2.2 Mengen of reageren

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

2.2 Mengen of reageren

Deze les

• Kort herhalen H2.1
• Uitleg H2.2 chemische reacties
• Lezen 2.2
• Maken vragen 9, 10, 12, 13, 15, 16

Macro-niveau

Micro-niveau

Molecuulmodel

1. Elke stof bestaat uit moleculen;
2. Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen;
3. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller moleculen bewegen; 
4. Moleculen trekken elkaar aan.

rood = macroniveau

blauw = microniveau

Lesdoel

• Je leert wanneer sprake is van een chemische reactie.
• Je leert om een reactieschema te geven bij een chemische reactie.

Chemische reacties

• Een chemische reactie is een blijvende verandering aan moleculen. 

Fase-overgang

• Bij temperatuurverschil verandert alleen de fase van de stof.
• De moleculen blijven hetzelfde.
• Geen blijvende verandering.
• Geen chemische reactie.

Fase-aanduidingen

In welke fase stoffen voorkomen, wordt aangegeven met een fase-aanduiding.

• (s) = vaste stof (solid)
• (l) = vloeistof (liquid)
• (g) = gas
• (aq) = opgelost in water (aqueous)

Scheiden

• Bij het scheiden van mengsels worden moleculen gesorteerd met dezelfde soort bij elkaar.
• De moleculen blijven hetzelfde.
• Geen blijvende verandering.
• Geen chemische reactie.

Verbranding

• Brandstof reageert met zuurstof, bijv. verbranding van hout.
• Houtmoleculen worden omgezet in o.a. koolstof.
• Moleculen veranderen blijvend.
  
• Wel een chemische reactie.

Processen in de scheikunde

• mengen
• scheiden
• faseverandering
• chemische reactie 

Reactieschema

De fotosynthese is een chemische reactie in de plant, waarbij water en koolstofdioxide worden omgezet in glucose en zuurstof.

Reactieschema:

Water (l) + koolstofdioxide (g) -> glucose (s) + zuurstof (g)

Chemische reacties

• Een chemische reactie is een blijvende verandering aan moleculen. 
• Voorbeelden:

• Een chemische reactie geef je schematisch weer in een reactieschema: beginstoffen -> eindproducten
• De fasen van de stoffen worden met fase-aanduidingen weergegeven.

• Verbranding van hout.
• Bakken van een cake.
• Ontploffen van vuurwerk.

Energie-effect

• Als bij een chemische reactie energie vrijkomt, bijv. warmte, noem je de reactie exotherm (exit = naar buiten).
• VB: verbranding.

• Als bij een chemische reactie energie nodig is, noem je de reactie endotherm.
• VB: fotosynthese (licht nodig)
• Smelten, verdampen en sublimeren zijn endotherme processen.

Aan de slag

• Lezen 2.2
• Maken vragen 9, 10, 12, 13, 15, 16