Basisstof 5 speciale overervingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.5 - 'speciale' overerving

Bij bloedgroepen heb je meerdere allelen die tegelijk tot uiting kunnen komen. Hoe noem je dat?

1. codominant
2. incomplete dominantie
3. intermediair

Een man met bloedgroep O en een vrouw met bloedgroep AB krijgen samen een kind. Hoe groot is de kans dat het kind bloedgroep AB heeft?

Vul de allelen van ouders in.

Vul het schema in.

	i	i
I A
I B

aantal vakjes = 4

	i	i
I A	I A i	I A i
I B	I B i	I B i

aantal vakjes IAIB = ...

	i	i
I A	I A i	I A i
I B	I B i	I B i

Een man met bloedgroep O en een vrouw met bloedgroep AB krijgen samen een kind. Hoe groot is de kans dat het kind bloedgroep AB heeft?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 75%

De ouders van Bert hebben bloedgroep A en B; Bert heeft bloedgroep B. De ouders van Anneke hebben bloedgroep A en 0; Anneke heeft bloedgroep A. Bert en Anneke trouwen en krijgen samen een kind. Hoe groot is de kans dat hun kind bloedgroep B heeft?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Bert heeft bloedgroep B, dat betekent dat de ouder met bloedgroep A heterozygoot IAi moet zijn (anders had Bert wel een allel A gehad). Bert heeft het allel i geërfd van deze ouder, en heeft dus genotype IB i. Anneke heeft van de bloedgroep 0-ouder zeker i geërfd, van de andere ouder IA. Het gaat dus om deze kruising: IBi x IAi:

De kans op een bloedgroep B kind is dus 25%, IBi namelijk.

Letale factoren

Een allel dat voor een homozygoot (dominant/recessief) organisme dodelijk is.

K = kuif

k = kuifloos

De manx is een staartloze kat. De eigenschap staartloos is het gevolg van het dominante gen A. Voor fokkers van dit ras doet zich het volgende probleem voor: homozygoot staartloze jongen zijn niet levensvatbaar. Ze sterven voor de geboorte. Het genotype van een levende staartloze kat is Aa.
Hoe groot is de kans op levende staartloze katten bij een kruising tussen 2 staartloze katten?

1. 100 %
2. 50 %
3. 67 %
4. 75 %

Vul de allelen van ouders in.

A = ?                        a = ?

Vul de allelen van ouders in.

A = staartloos                      a = met staart

Vul het schema in.

	A	a
A
a

aantal vakjes = 3!!

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

vakjes staartloos, levend = ...

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Gekoppelde overerving

Als verschillende genen genen op hetzelfde chromosomenpaar liggen. Zelfde als monohybride-kruising

Bv grijs lichaam G, normale vleugels N of zwart lichaam g, vleugelstompjes n

Grijs en normaal liggen op hetzelfde chromosoom

Zwart en vleugelstompjes ook

ongekoppeld = de genen liggen op 

verschillende chromosomen

           

1. Verhouding fenotypen?               

•         9 : 3 : 3 : 1                                

gekoppeld = de genen liggen op 

hetzelfde chromosoom

• Genotype P?

• Genotype F1
  

• Genotype F2?
  
• Andere verhouding dan verwacht, namelijk 1:2:1

Tomatenplant

Een behaarde tomatenplant met oranje vruchten, wordt gekruist met een onbehaarde tomatenplant met rode vruchten, die heterozygoot is voor beide eigenschappen. De dominante en recessieve allelen liggen gekoppeld op een chromosoom. Wat is de kans op een behaarde plant met rode vruchten?

• allelen R= onbehaard r=behaard T= rode vrucht t =oranje vrucht
• genotype ouders: rrtt x RrTt
• geslachtscellen rt of rt  en RT en rt
• kruisingsschema
• genotypen F1= RrTt : rrtt of 1:1
• fenotypen F1= onbehaard rode vrucht : behaard oranje vrucht of 1:1