Milieumicrobiologie, les 5

Milieumicrobiologie
AL3.3
Les 5
Schooljaar: 2022-2023
1 / 40
suivant
Slide 1: Diapositive
MilieumicrobiologieMBOStudiejaar 2

Cette leçon contient 40 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

Éléments de cette leçon

Milieumicrobiologie
AL3.3
Les 5
Schooljaar: 2022-2023

Slide 1 - Diapositive

Planning

Slide 2 - Diapositive

Deze les
  • Filmpje quorum sensing
  • Uitleg quorum sensing
  • Uitleg biofilm
  • Uitleg schimmels
  • Uitleg toets 

Slide 3 - Diapositive

Inleiding quorum sensing
Filmpje: 
https://www.ted.com/talks/bonnie_bassler_how_bacteria_talk?language=nl

Gaat snel! 

Slide 4 - Diapositive

Uitleg quorum sensing 
  • Bonnie Bassler
  • Luminescerende bacteriën
  • Kweek van de luminescerende bacterie Vibrio fischeri 
  • Bacterie verdubbeld zich iedere 20 minuten
  • Eerste vier tot vijf uur donker in de flessen
  • Pas bij grote aantallen van het organisme -> licht 

Slide 5 - Diapositive

Uitleg quorum sensing 
Waarom? Voorbeelden: 
  • Lokken prooien
  • Zeevonk alarmeert vijand van zijn predator met licht

Waarschijnlijk een oervorm van bioluminescentie 
  • Primitieve bescherming tegen het giftige zuurstof in de atmosfeer
  • Onschadelijk maken van zuurstof -> fotonen kwamen vrij
  • Primitieve lichtsensoren konden dat waarnemen -> natuurlijke selectie



Slide 6 - Diapositive

Uitleg quorum sensing 
  • Lichtgevende bacteriën produceren een specifieke stof 
  • Wanneer de concentratie van deze stof een kritische grens heeft bereikt, wordt de bioluminescentie in alle cellen geactiveerd. 

Dus: Er is dus sprake van cel-tot-cel communicatie, waarbij de individuele cellen een signaalmolecuul afgeven dat bij een bepaalde concentratie alle cellen aanzet tot een gecoördineerde actie

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Diapositive

Uitleg biofilm
Biofilm = een laag micro-organismen omgeven door zelfgeproduceerd slijm vastgehecht aan een oppervlak 
Slijmlaag wordt ook ECM oftewel ‘Extra Cellulaire Matrix’ genoemd

Bacteriën: wolven in schaapskleren 

Pseudomonas aeruginosa -> cystische fibrose en infecties bij mensen met een verzwakt immuunsysteem 

Slide 9 - Diapositive

Uitleg biofilm
Pseudomonas aeruginosa: vormt in zijn eentje een biofilm

Tandplak: 500 verschillende micro-organismen

Hackers: zeesla
Zoösporen van zeesla zoeken naar vaste ondergrond -> voorkeur voor ondergrond met biofilm -> luisteren bacteriecommunicatie af




Slide 10 - Diapositive

Uitleg biofilm
Bacteriecommunicatie speelt een belangrijke rol in microwereld 
Kunnen we roet in het eten gooien? 
  • Tandplak 
  • Ziekenhuisinfecties: Staphylococcus aureus -> RnaIII Inhibiting Peptide (RIP)

Anti-quorum sensingmedicijnen 




Slide 11 - Diapositive

Uitleg biofilm
Voorbeelden uit de praktijk: 
  • Industrie: dichtslibben leidingen, corrosie
  • Geneeskunde: moeilijk bestrijdbare besmettingen
  • Voedselproducerende instellingen: bemoeilijken schoonmaken 

Ook positief: 
  • Filters waterzuiveringsinstallaties 





Slide 12 - Diapositive

Uitleg biofilm
Bacteriën in biofilms zijn beter bestand tegen toxische stoffen zoals antibiotica en detergenten
  • Langzamere groeisnelheden 
  • Activatie van stress-tolerantie mechanismen
  • Inductie van een resistent 'biofilm' fenotype





Slide 13 - Diapositive

Wat weet je over schimmels? 
7 vragen

Slide 14 - Diapositive

De meeste schimmels bestaan uit draden (filamenten of hyfen). Hoe noemen we het geheel van hyfen?
A
Penseelschimmel
B
Mucopeptide
C
Sporen
D
Mycelium

Slide 15 - Quiz

Een aparte groep schimmels onderscheidt zich doordat ze uit 1 cel bestaan. Hoe noemen we deze groep?
A
Algen
B
Gisten
C
Archaea
D
Protozoën

Slide 16 - Quiz

Zelfs zonder zichtbare beschimmeling kan een schimmel al misselijkheid en braken, maar ook veel ernstigere symptomen veroorzaken. Welke stoffen veroorzaken dit?
A
Mycorrhiza
B
Mycotoxinen
C
Mycelium
D
Fungiciden

