VEI 4.2 Zien (en horen) M3 2021 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Par. 4.2 zien en horen 

Zien

PLATTEGROND!

Planning

Terugblik par. 4.1 

• Uitleg onderdelen oog

• Uitleg licht in het oog
• Uitleg scherp zien 

Leerdoelen

Aan het eind van 3.2 kun je:

1. De onderdelen van de buitenkant en binnenkant van het oog benoemen in een schematische tekening

2. De functies van deze onderdelen omschrijven

3. De functie van harde oogvlies, vaatvlies, netvlies  omschrijven

4. Uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen

5. Uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je scherp en diepte kunt zien

6. Beschrijven wanneer je een bril nodig hebt

Ogen zijn gevoelig voor alle prikkels?

1. Juist
2. Onjuist

Lichtprikkels van de patat komen op zintuigcellen in                .

Impulsen lopen door het                                         naar de                                                                                      .

het oog

hersenen

ruggenmerg

Licht is een voorbeeld van een impuls?

1. Juist
2. Onjuist

Wenkbrauw

Houdt het zweet uit je ogen

Traanklier

Maakt traanvocht om je ook vochtig te houden

Iris

Gekleurde deel van het oog.

Pupil

Gat in het oog waar het licht doorheen gaat. kan van grootte veranderen door middel van kringspiertjes en lengtespiertjes.

Ooglid

Beschermt het oog en verspreid het traanvocht over het oog.

Traanbuis

Voert traanvocht uit het oog af naar de neus

Harde oogvlies

Buitenste witte laag van het oog. Beschermt het oog.

Laag met zintuigcellen (staafjes en kegeltjes)

Waar de oogzenuw het oog verlaat. Hier zitten geel kegeltjes of staafjes (met dit stukje "ziet" het oog niks.

Spier aan de lens waarmee de lens boller wordt gemaakt als het spiertje samentrekt. De lens wordt platter als de spiertjes ontspannen. 

Plek op het netvlies met heel veel kegeltjes (hier zie je het scherpst)

Laag met bloedvaten voor toevoer zuurstof en voedingsstoffen en afvoer van afvalsstoffen zoals co2

Gevuld met doorzichtige "gel", geeft vorm en stevigheid aan het oog.

00:47

Wat is de functie van de oogzenuw

1. Het oog bewegen
2. Impulsen naar de hersenen sturen
3. Licht registreren
4. Het oog beschermen

Sleep de onderdelen van het oog naar de juiste plek.

Hoornvlies

Netvlies

Ooglens

Iris

pupil

Glasachtig lichaam

Laag met zintuigcellen (staafjes en kegeltjes)

Waar de oogzenuw het oog verlaat

Verandert de lens van vorm zodat je scherp kunt zien

Zorgt ervoor dat er een scherp beeld op je netvlies valt

Doorzichtig deel van het oog

Geeft structuur en vorm aan het oog

Gat wat licht doorlaat

Brengt impulsen naar de hersenen

Stevige buitenste laag van het oog

Bevat spiertjes die de grootte van de pupil regelen

Hoornvlies

Lens

Pupil

iris

straalvormig lichaam met lensbandjes

oogzenuw

netvlies

harde oogvlies

blinde vlek

glasachtig lichaam

Welke onderdelen van het oog hoef ik niet meer uit te leggen?

Leerdoel: 

je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen

• pupillen worden groter (bij weinig/geen licht) en kleiner (bij veel licht) door twee soorten spiertjes in de iris:
  - lengtespiertjes
  - kringspiertjes

Leerdoel: je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen

De pupil wordt groter bij weinig licht. Doordat lengtespiertjes samen trekken wordt de opening groter. Hierdoor kan er meer licht op je netvlies komen. Hierdoor kun je toch nog wat zien bij weinig licht, 

De pupil wordt kleiner bij veel licht.Doordat kringspiertjes samen trekken wordt de opening kleiner. Het netvlies wordt dan niet beschadigd door teveel licht.

pupil reflex= groter en kleiner maken van je pupillen

Staafjes en kegeltjes

De lichtgevoelige cellen op je netvlies 

Staafjes: werken goed met weinig licht, kan je zwart wit mee zien. zitten voornamelijk buiten de gele vlek

Kegeltjes: werken bij veel licht, kleur zien. zitten voornamelijk in de gele vlek

Kegeltjes

3 type kegeltjes

een voor Rood

een voor Groen

Een voor bauw

Je netvlies kan prikkels omzetten in impulsen?

1. Ja
2. Nee

Welke 3 lagen zitten er in je oog?

Op de gele vlek zitten zintuigcellen waarmee je alleen geel kunt zien?

1. Ja
2. Nee

Leerdoelen: je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je scherp en diepte kunt zien

Je kunt beschrijven wanneer je een bril nodig hebt

Scherp zien 

Dichtbij: Bolle lens

Verweg:platte lens

Aanspannen van kringspier bepaald de vorm van de les 

De natuurlijke vorm van de les is bol.

