie: tekort aan zuurstof in de weefsels, waardoor in de cellen een tekort aan zuurstof ontstaat en zij niet optimaal kunnen functioneren.

De zorgvrager met hypoxie...

... wil het liefste rechtop zitten

... wil knellende kleding uitdoen

... kan niet praten en ademhalen  tegelijk

... gebruikt hulpademhalingsspieren

... neusvleugelt

... heeft tekenen van cyanose

Voorbehouden en risicovol

• altijd in opdracht vd arts 
• schrijft ook aantal liters voor per minuut
• gebruik maken van juiste middelen en materialen 
• alert zijn bij COPD (ademdepressie)
• zuurstof is brandbaar!
• bij een cilinder; bereken de inhoud

 Aandachtspunten 

• zorg voor comfortabele houding zorgvrager
• bij meer dan 5 ltr dan lucht bevochtigen 
• voorkomen van drukplekjes
• gebruik geen vet/olie als zalf. NOOIT vaseline 
  
• goede neus / mond verzorging
• pas op met vuur / vonkjes 

Pas op met zuurstof!

Hulpmiddelen

Neusbril                                             Zuurtstofkatheter                                            Masker

6 tot 10 liter

1 tot 6 liter

0 tot 3 liter

Zuurstofbronnen

• Zuurstofcilinder
• Concentrator
• Vloeibaar zuurstof

Zuurstofcilinder

Vloeibaar zuurstof

Concentrator

In een zuurstofconcentrator stroomt de omgevingslucht door adsorberend materiaal, een zogenaamde 'moleculaire zeef’. Dit materiaal scheidt de zuurstof van de stikstof en van andere gassen.

Het resultaat is een constante toevoer van een hoge concentratie extra zuurstof naar de client.

Formule is 

 Inhoud cilinder (liters) x druk (bar). = .. liter zuurstof.

Hoeveelheid = 10 x 130 = 1300 liter zuurstof.

dan delen door 60 = aantal uren dat je nog zuurstof hebt. 

delen door aantal liters/minuut wat iemand nodig heeft. 

Juist of onjuist: Luchtbevochtiging bij zuurstoftoediening vanaf 5 liter per minuut is noodzakelijk

1. Juist
2. Onjuist

Indicaties:

problemen met ademhaling of gaswisseling

- hart/long problemen

- bloed armoede

- postoperatief, sedatie

- ernstig trauma

-onderkoeling

Bij een longembolie krijgt een deel van de long

1. Te weinig bloed en zuurstof
2. Te weinig bloed en vitamine
3. Te weinig bloed en enzymen
4. Te weinig bloed en Glucose

Bij hyperventileren geeft iemand

1. Te veel koolzuurgas af
2. Te weinig koolzuurgas af
3. Te veel zuurstof af
4. Te weinig zuurstof af

Wat zijn contra-indicaties voor het toedienen van zuurstof?

Contra-indicaties en voorzorgsmaatregelen voor zuurstoftoediening:

Hypercapnie bij COPD-patiënten

Patiënten met chronische obstructieve longziekte (COPD) hebben vaak een verstoorde regulatie van het ademhalingscentrum. Wanneer deze patiënten te veel zuurstof krijgen toegediend, kan dit leiden tot verhoogde kooldioxidewaarden (hypercapnie), wat gevaarlijk kan zijn en kan leiden tot ademhalingsdepressie of zelfs ademhalingsstilstand. Zuurstoftherapie moet bij deze patiënten nauwkeurig worden getitreerd.

Zuurstofintoxicatie (zuurstoftoxiciteit)

Langdurige blootstelling aan hoge concentraties zuurstof kan leiden tot zuurstoftoxiciteit, vooral bij concentraties boven 60%. Dit kan schade veroorzaken aan longweefsel en leiden tot symptomen zoals hoesten, pijn op de borst en in ernstige gevallen zelfs longschade.

Bij patiënten met bepaalde vormen van zuurstofafhankelijke ademhalingsstimulatie (hypoxische ademhalingsdrive)

Dit komt voor bij patiënten die gewend zijn aan lage zuurstofniveaus, zoals sommige COPD-patiënten. Bij hen kan zuurstoftoediening in te hoge doseringen de ademhalingsprikkel verminderen, wat gevaarlijk kan zijn.

Roken tijdens zuurstoftoediening

Het gebruik van zuurstof in de nabijheid van een open vuur of tijdens het roken is extreem gevaarlijk en kan brand of explosies veroorzaken. Patiënten die zuurstof krijgen toegediend, moeten daarom strikt geïnstrueerd worden om niet te roken tijdens de therapie.

Specifieke medicijngebruikers

Bij sommige medicatie, zoals bleomycine (een chemotherapeutisch middel), kan zuurstoftoediening het risico op longschade verhogen. In deze gevallen moet de zuurstoftoediening zorgvuldig worden overwogen en gemonitord.

Complicaties  CO2

• Ademdepressie
• Koolzuuropstapeling - bij COPD. 
• O2 intoxicatie (bij beademing)
• lucht in de maag (katheter te diep ingebracht)
• weglekken O2 bij verkeerd hulpmiddel
• droge neus / mond 
• drukplekken 

Overige observatiepunten?

Huid en slijmvliezen: Goede controle & verzorging neus, mond en keel - Check op decubitus door neussonde of neusbril

Is toedienig effectief? Knik in slang? - Verstopping door slijm? - Ademt zorgvrager veel door de mond?

Zuurstofdosering te hoog of laag: Hoofdpijn - Hoge hartslag - Zweten - Bewustzijnsverlies - Hoge bloeddruk - Overmatige speekselafvloed

 

Sarcoïdose is een zeldzame ziekte van het afweersysteem. Door onbekende oorzaak, ontstaan ontstekingen in bijvoorbeeld de longen.

Longfibrose is een zeldzame en ernstige longziekte, waarbij rondom de longblaasjes fibrose (littekens) wordt gevormd.

Pleuritis is een ontsteking van je longvlies (de pleura) of je borstvlies en wordt ook wel longvliesontsteking of borstvliesontsteking genoemd.

Cystic fibrosis (CF) staat ook bekend als taaislijmziekte. Hierbij is het slijm taai en dik.

Tuberculose  is een infectieziekte die je krijgt door een bacterie. Meestal zit tuberculose in de longen.

Opdracht 20 minuten

• Wat houdt het ziektebeeld in?
• Waarom heeft deze cliënt zuurstof nodig?
• Waar let je op bij de toediening van zuurstof?
• Ken je een cliënt die dit ziektebeeld heeft, geeft hierbij uitleg.

Informeer je klasgenoot in minimaal 3 minuten hierover.

Praktijk gedeelte

Vilans protocol:

• Toedieningswijzen van zuurstof
• Zuurstof toedienen via zuurstofcilinder of zuurstofconcentrator
• Zuurstof toedienen uit centraal zuurstofsysteem

• Oefenen in groepjes van 3 - beoordelingsformulier gebruiken

Afsluiting

• Wat hebben we geleerd?
• Wat nemen we mee van deze les?
• Huiswerk bespreken: Protocol doorlezen over  Tracheastoma en uitzuigen- bijbehorende module maken
• Aftekenen skills boekje - laten zien e-learning O2.