Slide 17 - Quiz

Hoe noemen we chemische bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen die gebruikt worden om ziekten bij planten, dieren en de mens, veroorzaakt door schimmels, te bestrijden?
A
Antibiotica
B
Oömyceten
C
Fungiciden
D
Carcinogene stof

Slide 18 - Quiz

De celwand van schimmels bestaat uit?
A
Mucopeptide
B
Cellulose
C
Chitine
D
Peptidoglycaan

Slide 19 - Quiz

Wat voor soort schimmel zien we op de afbeelding?
A
Knopschimmel
B
Kwastschimmel
C
Penseelschimmel
D
Bodemschimmel

Slide 20 - Quiz

Hoe noemen we een symbiose tussen schimmels en plantenwortels?
A
Commensalisme
B
Mycorrhiza
C
Parasitisme
D
Mycelium

Slide 21 - Quiz

Uitleg schimmels
  • Verschil tussen bacterie
en schimmel
  • Verschil tussen plant en schimmel -> bladgroenkorrels
  • Heterotroof 
  • Omgeving  

  • Gisten -> eencellig, glad

Slide 22 - Diapositive

Onder de microscoop
Op plaat 

Slide 23 - Diapositive

Schimmels
Bouw 
  • Draden (hyfen)
  • Geheel van hyfen -> mycelium
  • Sporen -> nieuwe schimmel
  • Vruchtlichaam

Identificatie
  • Voortplantingsstructuren
  • Moeilijke namen, verschillende stadia


Slide 24 - Diapositive

Schimmels

Slide 25 - Diapositive

Schimmels
Nuttige schimmels
  • Penicillium chrysogenum -> antibiotica
  • Penicillium roqueforti, Penicillium camemberti -> kaas
  • Gisten -> Bier
  • Natuur 

Slide 26 - Diapositive

Schimmels
Schadelijke schimmels
  • Minder snel dan bacteriën 
  • Minder geschikte omstandigheden -> droog, zoet of zuur bijv. 
  • Bederf
  • Toxinen -> voedselvergiftiging
  • Aspergillus flavus vormt aflatoxine -> kankerverwekkend
  • Planten -> 'zwarte roestschimmel’, 
  • Dieren -> ‘Nosema’ schimmel
  • Mensen -> Aspergillus fumigatus, longziekte

Slide 27 - Diapositive

Zwarte roest

Slide 28 - Diapositive

Artikel schimmel
Aspergillus fumigatus ontdekt bij kwart coronapatiënten op de IC

Artikel: https://www.medicalfacts.nl/2020/12/09/levensbedreigende-schimmel-aspergillus-fumigatus-ontdekt-bij-kwart-coronapatienten-op-ic/ 

Filmpje: https://www.facebook.com/ntrwetenschap/videos/182514426889849




Slide 29 - Diapositive

Schimmels zijn autotroof
A
Waar
B
Niet waar

Slide 30 - Quiz

Zeker 80% van de planten gaat met schimmels een symbiose aan.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 31 - Quiz

Het geheel van hyfen heet het mycelium
A
Waar
B
Niet waar

Slide 32 - Quiz

Schimmels groeien waar de omstandigheden voor bacteriën minder geschikt zijn
A
Waar
B
Niet waar

Slide 33 - Quiz

Uitleg symbiose
Symbiose = langdurig samenleven van individuen van verschillende soorten 

Gastheer
Gast 
Mutualisme 
voordeel
voordeel
Commensalisme
-
voordeel
Parasitisme 
nadeel
voordeel

Slide 34 - Diapositive

Korstmossen zijn mossen die groeien op plekken waar je geen leven verwacht
A
Waar
B
Niet waar

Slide 35 - Quiz

Uitleg symbiose
Lichenen (korstmossen)
  • Te vinden op stenen, muren, bomen etc. 
  • Combinatie groene alg en schimmel -> mutualisme 
  • Gevoelig voor luchtverontreiniging -> indicator

Slide 36 - Diapositive

Uitleg symbiose
Mycorrhiza
  • Bodem
  • Schimmeldraden die het wortelstelsel van bomen en planten uitbreiden
  • 'myco' van schimmel en 'rhiza' van wortel
  • Plant groeit beter met dan zonder schimmel

Slide 37 - Diapositive

Uitleg symbiose
Twee typen mycorrhiza 
  • Endotrofe mycorrhiza: schimmeldraden dringen in de cellen van de plantenwortel
  • Ectotrofe mycorrhiza: schimmeldraden dringen in de intercellulaire ruimten (tussen de cellen)

Slide 38 - Diapositive

Mycorrhiza
Mycorrhiza

Slide 39 - Diapositive

Afsluiting 
Volgende week: 
  • Toets!

Slide 40 - Diapositive