maw havo5 14/2

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Aan het eind van deze les weet je:

Na deze les ken je de volgende begrippen

• recidive
• veelplegers
• daadrecht
• daderrecht
• bindingen

Doelen van straffen:

• Vergelding: Genoegdoening voor slachtoffer en samenleving
• Afschrikking:  voorkomen dat anderen dit crimineel gedrag gaat vertonen.
• Resocialisatie:  voorkomen dat een dader nog een keer in de fout gaat (recidive) 
• Bescherming van de samenleving

Bestraffen en bestrijden onveiligheid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Welk doel van straf is hier te zien?
(Beredeneer je antwoord.)

1. Vergelding
2. Afschrikking
3. Bescherming van de samenleving
4. Resocialisatie

Welk doel van straffen herken je in deze uitspraak?

afschrikking ("op straffe van 100 euro per keer)

De klassieke school 

• het daadrecht staat centraal: de daad bepaalt de straf.
• elke daders met hetzelfde vergrijp moeten gelijk berecht worden
• denk ook aan gelegenheidstheorie 
• afschrikking is het hoofddoel volgens de klassieke school

Bestraffen en bestrijden onveiligheid

Klik op de kaart om hem te vergroten

De moderne school

• gaat uit van daderrecht: veel meer kijken naar hoe een dader tot de daad is gekomen.
• de omstandigheden waarin de daad gepleegd zijn tellen mee
• er wordt gekeken naar het effect dat het zal hebben op de daders.
• biologische en psychologische verschillen spelen mee bij he bepalen van de strafeis
• ook sociologische verklaringen (bijv. bindingen) spelen mee

Bestraffen en bestrijden onveiligheid

Klik op de kaart om hem te vergroten

• in Nederland is er een mix tussen de klassieke en de moderne school.
• per delict wordt een strafmaat bepaald waarbij er een maximum (en een minimum) aan straf is vastgesteld.
• hierin herken je de klassieke school
• per delict wordt ook bekeken of er andere omstandigheden meespelen, hierin herken je de moderne school

Bestraffen en bestrijden onveiligheid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Aan het eind van deze les weet je:

Begrippen in deze paragraaf:

• basisfuncties van de overheid
• veiligheidsutopie
• rechtshandhaving
• rechtsbescherming
• tweesporenbeleid
• preventie en repressie
• integraal veiligheidsbeleid

Maatschappelijk en politiek vraagstuk

• Veiligheidsutopie: de onbereikbare wens voor optimale vrijheid en optimale veiligheid.
• Dilemma van de rechtsstaat: overheid moet zorgen voor rechtshandhaving en rechtsbescherming.
• Rechtshandhaving: beschermen van de burgers.
• Rechtsbescherming: respect van de overheid voor de privacy.
• Ook politiek verschilt men hierover van mening.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Les uit hoe het "Dilemma van de rechtsstaat" te herkennen is in dit filmpje.

Samenhangende vraagstukken

• Naast de veiligheidsutopie spelen ook de individualisering en minder sociale cohesie ervoor dat er minder sociale controle is: kans op criminaliteit neemt toe.
• Sociale ongelijkheid kan criminaliteit in de hand spelen.
• De overheid moet met al deze factoren rekening houden.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Overheidsbeleid

• Tweesporenbeleid: gericht op preventie en repressie.
• Preventie:  voorkomen van criminaliteit
• Repressie: bestraffen van criminaliteit
• De overheid gebruikt hiervoor drie strategieën

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Overheidsbeleid: de drie strategieën

• rechtshandhaving (repressie)
• ondersteuning en hulpverlening (preventie)
• beperken van de gelegeheid (preventie)

Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Strategieën criminaliteitsbestrijding: repressie

• Handhaving rechtsorde: opsporing- vervolging- berechting.
• "Snelrecht" --> rechter kan in hele korte tijd verdachte berechten. Bijvoorbeeld bij grote groepen verdachten en kleine vergrijpen
• "Zero-tolerance" --> politie deelt geen waarschuwingen uit, maar elke overtreding wordt gelijk aangepakt.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Strategieën criminaliteitsbestrijding: preventie

• Ondersteuning en hulpverlening: hulp bieden aan groepen die in potentie crimineel gedrag kunnen gaan vertonen. Denk aan hangjongeren, mensen met schulden (risicogroepen)etc.
• Bij deze risicogroepen worden verschillende factoren gezien als oorzaak: groepsdruk, opvoeding, toekomstperspectief.
• Jeugdzorg, buurthuizen, sportcoaches, maaschappelijk werk helpen die groepen.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Strategieën criminaliteitsbestrijding: preventie (2)

• Beperken van de gelegenheid tot criminaliteit
• Niet alleen gericht op mogelijke daders, maar ook op slachtoffers en locaties.
• Bijvoorbeeld: camera's, preventief fouilleren en identificatieplicht.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Ideologieën

De visies van de verschillende ideologieën op het gebied van handhaven van de openbare orde en veiligheid:

• Socialisme/ Sociaal- democratie: nadruk op preventie, belangrijke rol voor ouders en scholen. Criminaliteit wel sterk bestrijden en internationale aanpak op gebied van veiligheid.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Ideologieën

De visies van de verschillende ideologieën op het gebied van handhaven van de openbare orde en veiligheid:

• Liberalisme: overheid moet veiligheid bevorderen, orde handhaven en rechtsorde verdedigen. Nadruk op rechtshandhaving. Bestraffen van individuen: eigen verantwoordelijkheid is belangrijke waarde, maar kent grenzen.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Ideologieën

De visies van de verschillende ideologieën op het gebied van handhaven van de openbare orde en veiligheid:

• Confessionalisme: kenmerken van beide andere stromingen. Enerzijds hechten ze veel belang aan gezin en school om criminaliteit te voorkomen (preventie.) Waarden en normen overbrengen is belangrijk. Anderzijds moet criminaliteit bestraft worden, want men wil geen angst en intimidatie.

 Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten