Les 8. De doorbraak van de Industriële Revolutie

• geschiedenis
• Secundair onderwijs

Industriële Revolutie

Op welke manier maakten de agrarische revolutie en de demografische revolutie de Industriële revolutie mogelijk?

Snelle, onverwachte en dramatische revolutie

Geleidelijke, maar ook ontzettend invloedrijke revolutie

Wat is economie?

De manier waarop de mens in zijn behoeften voorziet met de middelen die voorhanden zijn.

Waarom zijn economische revoluties zo belangrijk/ingrijpend?

Ze hebben grote gevolgen voor alle maatschappelijke aspecten

Engeland 1700

Engeland 1800

Waarom begon de Industriële revolutie juist in Engeland?

Demografische Revolutie en Agrarische Revolutie

Demografie

Demos is Grieks voor volk

Grafien is het Griekse werkwoord dat schrijven/tekenen betekent

Demografie is dus het beschrijven van de evolutie van de bevolking.

Vergelijk de bevolkingsevolutie in de 19e eeuw met de evolutie in het Anien Régime.

In de 19e eeuw groeit de bevolking pijlsnel.

Tot 1700 schommelde de bevolking in Europa rond de 50 miljoen.

In 1700 start de demografische revolutie.

Vergelijk de evolutie van de Engelse bevolking met die van de wereldbevolking in de periode 1500-1850

geboorte pro mille

sterfte pro mille

Welke invloed heeft de bevolkingsgroei op de landbouw?

De landbouwopbrengsten moeten groeien om de groeiende bevolking te voeden.

Verklaar de overschakeling van de graanteelt naar de aardappelteelt

De opbrengst per hectare is tien keer groter

Welke invloed heeft dat gehad op de bevolkingsevolutie?

Meer voedsel maakt bevolkingsgroei mogelijk.

 Agrarische revolutie zorgt voor bevolkingsgroei

Agrarische revolutie : 

verbeterde 

voedselsituatie

Mortataliteit neemt af - minder sterfte door honger of tekorten

Vruchtbaarheid neemt toe - in tijden van onzekerheid stelt men huwelijk uit (maw later trouwen, later kinderen krijgen = minder kinderen). Meer voedsel zorgt voor meer zekerheid; gevolg: stijgend geboortecijfer

In geneeskunde vonden verbeteringen plaats 

Verloskunde verbeterde - tijdens de Middeleeuwen was kraamsterfte een van de belangrijkste doodsoorzaken bij vrouwen + vaak stierf het kind bij de geboorte.

Door verbeterde hygiëne + betere geneeskunde daalt de mortaliteitsgraad.

Zachter klimaat

In de twee eeuwen voorafgaand aan de IR werd het klimaat in Europa een stuk zachter, wat de verbeterende voedselsituatie in de hand hielp.

Oorzaken demografische Explosie

1. De lange weg naar de IR begint in de landbouw

Als je tussen 1500 en 1549 een zak graan van 50 kg uitzaaide, hoeveel kon je dan gemiddeld oogsten?

1. Engeland en Nederland: 370 kg Frankrijk, Spanje en Italië: 335 kg
2. Engeland en Nederland: 380 kg Frankrijk, Spanje en Italië: 335 kg
3. Engeland en Nederland: 370 kg Frankrijk, Spanje en Italië: 345 kg
4. Engeland en Nederland: 370 kg Frankrijk, Spanje en Italië: 345 kg

Vul aan: 

De gemiddelde opbrengst tussen 1500 en 1820

1. Daalt in Engeland en stijgt in de Nederlanden
2. Stijgt in Engeland en daalt in de Nederlanden
3. Daalt in Engeland en de Nederlanden
4. Stijgt in Engeland en de Nederlanden

Beschrijf de evolutie van de opbrengsten en vergelijk de evolutie in de verschillende zones

De opbrensten nemen toe door de tijd heen - behalve in Frankrijk, Italië en Spanje

De opbrensten zijn het grootste in Engeland en Nederland. 

Daarna volgen Frankrijk, Spanje en Italië

De opbrengsten zijn het kleinst in Duitsland, Zwitserland en Scandinavië

Conclusie: het verschil in opbrensten tussen enerzijds Engeland en Nederland en anderzijds de rest is groot.

Vergelijk de opbrengst bij ons begin 19e eeuw en vandaag

De opbrengst is bijna vervijfvoudigd.

Waarom brengt de landbouw zo weinig op?

De boeren hebben te weinig voedsel om ook nog dieren te houden.

Omdat er te weinig dieren zijn, is er te weinig mest.