Bril nodig?

Verziend? 

Dichtbij onscherp, bolle lens +

Bijziend?

Veraf onscherp, holle lens -

Bril

Iemand die verziend is kan dichtbij niet scherp zien.

Zijn oogbol is te kort

Hij heeft een bolle (+) lens nodig in een bril

Iemand die bijziend is kan ver weg niet scherp zien

Zijn oogbol is te lang

Hij heeft een holle (-) lens nodig

Deze zorgt ervoor dat het beeld op de gele vlek terechtkomt

1. De iris
2. Het netvlies
3. De blinde vlek
4. De lens

Wat is NIET WAAR over
traanklieren traanbuizen
en traanvocht

1. Traanbuizen vervoeren het traanvocht naar de neusholte
2. Traanklieren maken traanvocht, dat voorkomt het uitdrogen van de ogen
3. Traanvocht spoelt kleine vuiltjes of prikkelende stoffen weg
4. De traanklieren vervoeren het traanvocht naar de neusholte

Wat klopt?
De iris .....
(1 of meer antw. goed)

1. is het vaatvlies
2. is het regenboogvlies
3. is het netvlies
4. is het gekleurde deel van het oog dat je ziet

1. De gele vlek is de plaats in het centrum van het
netvlies waarmee je het scherpst kunt zien
2. Het hoornvlies beschermt de iris en de pupil

1. 1: waar 2: nietwaar
2. 1: nietwaar 2: waar
3. beide waar
4. beide nietwaar

Hoe noem je de plaats waar de oogzenuw het oog verlaat; (deze bevat geen zichtszintuigcellen)

1. De gele vlek
2. Het netvlies
3. Het harde oogrok
4. De blinde vlek

De oogzenuw verbindt de volgende onderdelen met elkaar

1. het netvlies en de hersenen
2. het netvlies en de lens
3. de pupil en het netvlies
4. de hersenen en de lens

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kan je:

-de onderdelen van het oor benoemen

-uitleggen hoe gehoorsbeschadigingen ontstaan

-uitleggen wat het evenwichtsorgaan is

Wat is geluid?

1. Geluid is een trilling, een golf zoals licht.
2. Geluid is energie
3. Geluid is een kracht
4. Geluid is een deeltje zoals water

De verschillende onderdelen van het oor

onderdeel en functie

1. oorschelp: geluid opvangen

2. trommelvlies: meetrillen en doorgeven

3. gehoorbeentjes: trilling versterken

4. slakkenhuis: impulsen maken

5.gehoorzeuw: impulsen doorgeven aan hersenen

6. buis van eustachius: druk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk houden

Buitenoor

Binnenoor

Middenoor

Evenwichtsorgaan

Het evenwichtsorgaan zorgt ervoor dat je weet wat boven, onder, links en rechts is.

wenkbrauw

traanklier

traanbuis

pupil

wimper

iris

ooglid

Harde oogvlies

1. Door de traanbuizen wordt het traanvocht
afgevoerd naar de neusholte

2: De pupil is een vliesje

1. 1: waar 2: nietwaar
2. 1: nietwaar 2: waar
3. beide waar
4. beide nietwaar

Na de oorschelp komt de ....

1. stijgbeugel
2. slakkenhuis
3. trommelvlies
4. gehoorgang

Wat is de functie van het middenoor?

1. Het omzetten van prikkel naar impuls
2. Het impuls doorsturen naar de hersenen
3. De trilling versterken
4. Het geluid opvangen uit de lucht

Wanneer hoor je het geluid?

1. Wanneer de trilling je trommelvlies is gepasseerd
2. Wanneer de hamer de stijgbeugel laat bewegen
3. Wanneer je slakkenhuis het impuls verstuurt
4. Wanneer de impuls in de hersenen is aangekomen

Welke functie hoort bij welk onderdeel van het oor?

Oorsmeerkliertjes

Buis van Eustachius

Gehoorzenuw

Trommelvlies

Slakkenhuis

Zet geluidstrillingen om in impulsen (= elektrisch signaal)

Vervoert impulsen naar de hersenen

Geeft geluidstrillingen door aan gehoorbeentjes

Houden het trommelvlies soepel

Regelt de luchtdruk in de trommelholte

Waaruit bestaat het evenwichtsorgaan?

1. Drie cirkelvormige kanalen met een balletje
2. Drie met vocht gevulde cirkelvormige kanalen
3. Het slakkenhuis
4. vloeistof in een soort vaasjes

Wat nemen kanalen van het evenwichtsorgaan waar?

1. bewegingen van het hoofd
2. bewegingen van het trommelvlies
3. bewegingen van het oor
4. bewegingen van de spieren