Dialecten, week 6 > Instructiemoment

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Dialecten,

week 6

Instructiemoment

Na deze instructie:

* Weet je nog iets meer over de Nederlandse dialecten.

* Heb je het spreekplan herhaald.

Wat weet je inmiddels over dialecten?

* Naast de standaardtaal (Algemeen Nederlands / Algemeen Beschaafd Nederlands) komen er taalvarianten voor.

* Dialecten zijn talen waarin klanken en woorden voorkomen die typisch zijn voor een dorp, stad of streek.

* Dialecten waren er eerder dan de standaardtaal.

* Fries is geen dialect, maar een zelfstandige taal.

Sommige dialecten hebben ook een andere zinsbouw dan de standaardtaal.

Vóór het jaar 1600 sprak iedereen alleen maar dialect. Nu spreken nog maar weinig mensen dialect. Vooral jongeren gebruiken weinig dialect meer. Dat komt doordat er tegenwoordig veel meer contact is dan vroeger tussen mensen uit verschillende streken.

Echte Friese woorden zijn bijvoorbeeld: famke (meisje), fereale (verliefd) en njonkelytsen (kalm aan, langzamerhand).

Bekijk de dialect-

woorden hiernaast

aandachtig...

Sleep de uitspraken naar het juiste vakje.

Waar

Niet waar

Dialect is de taal van de boeren.

Dialect is vooral spreektaal.

Dialect is typisch Nederlands.

Fries is een dialect.

Wat hoort er op de puntjes te staan?

Er zijn ongeveer ..... dialecten in Nederland.

1. 10
2. 25

Wat hoort er op de puntjes te staan?

Over honderd jaar spreken ..... mensen dialect.

1. meer
2. minder

Wat hoort er op de puntjes te staan?

Dialecten waren er ..... dan het Algemeen Nederlands.

1. eerder
2. later

Wat hoort er op de puntjes te staan?

Dialect wordt vooral door ..... gesproken.

1. jongeren
2. ouderen

Kies de goede betekenis 

van de dialectwoorden.

kwaad

struikelen

zoenen

armoedig

verpesten

tot ziens

praatjes

snoetjeknovveln

(Gronings)

babbelegoegies

(Drents)

hellig

(Overijssels)

stroffele

(West-Fries)

houdoe

(Noord-Brabants)

versjangeleren

(Limburgs)

achenebbisj

(Amsterdams)

Bekijk het kaartje. De kleuren op de kaart geven aan hoe vaak er dialect wordt gesproken in het gebied.

Waar denk je dat er veel dialect gesproken wordt?

Wit

Lichtblauw

Blauw

Wit = bijna geen

Lichtblauw = weinig

Blauw = veel

Bekijk het kaartje. De kleuren op de kaart geven aan hoe vaak er dialect wordt gesproken in het gebied.

Waar wonen volgens jou de meeste mensen?

Wit

Lichtblauw

Blauw

Wit

Wat denk je, spreekt meer of minder dan de helft van de Nederlanders dialect?

meer

minder

Minder

Assessmentopdracht Nederlands

Voor het assessment houd je een betogende voordracht over dialecten. Hiervoor gebruik je de tekstopbouw die je hebt geleerd tijdens het schrijven van een overtuigende tekst.

Zoek zoveel mogelijk informatie over dialecten. Wat zijn belangrijke zaken als we het over dialecten hebben? (Denk bijvoorbeeld aan het feit dat steeds minder mensen dialect spreken.)

Wat vind jij van de informatie die je hebt gevonden? Noteer je je mening en argumenten.

Opdrachten voor Nederlands, week 6:

• Maak elke schooldag de oefening op www.beterspellen.nl.
  (Meld je aan via de link om kans te maken op een prijs)
• Maak de LessonUp die in het handboek staat.
  Het materiaal dat je nodig hebt voor de LessonUp staat in de drive.
• Verwerk de informatie die je vorige week over dialecten gevonden hebt in een spreekplan.
  Je vindt een schema dat je kunt invullen in de drive bij week 6.

Succes!