Workshop Woordenschat

• ned
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 6

Woordenschat

De rol van woorden en het aanbieden van woorden in de les.

Studiedag Taal Carmel College Salland
Marinne Kuitert en Naomi Schiphorst

De rol van woorden 

Hoe groot is de rol van woorden in de klas?

Maak eens een schatting van het aantal woorden dat door de leraar in een lesuur van 50 minuten in een klas wordt gebruikt (niet het aantal verschillende woorden, maar gewoon het rauwe, totaal aantal woorden).

Aantal woorden in een les van 50 minuten.

1. tussen 1.000 - 2.000
2. tussen 2.000 - 4.000
3. tussen 4.000 - 8.000
4. meer dan 8.000

De rol van woorden 

Per seconde gemiddeld ongeveer 3 woorden 

60 seconden x 3 woorden = 180 woorden per minuut

Per lesuur van 50 minuten (stel je voor dat je de hele tijd aan het praten bent) = 9000 woorden.

Voor een lesuur kom je dus al gauw uit bij antwoord D. 

Neerwaartse spiraal

- Tekorten in woordkennis

- Minder profiteren van de les 

- Minder leerwinst: minder woorden/concept-uitbreiding 

- Grotere tekorten in woordkennis

Sprookje

Er was eens een lieve, flinke rekkahoed. Hij heette Mullah en hij was niet hikkel. De hele dag etkahde hij in het grote, diepe bos, samen met zijn donverdaan. Elke avond maakten ze eerst een tijlaam, daarna gingen zij slapen in hun hut, hoog in een sterke boom. Zo ging dat week na week, jaar na jaar. Maar Mullah wilde wel eens raderen. In een ver danker woonde een ropelsel, zo had iemand hem eens verteld. 

Sprookje

De rekkahoed maakte een lange reis, over hoge bergen en over een grote zee. In het verre danker vond hij, na lang zoeken, eindelijk de ropelsel. Wat was hij blij! Hij ging bij de ropelsel op bezoek. Die was ontzettend aardig. ' Wil jij misschien lapsina?', vroeg hij. 'Dat is goed', zei de ropelsel. Ze vertrokken uit het verre danker en stekeling nu samen in het grote bos samen met de donverdaan van de rekkahoed. 

Je merkt het; ook al begrijp je 93% van de woorden, dan kost het al moeite om het verhaal te volgen.

rekkahoed = houthakkersjongen           raderen = verandering

hikkel = gelukkig                         danker = land
etkahde = werkte                                  ropelsel = prinses 

donverdaan = broer                              lapsina = trouwen 

tijlaam = maaltijd                                   stekeling = wonen 

De Singaporetest - 60 % 

We moeten -, zei een - uit Singapore tegen -. We hebben geen - meer.
Singapore is maar een - - met een - - -. 

We - met - - dat we niet – kunnen. - - ik - een - met een - aan - -, het - er -. Voor de - mensen is dit nog - de - - van -, maar dat is een niet meer te - - geworden. 

De Singaporetest - 70 % 

We moeten -, zei een - uit Singapore tegen -. We hebben geen - meer. Singapore is maar een klein - met een sterk - -.
We - met zo’n - dat we niet anders kunnen. - - ik - een huis met een - aan beide

-, het - er -. Voor de - mensen is dit nog steeds de - - van -, maar dat is een niet meer te - -

geworden.

Waar gaat deze tekst over denk je?

De Singaporetest - 80 % 

We moeten -, zei een -uit Singapore tegen me. We hebben geen -meer. Singapore is maar een

klein - met een sterk groeiende bevolking. We - met zo n -dat we niet anders kunnen. --ik - een

huis met een -aan beide -, het liefst er -. Voor de meeste mensen is dit nog steeds de - wijze van

wonen, maar dat is een niet meer te - -geworden

De Singaporetest - 90 % 

We moeten omhoog, zei een -uit Singapore tegen me. We hebben geen -meer. Singapore is maar

een klein eiland met een sterk groeiende bevolking. We -met zo n ruimtegebrek dat we niet

anders kunnen. --ik iedereen een huis met een tuin aan beide zijden, het liefst er -. Voor de -

mensen is dit nog steeds de ideale manier van wonen, maar dat is een niet meer te --geworden.

De Singaporetest - 100 % 

We moeten omhoog, zei een architect uit Singapore tegen me. We hebben geen ruimte meer. Singapore is maar een klein eiland met een sterk groeiende bevolking. We kampen met zo'n ruimtegebrek dat we niet anders kunnen. Net zoals ik wil iedereen een huis met een tuin aanbeide zijden, het liefst er omheen. Voor de meeste mensen is dit nog steeds de ideale manier van wonen, maar dat is een niet meer te realiseren droom geworden.

Woordenschat

Opdracht woordendoosje

Maak drie rijen met woordjes:

Links: de woorden die je goed kent

Midden: woorden die je denkt te kennen, maar die je niet meteen kan omschrijven

Rechts: woorden die je helemaal niet kent

Alluvium betekent..

1. een legering van twee metalen
2. door water afgezet los materiaal
3. zure regen

Excerpt betekent..

1. uittreksel
2. buitengewoon
3. behalve

Redundantie betekent..

1. (mee-)trilling
2. Overtolligheid
3. Een tegeneis in een procedure

Matriarchaal betekent..

1. architectonische boogstructuur
2. vrouwelijke cultuur
3. verouderd taalgebruik

Woorden selecteren

- Te veel laten leiden door de leergang

- Gepresenteerde woordenlijsten bevatten niet relevante woorden

- Vaak (te) veel woorden aangeboden

FUN²

Frequent gebruikt?

Uitlegwoorden bekend?

Netwerk mogelijk?

2e woordrang?

Viertakt (Verhallen & Verhallen)

1. Voorbewerken

2. Semantiseren

3. Consolidern

4. Controleren

Voorbewerken

Doel: Betrokken maken

* Humor

* Binnenkomen met een voorwerp

* Iets uitbeelden

* Iets voorlezen

Semantiseren

Doel: verduidelijken

 

De drie uitjes:

O Uitleggen

O Uitbreiden

O Uitbeelden

Woordparachute

Woordtrap

Woordspin

Woordkast

Consolideren

Doel: herhalen

O Woordmuur

O Woorden laten terugkomen in de les

O Oefeningen (zie blad)

Controleren

Doel: Toetsen

O Controleren door middel van oefeningen

O Toetsing

1 keer leren + 1 keer toetsen

=

VERSPILDE ENERGIE

Toetsschema

Voorbeeld viertakt

Voorbewerken: De leerkracht komt binnen met een zak aardappels... Deze aardappelen komen van een speciale boer... Boer Jan!

Semantiseren:  Boer Jan besluit op dit stuk land koeien te zetten. Dat heet veeteelt. Veeteelt wil zeggen dat je vee, bijvoorbeeld koeien of schapen houdt. Bij veeteelt verdient de boer zijn geld met... Boer Karel wil geen veeteelt, maar akkerbouw. Bij akkerbouw gaat het om graan of aardappels. Akkerbouw is dus....

Consolideren:  Leerlingen vullen een schema in met begrippen die te maken hebben met veeteelt en akkerbouw.

Controleren:  De docent geeft een overhoring over een zaakvaktekst 'akkerbouw en veeteelt'.

Tegen welke woorden lopen leerlingen aan in jouw lessen?