Daardoor blijft de landbouwopbrengst te laag en hebben de boeren te weinig voedsel om ook nog dieren te houden.

Agrarische Revolutie

Vruchtwisseling:

- Nieuwe gewassen (klaver,...)

- mest/vruchtbare grond

- Meer opbrengst

Verbetering van de ploeg

Aardappel

Gevolg: betere opbrengsten waardoor stijgende bevolking

Gevolg: vraag naar landbouwproducten stijgt

Door hogere landbouwopbrensten dalen de voedselprijzen

Er zijn steeds minder mensen nodig in de landbouw

Gevolg: velen zoeken elders werk (plattelandsvlucht)

2. De Industriële Revolutie begint in de Engelse textielsector

Door meer voedsel en beter onderkomen stijgt de vraag naar betere kleding 

Vraag naar meer kleding (groeiende bevolking)

In Engeland: wol (duur) wordt vervangen door katoen uit de kolonies.

Er zijn 8 spinners nodig om 1 wever te kunnen volgen. 

Doel: meer en sneller spinnen

Uitvinding van Spinning Jenny door Hargreaves

Leg uit hoe de machines werken

Al deze werktuigen maken van wol, katoen of vlas draad om te weven.

Het zijn spintoestellen. 

- Met het spinnewiel worden de vezels met de hand in elkaar gedraaid en met behulp van het wiel op een bobijn of spil gedraaid

- De spinning Jenny en de latere spinmachines draaien zelf de draad in elkaar en op meerdere bobijnen of spillen tegelijkertijd. Bij de Spinning Jenny is dat eerst of 8 spillen en met spierkracht

- de latere spinmachines: stoommachine levert de energie

Welke evolutie zie je? Wat zijn de voordelen van de Spinning Jenny tov spinnewiel?

Meer spillen.

De energie kan geleverd worden door andere bronnen dan de mens

Hebben de spinmachines invloed op de prijs en de hoeveelheid goederen in omloop? Verklaar

De hoeveelheid goederen in omloop neemt toe met dezelfde mankracht.

Per persoon/werkuur neemt de hoeveelheid geproduceerde draad enorm toe

De prijs daalt

Stoommachines

17e en 18e eeuw: vraag naar steenkool blijft stijgen. 

Dus: dieper graven. 

Probleem: water in de mijnen

- 1698: vuurpomp (stoom doet pomp op en neer bewegen)

- 1712: Thomas Newcomen - Newcomenpomp

- 1782: Watt maakt pomp met draaiende beweging: STOOMMACHINE

Voortaan drijft stoommachine andere machines aan vb. spinmachine (1785) en later de weefmachines.

START IR IN ENGELAND IN TEXTIELINDUSTRIE

Welke beweging maakt de Newcomenpomp?

op-en neergaand

Welke beweging maakt de Watt II?

Draaiende beweging

Verklaar de werking van de Watt II

De stoom wordt door een systeem van kleppen beurtelings boven en onder de zuiger gebracht.

Daardoor beweegt de zuiger op en neer.

Die beweging wordt dan omgezet in een draaiende beweging.

mankracht

Stoom

Stoom

3. De doorbraak van de IR: de spoorwegen

Britse ingenieurs zetten de stoommachine op rails

1825: 1e openbare spoorlijn.

1835: België volgt als eerste

Tien jaar later heeft België 560 km spoorweg, 80 stations, 143 locomotieven en 2500 wagons

Langs de spoorlijn ontstaan fabrieken

Treinen vervoeren steeds meer grondstoffen, arbeiders en afgewerkte producten

Machines zorgen voor meer en snellere productie - producten worden goedkoper

Welke industrietakken kregen door de aanleg van de spoorwegen een flinke stimulans?

IJzerindustrie en steenkoolindustrie

Je bent werkzoekend in 1860. Hoe kan je dankzij de spoorweg je situatie verbeteren?

Ik kan nu werk zoeken in de stad, bv in de fabreiken

Ik kan pendelen ipv te verhuizen

Je bent ondernemer in 1860 en zoekt een terrein voor een nieuwe vestigingplaats. Welk voordeel biedt de spoorweg jou?

Ik zal een terrein zoeken vlak bij de spoorweg. 

Grondstoffen, afgewerkte producten en personeel raken nu sneller bij mij dan over de kasseien of langs het water.

Hoeveelheid aan kilometers spoor was bijna 100 keer groter in 1870 dan in 1843

Leg uit waarom de productiviteit steeg door de spinning jenny

Huistaak

Maak in Bookwidget 

Deel 5: De Tweede Industriële Revolutie creëert de consumptiemaatschappij.