Les 4.2 Bacteriën en schimmels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Bacteriën en schimmels

Wat gaan we doen?

Korte herhaling basisstof 4.1

Uitleg basisstof 4.2

Opdrachten maken

Quiz

Evaluatie

Leerdoelen

• Je kunt de kenmerken van bacteriën noemen.

• Je kunt de kenmerken van schimmels noemen.

• Je kunt beschrijven hoe bacteriën en schimmels nuttig zijn voor de mens en de natuur. 

• Je kunt beschrijven hoe bacteriën en schimmels schadelijk kunnen zijn voor mensen.

Micro-organismen

bacteriën                schimmels

Elektronenmicroscoop

15 000x

Kenmerken bacteriën

• één cel
• erg klein
• zweepharen
• geen celkern
• DNA ''zweeft rond''

Bacterie met zweepharen

Voortplanting bacteriën

• celdeling (elk halfuur delen)
• 1-2-4-8-16-32-64-128-256, etc

Kenmerken

Schimmels

• eencellig of meercellig
• eencellig zijn gisten 
• meercellige bestaan uit lange draden 

Beschimmeld brood

Schimmeldraden

Voortplanting schimmels

• sporen = cel waar nieuwe schimmel uit komt
• aan uiteinde schimmeldraad
• of onder de paddenstoel
• Knopvorming

Gist

Gist is een eencellige schimmel.

Er groeit een knop aan de gistcel en hieruit groeit een nieuwe gistcel.

Nut en schade

Bacteriën en schimmels kunnen nuttig en schadelijk zijn.

Zij voeden zich met dode resten van organismen. 

Bij de afbraak van die resten ontstaan 

weer voedingsstoffen voor planten. 

Organismen die dode resten afbreken, 

noem je reducenten.

Bederven

• Conserveren
• koelkast of vriezer

bacteriële infectie

krentenbaard

schimmelinfectie zwemmerseczeem

Antibiotica 

Maakt bacteriën dood

Penicilline is een antibiotica gemaakt door een penseelschimmel 

HYGIËNE

Adviezen voor hygiëne 

1 Was je handen na het gebruik van het toilet en voordat je gaat eten.

2 Gebruik bij (het bereiden van) eten schone pannen, borden, bekers en bestek.

3 Was of schil groenten en fruit, voordat je ze eet.

4 Zorg ervoor dat vlees, kip en vis goed gaar zijn voordat je ze eet.

5 Bewaar klaargemaakt voedsel niet te lang.

Klassieke biotechnologie:

• gebruik van micro-organismen bij voedselbereiding

Biotechnologie

Samenvatting: Nut en schade

Reducent: Bacterie of schimmel die resten van dieren en planten afbreekt.

Dit zorgt voor voedselbederf

Ziekteverwekker

Bacteriën en schimmels die je ziek maken.

- Krentenbaard

Zwemmerseczeem

Biotechnologie

Gebruik van schimmels en bacteriën voor het maken van voedsel; medicijnen; wasmiddelen...

Aan het werk

Maak opdracht 1 t/m 7 vanaf blz. 242

klaar? 

maak opdracht 8+ blz. 245

maak test jezelf online

Evaluatie: Wat is een eencellige schimmel?

1. champignon
2. paddenstoel
3. gist
4. zowel a,b als c

Hoe planten meercellige schimmels zich voort?

1. sporen
2. deling
3. bestuiving
4. zaden

Hoe worden bacteriën en schimmels ook wel genoemd?

1. reducenten
2. producenten
3. consumenten
4. families

Waar leven bacteriën en schimmels van?

1. van dode planten
2. van dode dieren
3. van resten van dieren
4. van resten van dode organismen

Bacteriën en schimmels ...

1. zijn altijd schadelijk
2. zijn altijd nuttig
3. kunnen schadelijk of nuttig zijn
4. hebben geen nut

Bacteriën en schimmels hebben geen bladgroenkorrels. Wat kunnen ze dus niet doen?

1. Water opnemen
2. Bewegen
3. Hun eigen voedsel maken
4. Voortplanten

Van sommige schimmels kun je medicijnen maken.
Een voorbeeld hiervan is;

1. Strepsils
2. Ibuprofen
3. Paracetamol
4. Penicilline

Bacteriën kunnen nuttig zijn voor de mensen. Welke van onderstaande beweringen is een nuttige eigenschap van bacteriën?

1. Ze kunnen worden gebruikt bij het maken van medicijnen.
2. Ze kunnen worden gebruikt bij het maken van voedingsmiddelen.
3. Ze zorgen voor voedselbederf.
4. Ze kunnen ontstekingen bij de mens veroorzaken.

Bacteriën kunnen schadelijk zijn voor de mensen.
Welke van onderstaande bewering is een schadelijke eigenschap van bacteriën?

1. Ze ruimen dode resten op in de natuur.
2. Ze kunnen worden gebruikt bij het maken van voedingsmiddelen.
3. Ze kunnen worden gebruikt bij het maken van medicijnen.
4. Ze kunnen voor voedselbederf zorgen.

Wat is het verschil tussen Bacteriën en Schimmels?

1. Bacteriën kunnen nuttig zijn voor de mens, schimmels niet.
2. Schimmels kunnen schadelijk zijn voor de mens, bacteriën niet.
3. Voortplanting: Bacteriën door sporen, schimmels delen zich
4. Voortplanting; Bacteriën delen zich en schimmels door sporen.

Wat is geen voorbeeld van biotechnologie?

1. Koeien melken
2. Brood bereiden
3. Medicijnen maken
4. Zuurkool maken