Beeldend schrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Welkom in het Ichthus schrijflab!

Vandaag

• Creatief schrijven: beeldend schrijven

Eind van deze les kun je:

Een korte tekst zo schrijven dat de lezer het voor zich ziet.

• Portfolio
•  

Beeldend schrijven

Welke tekst is spannender?

1.    De leraar werd boos. Heel erg boos. Hij schreeuwde door het lokaal dat iedereen stil moest zijn. Het werd stil in de klas. 

Of deze?

 De leraar kneep zijn ogen samen, zijn wenkbrauwen zakten naar beneden, zijn lippen stonden strak. Hij vuurde woedende woorden op de klas af. Kop houden! Nu! Allemaal! De woorden knalden tegen de muren, ketsten af tegen de ramen. Het kon niet anders of de conciërge beneden verstond dit ook letterlijk.

De meeste kinderen durfden zich nauwelijks te bewegen. Ilse blies wat lucht in haar wangen, liet dat aan een kant weer ontsnappen en haalde haar schouders op. Dana draaide met haar ogen, Tom krulde zijn lippen in een fraaie what the fuck-bocht.  

Welke tekst vond je spannender?

Tekst 1

Tekst 2

Het beeldend vermogen van een schrijver=
het vermogen om treffende, levendige beschrijvingen te geven: beeldende taal.

Dat klinkt supersaai zeg! Echt zo'n stoffige Van Dale woordenboekbeschrijving. Kan dat niet beeldender?

Gebruik plaatjeswoorden

Schrijf niet: sport. Schrijf: voetbal. Tennis. Basketbal.

Schrijf niet: woning. Schrijf: villa. Boerderij. Rijtjeshuis.

Niet abstract maar concreet

Concrete woorden roepen een plaatje op, voor je geestesoog.

Schrijf boom en je lezer ziet een plaatje.
Schrijf milieu en je lezer ziet eh.. niks.

Concrete woorden kun je pakken.

Of ruiken. Of voelen. Of horen.

Ze beschrijven wat jij zelf ziet. Of hoort. Of wat je kunt aanraken. Kortom: concreet is wat je met je eigen zintuigen kunt waarnemen.

Groente kun je niet pakken.
Een stronk witlof wel.

Witlof is een plaatjeswoord. Groente niet.

Show, don't tell

Lezers vinden het leuk om zelf dingen te ontdekken.

Laat zien wat er gebeurt, zonder het te vertellen.

Ze willen niet van de schrijver te horen krijgen dat het personages boos is, of dat hij wraak neemt, of dat hij huilt; ze willen het zien.

We gaan een 'kale zin' ombouwen tot een beeldende zin. Of zelfs een kort verhaaltje.

Met zinnen waarin je voor je ziet wat er gebeurt. Zinnen vol plaatjeswoorden dus.

Ik doe het eerst voor, daarna mogen jullie.

Op straat loopt een oude man.

Hoe kan ik deze zin beeldender maken?

Kan het preciezer? Wat doet hij echt?

Drentelen, huppelen, sluipen, hollen?

Op straat schuifelt een oude man voorbij

Hoe ziet hij eruit?  Ja, oud dus.

Waaraan zie je dat?

Een riem houdt zijn te wijde broek om zijn magere lijf, een paar grijze haren komen onder een geruit regenhoedje uit.

Hoe klinkt, ruikt of voelt dit?

Het slepende geluid van zijn rechtervoet wordt afgewisseld door de tik van zijn wandelstok. Schuif, tik, schuif, tik, schuif, tik. Af en toe houdt het even op, staat de man stil, haalt hij een grote, rode, katoenen zakdoek uit zijn broekzak (echt een oude man dus, alleen opa’s hebben nog katoenen zakdoeken bij zich!) en wist hij het zweet van zijn voorhoofd.

Zo sleept (echt lopen kun je dit niet noemen) hij zich verder, (waar precies? Hoe ziet die straat eruit?) van lantarenpaal naar lantarenpaal.  

Beeldend schrijven kun jij ook!

Gewoon

de juiste vragen stellen. . .

                en kijken achter je ogen

Nu jullie! SCHRIJFOEFENING 1

Kies één zin uit die je beeldend wilt maken:
1.     Op het schoolplein arriveert een puber.
2.     Op het voetbalveld trekt de scheidsrechter een kaart.
3.     Voor de klas staat een boze docent.

Vraag je af:
Wat doet hij/zij echt? Maak het preciezer.
Hoe ziet hij/zij eruit? Waaraan zie je dat?
Hoe ziet wat hij/zij doet eruit?

Oefening 1

 
Herschrijf nu de zin tot een zo beeldend mogelijke tekst. Je mag zoveel woorden en zinnen gebruiken als je wilt. Maar je krijgt maar twee minuten de tijd. Dus go go go!

Lees voor

Kijk nog eens naar jouw tekstje. Is het taalgebruik beeldend: kan de lezer voor zich zien wat je bedoelt?

😒🙁😐🙂😃

SHOW-woorden

woorden die ervoor zorgen dat de lezer het voor zich ziet.

Plaatjeswoorden

Je kunt het tekenen/ voor je zien.

TELL-woorden

woorden die vertellen wat er gebeurt of hoe iets eruit ziet, maar het niet laten zien.

Show

Tell

op je nagels bijten.

 Trillen

hangende mondhoeken

Verdrietig

Zenuwachtig

Een traan druppelt over haar wang.

SHOW DON'T TELL

Oefening 2
 In deze oefening herschrijf je een kort fragment . 

Laat de tekst tot leven  komen door zo beeldend mogelijk te schrijven. Show don’t tell!

Aanpak

Ga naar Google Classroom

Open het werkblad Beeldend schrijven.

Oefening 2.

Oefening 3

Je maakt deze opdracht individueel. Je werkt in stilte.

Je laat zien dat je een levendige, beeldende tekst kunt schrijven over een situatie die van zichzelf misschien helemaal niet zo spannend is: een klas met leerlingen die stil werkt aan een schrijfopdracht. Door jouw tekst ziet de lezer helemaal voor zich waar dit over gaat.

Hulp nodig?

In Classroom staat de opdracht klaar. Daarin vind je een stappenplan om je op weg te helpen. Gewoon zelf beginnen mag natuurllijk ook.

Portfolio

De lay-out van je portfolio is helemaal op orde en je vult je portfolio verder aan met de volgende opdrachten:

- de gegevens van je derde gelezen boek op je leeslijst

- opdracht Beeldend schrijven Het klaslokaal

- eindopdracht van de lessenserie ‘Alert'.

- presentatie en exitticket van de boekenspeeddate

Vandaag

• Lezen 2, les 1
  

Eind van deze les kun je:

    - jouw leesgedrag onderzoeken
   -  inschatten hoe goed je leest
   -  de vijf leesmanieren opnoemen en inzetten

- onderdelen van het tekstgeraamte invullen in een tekst.

Huiswerk donderdag 10 maart

Inleveren in classroom Beeldende tekst klaslokaal/huiskamer

Afmaken Lezen 2, les 1