BVB Erfelijkheid en evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

ERFEL

IJKHE

ID

&

E

V

O

L

U

T

I

E

Wat is de beste omschrijving van chromosomen?

1. erfelijke eigenschappen
2. genen
3. opgerold DNA
4. opgerolde sliertjes in de celkern

Bekijk de afbeelding hiernaast. 

Zet vervolgens van groot naar klein. 

1

2

3

4

Cel

Chromosoom

Gen

DNA

Met het genotype aa heb je 2 recessieve allelen

1. juist
2. onjuist

Met het genotype AA ben je heterozygoot

1. juist
2. onjuist

Wanneer je het genotype BB hebt, krijg je het dominante fenotype

1. juist
2. onjuist

Wanneer een dier een recessief fenotype heeft, weet je zeker wat zijn genotype is

1. juist
2. onjuist

Tigo zegt: Het fenotype wordt bepaald door de erfelijke eigenschappen en de omgeving.

Mads zegt: Het genotype ligt vast, deze kun je niet aanpassen.

Wie heeft er gelijk?

1. Tigo
2. Mads
3. Tigo & Mads
4. Geen van beiden

Thijn heeft bij de supermarkt zaden van een moestuinplantje gekregen. Hij besluit de zaden in de potjes met grond te doen en geeft ze regelmatig water. De zaadjes ontkiemen en het plantje gaat groeien. Wat kun je zeggen over het genotype en fenotype na ontkieming?

1. genotype: verandert fenotype: verandert
2. genotype: verandert fenotype: blijft het zelfde
3. genotype: blijft het zelfde fenotype: verandert
4. genotype: blijft het zelfde fenotype: blijft het zelfde

Een gen is een deel van een chromosoom met de erfelijke informatie voor één erfelijke eigenschap.

1. juist
2. onjuist

Een mens heeft 2 geslachtschromosomen en 46 andere chromosomen.

1. juist
2. onjuist

Een mens heeft 2 geslachtschromosomen en 44 andere chromosomen

23

46

Hoeveel chromosomen bevatten de onderste lichaamscellen afkomstig van een mens?

Anuar laat een tatoo zetten op zijn linker bovenarm. Verandert hierdoor zijn genotype en zijn fenotype?

1. Genotype wel, fenotype wel
2. Genotype wel, fenotype niet
3. Genotype niet, fenotype wel

Oorlellen kunnen vast of los zijn. De ouders in de afbeelding hiernaast hebben beide losse oorlellen.

Hoe wordt het genotype van de ouders genoemd?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot
3. Dominant
4. Recessief

Oorlellen kunnen vast of los zijn. De ouders in de afbeelding hiernaast hebben beide losse oorlellen.

Hoe noteer je het genotype van de ouders?

1. AA
2. AB
3. Aa
4. aa

Als in één gewone lichaamscel een mutatie plaatsvindt, heeft dit meestal geen gevolgen

1. juist
2. onjuist

Waarvan spreken we als het gaat om het sterkste dier overleeft?

1. Variatie
2. Natuurlijke selectie
3. Kunstmatige selectie
4. Evolutie

Wat is de verzamelnaam van technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens?

1. DNA- recombinant techniek
2. Genetische modificatie
3. Biotechnologie
4. Klonen

Hugo en Kevin hebben een discussie over erfelijke informatie. Hugo zegt: "je genotype verandert als je ouder wordt".
Kevin zegt: "de erfelijke informatie voor je oogkleur bevindt zich alleen in de cellen van je oog".

Wie heeft of wie hebben gelijk?

1. alleen Hugo heeft gelijk
2. Alleen Kevin heeft gelijk
3. Hugo en Kevin hebben geen van beiden gelijk.
4. Hugo en Kevin hebben allebei gelijk

Rode bloemen zijn dominant, witte bloemen ook dominant. Wat is de genotype van de roze bloemen?

1. Ar Ar
2. Ar Aw
3. Aw Aw
4. Aw Ar

Het kunnen rollen van je tong is afhankelijk van de aanwezigheid van een dominant gen.

