8.2 Het nieuwe ABC

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het nieuwe ABC

nieuwe regels

Wat is Modernisme? 

Modernisme is de verzamelnaam voor vooruitstrevend denken in de eerste helft van de 20ste eeuw. 

Belangrijkste doelen Modernisme.

-BREKEN MET HET VERLEDEN 

-OP ZOEK NAAR EEN BETERE MAATSCHAPPIJ.                -Uitdrukken van (onderbewuste) gevoelens van ANGST en VERVREEMDING.

Modernistische kunstenaars zijn Avant Garde kunstenaars: 

• Ze experimenteren met nieuwe ideeën in alle kunstsoorten. 
• “Avant-garde” = “voorhoede”. 
• Vernieuwende stromingen die vooruitlopen op de massa. 
• Avant-gardisten breken met de tradities en opvattingen van hun voorgangers en streven naar originele vernieuwing.

Voor theater en dans kun je van abstract spreken als de herkenbaarheid van de werkelijkheid -het verhaal- wordt losgelaten. Muziek is vrijwel altijd abstract. Je kunt het echter nóg abstracter maken..

Atonale muziek is muziek zonder een vast tooncentrum, muziek die geen vaste toonsoort heeft, wat ook aangeduid wordt als atonaliteit.

Dodecafonie (Grieks: δώδεκα dṓdeka = twaalf en φωνή phōnḗ = stem, geluid, toon) of twaalftoonstechniek ("twaalftoonsmuziek") is een compositiemethode in de muziek die in 1923 ontwikkeld werd door Arnold Schönberg. Dus geen klassieke toonladder van zeven tonen, maar van twaalf. De gedachte achter de dodecafonie werd door Schönberg als volgt omschreven: "Zwölf nur auf einander bezogene Töne", waarmee de componist een soort absolute muziek bedoelde, zonder referenties aan buitenmuzikale inhouden (programmamuziek).

Kenmerken Modernistisch toneel, vanaf  1920

• Weinig gevoel/emotie te zien
• Acteurs bewegen niet traditioneel soepel en elegant, maar vaak hoekig, bijna machinaal.
• Het decor wordt vaak zakelijk, industrieel en vooral functioneel.  "Form follows function."

Ljoebov Popova

Het affiche voor de voorstelling is ook heel zakelijk en industrieel.

In het Triadisch ballet, waar je zo een stukje van gaat zien, bepalen de vormen van de kostuums hoe de dansers zich in de ruimte bewegen: hoekig, in rechte lijnen of draaiend als een tol. Het gaat niet om het uitbeelden van een verhaal met een begin en eind. Het blijft abstract.

Ontwerp Dansfiguren Das Triadische Ballett

Form Follows Function ('vorm volgt functie') betekent dat de vorm van een product gebaseerd wordt op de functie die het heeft. Overbodige details dus weglaten!

Bauhaus

• 1919 - 1933
  
  
• Kunstacademie voor kunst en toegepaste vormgeving opgericht door Walter Gropius.
• Socialisme: ook in het naoorlogse   Duitsland wilden kunstenaars bijdragen aan nieuwe maatschappelijke verhoudingen.
  
• In 1933 opgeheven en de ideeën van het   Bauhaus verspreiden zich over de   westerse wereld.
  

Invloed Middeleeuwen

• Manifest met houtsnede van kathedraal.
• Alle kunstvormen staan in dienst van de architectuur. 
• Kunstenaars, ambachtslieden en   bouwmeesters werkten nauw samen. disciplines: architectuur, schilderkunst en beeldhouwkunst
• Leerling – gezel – meester
  
• Houtsnede: ambachtelijke processen die met techniek gereproduceerd kunnen worden. 

Opleiding

• Meesters zijn internationaal bekende kunstenaars.
• Na basiscursus in alle disciplines   verdieping in één ervan: textiel, grafiek,   architectuur, metaal/hout, fotografie,   keramiek, meubel maken. Later ook theater.
• Officieel geen verschil tussen mannen en   vrouwen, in de praktijk wel. In 1920 zelfs   speciale vrouwenklas.
• Marianne Brandt gaat wél in de metaalwerkplaats werken.

Marianne Brandt, "Theeservies", 1924

Vormgeving

• Betaalbare, strak vormgegeven industriële producten voor het grote publiek.
  
• Goedkoop en machinaal te vervaardigen
  (in de praktijk lang niet altijd het geval).
• Experimenten met (eerlijke, pure) materialen.
  
• Bauhaus wil produceren voor de massa, maar de vormgeving wordt niet gewaardeerd door arbeidersgezinnen. Later wordt deze stijl wel populair. 
  

KENMERKEN

• Vorm volgt functie.
• Strak, eenvoudig, geen decoratie.
  
• Geometrische ontwerpen.
  
• Multifunctionaliteit
  
• Optimaal gebruik van materiaaleigenschappen.
• Materiaal op een eerlijke wijze laten zien.
• De industrie zorgt voor innovatie. 

Buisframestoel

• Ontworpen door Marcel Breuer
• Geïnspireerd op frames van fietsen.
• Gemakkelijk machinaal te vervaardigen.
  
• Constructie en materiaaleigenschappen duidelijk zichtbaar.
• Design-klassieker 
• Wordt nog steeds geproduceerd
  (en kost tegenwoordig bijna €3000,-)

De Stijl 

Overeenkomsten? 

 Bauhaus

 Verschillen?

Overeenkomst: Beide stromingen willen de traditionele opvattingen over

design radicaal vernieuwen. Zowel de Rood-blauwe stoel als de Wassilystoel hebben een totaal nieuwe constructie in vergelijking tot bestaande stoelen.

Verschil: De Stijl wil vooral vernieuwen en is minder ‘sociaal’ gedreven dan het Bauhaus. De rood-blauwe stoel is niet geschikt voor massaproductie terwijl de Wassilystoel juist grote oplage te maken is.

Das Triadische Ballett

1922

• Kostuums ontworpen door Oskar   Schlemmer
  
• Zoekt naar verhouding tussen   mens, vorm, ruimte en beweging.
• Dansers als bewegende   machines.
• Beweging wordt bepaald door de   kostuums.

Architectuur

• Bauhausgebouw in Dessau (begon in Weimar).
• Heldere vormgeving en constructie.
• Geometrische en functioneel.
• Glazen buitenwanden: vliesgevel. (BUITEN HET SKELET AANGEBRACHT)
• Skelet van stalen balken en pijlers van gewapend beton.
• Plat dak.

In de dans 'Lamentation' van Martha Graham is Contraction en Release heel belangrijk. Spannen en Ontspannen. 

Hier ook weer Form, Follows Function: de kleding moet zo zitten dat het ongemakkelijk danst. Een soort dwangbuis idee.