4.5 Voorkomen van SOA's en zwangerschap 4V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

4.5 Voorkomen van SOA's en zwanger-schap

Doel en begrippen 4.5

Je leert wat een SOA is en hoe je besmetting met een SOA kunt voorkomen.

Je leert welke methoden voor geboorteregeling er zijn

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Bacterieel:

Chlamydia (meest voorkomend bij jongeren)

Gonorroe ('druiper')

Syfilis (onbehandeld kan het ernstige klachten veroorzaken).

Goed te behandelen met antibiotica.

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Parasitair:

Trichomonas vaginalis

Schaamluis

Beiden goed te behandelen.

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Viraal:

HPV (genitale wratten -> baarmoederhalskanker/ anuskanker/ keelkanker)

Meisjes worden ingeënt, veilige seks helpt niet .

Hepatitis B (leverinfectie, gaat meestal vanzelf over)

Herpes Genitalis (zelfde virus als koortslip, gaat nooit weg)

HIV (alleen besmettelijk via lichaamsvocht/ bloed)

Medicijn: virusremmers. Vaak geen genezing mogelijk.

Besmettingen

Besmetting via

Onveilige seks (ook oraal!)

Vuile injectienaald

Ziekteverwekkers in lichaamsvocht

Bloed

Sperma

Vaginaal vocht

Voorvocht

HIV

Human Immunodeficiancy Virus 

tast het afweersysteem aan.

Het is een RNA virus (zie BINAS 77C).

Veroorzaakt AIDS 

Acquired Immune Deficiency Syndrome.

In 1983 gevonden. 

CD4 receptoren zitten op witte bloedcellen

Voorbehoedmiddelen

Middelen om te voorkomen dat je een SOA krijgt:

(Vrouwen) condoom

Anticonceptiemiddelen

Middelen om te voorkomen dat je een zwanger wordt.

Deze middelen koppelen seks los van voortplanting.

Zwanger ben je zodra de zygote is ingenesteld in de baarmoederwand.

Tijdlijn tot zwangerschap

Opdracht (viertallen)

Schrijf alle voorbehoedsmiddelen op die je kent

Geef aan waar in de tijdslijn het middel ‘ingrijpt’

Anticonceptiemiddelen

Zonder middelen:

Voor het zingen de kerk uit (coitus interruptus)

Periodieke onthouding

Anticonceptiemiddelen

Tegenhouden zaadcellen

(Vrouwen)condoom

Pessarium met zaaddodende pasta

Sterilisatie

Anticonceptiemiddelen

Voorkomen rijping eicel

anticonceptiepil
/ prikpil / implantaat

Anticonceptiemiddelen

Voorkomen innesteling

Spiraaltje (koper of hormonen)

Anticonceptiemiddelen

Na bevruchting

Morning after pil/ morning after spiraaltje

Afbreken zwangerschap:

Overtijdbehandeling / abortus (zuigcurettage/ abortuspil)

PEARL index

De PEARL index zegt iets over de betrouwbaarheid van anticonceptiemiddelen. 

De index is de kans op een zwangerschap in een jaar. Zonder anticonceptie: 85%

Maakt onderscheid in perfecte/ theoretische betrouwbaarheid en normale betrouwbaarheid. 

Condoom 2%/ 18%

Pil 0,3%/ 9%

Veiligste anticonceptiemiddel?

Vakantie..... 

Jongens achten de kans op onveilige seks met 31% aanzienlijk groter dan meiden, waarvan slechts 6% onveilige seks op vakantie verwacht.  De jongeren die aangeven op vakantie drugs te gebruiken hebben bijna twee keer zo vaak onveilige seks dan alcohol gebruikers. 

Onderzoek: Centron

25 % van de jongeren vrijt de 1e keer onveilig, dus zonder condoom.

Eenmaal een relatie, dan vrijt een koppel na 3 maanden zonder condoom.

Men vertrouwt dan de partner en doet het zonder condoom omdat men aangeeft dat lekkerder te vinden.

Veilige manier?

Doe beide een soa-test bij het begin van een nieuwe relatie.

Gebruik een condoom totdat de 'veilige-uitslag' bekend is.

Belangrijk om te weten

Een huisarts mag tegen niemand vertellen waarvoor je langs bent geweest (vanaf 16 jaar).

De pil wordt door de Basisverzekering vergoed zonder eigen risico. Condooms kun je bij elke drogist kopen en online.

Doel 4.5

Je leert wat een SOA is en hoe je besmetting met een SOA kunt voorkomen.

Je leert welke methoden voor geboorteregeling er zijn

Begrippen 4.5

SOA, bacteriële SOA's, parasitaire SOA's, virale SOA's, HIV/ AIDS, virusremmers, hiv-remmers, chronische ziekte, seropositief, seronegatief, voorbehoedmiddel, anticonceptiemiddel, geboorteregeling, condoom, pessarium, anticonceptiepil, prikpil, hormonaal implantaat, spiraalte, sterilisatie, periodieke onthouding, coïtus interruptus, morning-afterpil, morning-afterspiraaltje, abortus, zuigcurettage, abortuspil, overtijdbehandeling

Huiswerk

In de online methode/ boek

Kies een leerweg (default B).

Maak 4.5: 3 t/m 7, 9 en 10