§3.1 Formules van stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

In de vorige hoofdstukken

Deeltjes model = molecuulmodel

:  Zuivere stoffen bestaan uit 1 soort deeltjes,

vast, vloeibaar en gas

moleculen

Deeltjes model = molecuulmodel

:  Zuivere stoffen bestaan uit 1 soort moleculen

Moleculen bestaan uit kleinere deeltjes: atomen

Een watermolecuul bestaat uit 1 O-atoom en 2 H-atomen

stof                    molecuultekening       molecuulformule

glucose

1 molecuul

C₆H₁₂O₆

atoom

molecuul tekening

molecuul formule

    CO₂

     H₂O

naam

koolstofdioxide

water

Er bestaan +- 110 verschillende atomen. Atomen kunnen moleculen vormen. Er bestaan miljoenen verschillende soorten moleculen / stoffen.

Welke van de molecuultekeningen A of B is een mengsel?

1. A
2. B
3. Geen van beide
4. Allebei

Hoeveel moleculen zijn er hier in totaal afgebeeld?

1. 5
2. 2
3. 3
4. 16

Hoeveel moleculen zijn er in totaal in molecuultekening B te zien en hoeveel atomen in totaal?

1. 2 moleculen en 2 atomen
2. 3 moleculen en 2 atomen
3. 3 moleculen en 6 atomen
4. 2 moleculen en 6 atomen

Formule van een stof

NH₃

6  NH₃

ammoniak

hier staat een 1, maar die laat je weg

coëfficient:

het getal voor het molecuul. geeft aan hoeveel moleculen er zijn.

index: het getal in het molecuul.

Geeft aan hoeveel atomen van 1 soort er in 1 molecuul zitten

formule van een stof

Let op!

De index komt achter het symbool!

H₂O        2 H atomen, 1  O atoom           

CO₂                   

C₆H₁₂O₆                       

4 CO₂ wil zeggen 4 x het hele deeltje CO₂

4 CO₂

^{= 4 x C-atoom}

= 8 x O-atoom

teken opdracht

Teken  3  H₂O

teken opdracht

Teken  3  H₂O

6 CO2

Hoeveel O-atomen in totaal?

1. 6
2. 1
3. 2
4. 12

maken opgave 1 tm 9

bouw  

H₂

H₂O

C₃H₈

NH₃

namen van stoffen

• metalen
• (zouten)

•    niet-ontleedbare moleculaire stoffen
  
• ontleedbare moleculaire stoffen
  

ptable.com

naam en formule metalen

De naam is de naam van de atoomsoort  (element)

De formule is het symbool van de atoomsoort (element)

Fe = ijzer

Au = goud

magnesium = Mg

Metalen zijn altijd vaste stoffen behalve kwik  =  Hg

Kwik is vloeibaar

 moleculaire stoffen

ontleedbare en niet-ontleedbare stoffen

uit meerdere atoomsoorten

uit 1 atoomsoort

ontleedbare stoffen

niet ontleedbare stoffen

ptable.com

naam en formule niet-ontleedbare moleculaire stoffen (1 atoomsoort)

De naam is de naam van de atoomsoort.

             De formule is het symbool van de atoomsoort,

behalve!!!!     Br I N Cl H O F

Deze bestaan altijd uit 2 atomen!

Br₂   I₂   N₂   Cl₂    H₂    O₂    F₂

Argon = Ar      S = zwavel      zuurstof = O₂

_{H2 = waterstof}

BrINClHOF    altijd 2 atomen           

Broom    Jood       Stikstof

Chloor      Waterstof       Zuurstof

Fluor

naam en formule van ontleedbare moleculaire stoffen

Er wordt gebruik gemaakt van Griekse telwoorden:

mono- di- tri- tetra- penta- hexa-

In de naam komen de Griekse telwoorden voor de atoomnaam, in de formule komt het getal achter het symbool!

De naam eindigt op -ide

                     Koolstofdioxide = CO₂

                          Diwaterstofmonosulfide = H₂S

                                     Difosforpentaoxide    =   P₂O₅

zuurstof  O  oxide

zwavel   S  sulfide

waterstof  H   hydride

 

Welke formule hoort bij de stof fosfortrichloride

1. 3PCl
2. P3Cl
3. P3Cl3
4. PCl3

Welke formule voor de vloeistof koolstofdisulfide is juist?

1. C2S (l)
2. 2 CS (l)
3. CS2 (l)
4. 2 CS (aq)

Waar zie je een mengsel? en waar ontleedbare moleculen?

1. A een mengsel C ontleedbaar
2. A ontleedbaar A een mengsel
3. A en B een mengsel A, B en C ontleedbaar
4. geen mengsel A en B ontleedbaar

Welke is/zijn  een mengsel?

1. A, B en D
2. C
3. C en D
4. D

Sommige stofnamen zijn zo ingeburgerd dat ze zo blijven. (uit je hoofd leren dus....)

water             H₂O

methaan        CH₄

propaan        C₂H₆

butaan              C₄H₁₀

ammoniak       NH₃

        glucose          C₆H₁₂O₆

Er zijn 2 soorten elementen (atoomsoorten):

metalen en niet-metalen     (metalen geleiden stroom)

Er bestaan drie soorten stoffen.

• metalen (bestaan uit alleen metaal atomen)

                 Cu (s) = koper   Ag  (s)  zilver

• moleculaire stoffen (bestaan alleen uit niet-metaal atomen)                                                                                                     H₂O = water                
  

• zouten (bestaan uit metaal-atomen + niet metaal-atomen)                                                                                                             CuCL₂ = koperchloride
  

metaal, zout of moleculaire stof?

Al

CO₂

NaCl

FeBr₃

C₃H₈

Mg

CuSO₄

O₂

Ne

metalen geleiden stroom.

zouten geleiden alleen stroom als ze zijn opgelost of als ze vloeibaar zijn.

moleculaire stoffen geleiden nooit stroom.

Hoe kun je het verschil op macroniveau onderzoeken?