Een zwangere moeder, die haar tong niet kan rollen, krijgt een kind met een vader die dit wel kan. Deze vader is heterozygoot voor deze eigenschap.

Hoe groot is de kans dat hun kind later kan tongrollen?

Tip: maak een kruisingsschema op een kladblaadje en kies zelf de letters

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Vul het schema verder in, kies de woorden uit het blok hiernaast.

Tip: er blijven woorden over

Bruin is dominant

en de bruine cavia is heterozygoot!

bruin

wit

Aa (50%), aa (50%)

100% bruin

Aa

AA

AA, Aa, aa

aa

50% bruin

Aa (100%)

Bij mensen is het gen voor bruine ogen dominant over het gen van blauwe ogen. De vader van Juul en Jacques heeft blauwe ogen. Moeder heeft bruine ogen. Juul heeft blauwe ogen.

Hoe groot is de kans dat Jacques bruine ogen heeft?

Tip: Maak een kruisingsschema

1. 0%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Het gen voor krullend haar is dominant (A), dat voor stijl

haar is recessief (a). Een vrouw die homozygoot is voor stijl

haar krijgt vier kinderen van een man met krullend haar

(zie afbeelding). Wat is het fenotype van kind P?

1. krullend haar
2. stijl haar
3. aa
4. Aa

De ziekte van Huntington is een erfelijke aandoening

die bepaalde delen van de hersenen aantast. Hiernaast is

van twee verschillende personen een chromosomenpaar

afgebeeld. De genen die bepalen of iemand de ziekte wel

of niet heeft, zijn aangegeven met letters.

Is het gen voor de ziekte dominant of recessief?

1. Het gen is dominant
2. Het gen is recessief
3. Dit is niet te bepalen aan de hand van deze afbeelding

Hiernaast zie je een deel van de stamboom van de familie van Lenthe.

Is de aandoening (MCADD) van Lenthe een recessieve of een dominante aandoening? Of kun je dat met behulp van deze stamboom niet bepalen?

1. Recessieve aandoening
2. Dominante aandoening
3. Dat is niet te bepalen aan de hand van deze afbeelding

Bij cavia’s is de aanleg voor zwart haar dominant over die voor wit haar. Twee cavia’s (heterozygoot voor deze aanleg), worden met elkaar gekruist. Hoe groot is het percentage nakomelingen in de F1 dat wit haar zal hebben?

Tip: Maak een kruisingsschema

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Een pas getrouwd stel is in verwachting van een kind. De man heeft een zeldzame stofwisselingsziekte en kan koolhydraten niet goed verteren. Deze ziekte is recessief. Zijn vrouw is toevallig ook drager van deze ziekte. Wat is de kans dat hun kind de ziekte ook krijgt? 

Tip: Maak een kruisingsschema

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 75%

Naar aanleiding van de afbeelding worden twee uitspraken gedaan.

Welke is/zijn juist?
1. Cebochoerus is de voorouder van alle varkensachtigen.
2. Het wild zwijn is meer verwant aan het hertzwijn dan aan het gewoon wrattenzwijn.

1. 1 is juist 2 is onjuist
2. 1 is onjuist 2 is juist
3. 1 en 2 zijn juist
4. 1 en 2 zijn onjuist

Geef de naam van de periode dat de chieuastrochoerus is uitgestorven

Bekijk de afbeelding.

Hoeveel miljoen jaar geleden begon de ontwikkeling van de apen van de oude wereld als aparte groep volgens de gegevens in de stamboom? Noteer alleen het getal.

Bekijk de afbeelding.

Aan welke groep zijn de gorilla's het meest verwant?

Hè hè... eindelijk klaar!

Welk cijfer denk jij dat je voor deze toets gehaald hebt? Laat het hieronder weten!

110

Check je antwoorden!

En vergeet niet op 'lever in' te klikken.

Blijf rustig wachten tot het einde van de les.